Hé lộ phương án xã hội hóa Cảng hàng không Thọ Xuân

Cảng hàng không Thọ Xuân được đưa vào khai thác dân dụng từ năm 2013 do ACV đầu tư, khai thác.

Hiệu chỉnh phương án đầu tư

Sau hơn 2 năm hoàn thiện, đầu tuần này, UBND tỉnh Thanh Hóa có Công văn số 2739/UBND-CNXDKHCN gửi Bộ Xây dựng về Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân để bộ này xem xét, trình cấp có thẩm quyền cho ý kiến, phê duyệt làm cơ sở triển khai thực hiện các bước tiếp theo.

Trong Công văn số 2739/UBND-CNXDKHCN, ông Mai Xuân Liêm, Phó chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, các nội dung sửa đổi, cập nhật Đề án do tư vấn tiến hành đã được Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa thống nhất cao tại cuộc họp diễn ra vào tháng 12/2024.

Trước đó, cuối tháng 12/2022, UBND tỉnh Thanh Hóa đã báo cáo Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT, nay là Bộ Xây dựng) Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân và phương án kêu gọi đầu tư khai thác kết cấu hạ tầng sân bay này theo phương thức PPP.

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa, Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân vừa được sửa đổi cơ bản giữ nguyên theo nội dung Đề án đã báo cáo Bộ GTVT vào tháng 12/2022. Tuy nhiên, để nâng cao tính hiệu quả về tài chính và giải quyết vấn đề thời gian hoạt động dự án có thể vượt quá thời hạn theo quy định là 50 năm do chỉ sử dụng vốn của nhà đầu tư, Đề án được sửa đổi theo hướng có sử dụng vốn nhà nước để giải phóng mặt bằng, thực hiện đầu tư xây dựng đường cất hạ cánh số 2 và hệ thống đường lăn.

Do có sự thay đổi trên, UBND tỉnh Thanh Hóa đề xuất phân chia các hạng mục nâng cấp, cải tạo Cảng hàng không Thọ Xuân thành các dự án thành phần tương ứng với nguồn vốn đầu tư.

Cụ thể, Dự án thành phần 1 dự kiến sử dụng nguồn vốn của nhà đầu tư, thực hiện theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT để đầu tư xây dựng 6 hạng mục công trình, gồm Nhà ga hành khách T2; mở rộng sân đỗ lên 16 vị trí đỗ; nhà ga hàng hóa; hệ thống giao thông, bãi đỗ xe trước Nhà ga T2…; xây dựng trung tâm dịch vụ kỹ thuật và thương mại hàng không và nâng cấp, cải tạo Nhà ga T1. Ước tính, tổng mức đầu tư Dự án thành phần 1 khoảng 4.200 tỷ đồng (chưa bao gồm chi phí mua lại tài sản của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV và chi phí lãi vay).

“Riêng đối với hạng mục nâng cấp, cải tạo Nhà ga hành khách T1, sẽ thực hiện kêu gọi đầu tư xã hội hóa khi có đủ điều kiện và có chủ trương của cấp có thẩm quyền, do Nhà ga hành khách T1 vẫn đang được ACV quản lý, khai thác, chưa có cơ sở để đầu tư xã hội hóa”, lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết.

Đối với Dự án thành phần 2, UBND tỉnh Thanh Hóa đề xuất dùng vốn ngân sách để giải phóng mặt bằng và xây dựng các hạng mục đường cất hạ cánh số 2 và hệ thống đường lăn, với kinh phí khoảng 3.815 tỷ đồng. Bên cạnh đó, các công trình quản lý, điều hành bay được UBND tỉnh Thanh Hóa đề xuất giao Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (Nhà nước nắm 100% vốn điều lệ) đảm nhận với số kinh phí khoảng 185 tỷ đồng.

“Nếu thực hiện theo phương án này, dự kiến thời gian vận hành, khai thác và thu hồi vốn cho Dự án PPP nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không Thọ Xuân chỉ khoảng 35 năm, thay vì hơn 50 năm như đề xuất trước đó, góp phần tăng sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư tư nhân”, lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa phân tích.

Nhận diện rào cản

Cảng hàng không Thọ Xuân là sân bay lưỡng dụng quân sự và dân sự, nằm trên địa bàn huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, cách TP. Thanh Hóa về phía Tây khoảng 35 km. Về mặt hàng không dân dụng, Cảng hàng không Thọ Xuân được đưa vào khai thác dân dụng từ năm 2013 do ACV đầu tư, khai thác. Từ khi đưa vào khai thác đến nay, Cảng hàng không Thọ Xuân luôn duy trì tốc độ phát triển cao.

Ngoài vai trò trong mạng lưới hệ thống cảng hàng không toàn quốc, Cảng hàng không Thọ Xuân còn có vai trò là cảng hàng không dự bị tốt nhất cho Cảng hàng không quốc tế Nội Bài trong những điều kiện thời tiết xấu và tình huống đột xuất.

Theo Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch Cảng hàng không Thọ Xuân thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã quy hoạch đến năm 2030, Cảng hàng không Thọ Xuân sẽ là cảng hàng không quốc tế đạt tiêu chuẩn cấp 4E với công suất thiết kế 5 triệu lượt hành khách/năm.

Sau gần 10 năm kể từ khi đưa vào khai thác, tốc độ tăng trưởng hành khách qua Cảng hàng không Thọ Xuân liên tục đạt mức cao hơn bình quân tăng trưởng chung của cả nước. Bên cạnh 8 đường bay nội địa thường lệ kết nối Thanh Hóa với TP.HCM, Khánh Hòa, Đà Nẵng, Cần Thơ, Buôn Ma Thuật, Đà Lạt, Phú Quốc, Côn Đảo, thì Cảng hàng không Thọ Xuân đã tiếp nhận các chuyến bay quốc tế không thường lệ.

“Sản lượng hành khách thông qua Cảng hàng không Thọ Xuân trong 2 -3 năm trở lại đây đã vượt xa công suất thiết kế của Nhà ga T1 (1,2 triệu lượt hành khách), nên cần sớm đầu tư theo quy mô quy hoạch để không ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ, an toàn hàng không và đón trước nhu cầu đi lại bằng đường hàng không của tỉnh Thanh Hóa dự báo tăng nhanh trong thời gian tới”, đại diện Cục Hàng không Việt Nam cho biết.

Hiện vướng mắc lớn nhất đối với phương án xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Thọ Xuân chính là việc chuyển nhượng tài sản của ACV cho nhà đầu tư PPP nhằm đảm bảo nguyên tắc “một cảng hàng không, một nhà khai thác”.

Được biết, vừa qua, việc đầu tư, nâng cấp Cảng hàng không Thọ Xuân chủ yếu bằng nguồn vốn của doanh nghiệp nhà nước với tổng giá trị là 1.244 tỷ đồng. Trong đó, riêng chi phí mà ACV bỏ ra đầu tư mở rộng nhà ga hành khách, đèn đêm, hệ thống hạ cánh bằng thiết bị… có giá trị khoảng 508,7 tỷ đồng.

Theo UBND tỉnh Thanh Hóa, do chưa có quy định về chuyển nhượng tài sản tại doanh nghiệp có vốn nhà nước không thông qua hình thức đấu giá, nên để có thể thực hiện việc nhượng bán tài sản của ACV cho nhà đầu tư PPP, thì cần đánh giá các điều kiện nhượng bán tài sản để đảm bảo theo quy định.

Trường hợp không đảm bảo, thì cần có cơ chế đặc thù cho phép bán tài sản cố định của ACV tại Cảng hàng không Thọ Xuân cho nhà đầu tư PPP. Ngoài ra, việc thực hiện nhượng bán tài sản thông qua hình thức đấu giá còn có khả năng là nhà đầu tư PPP có thể trúng hoặc không trúng đấu giá để mua tài sản của ACV. Đây cũng là vướng mắc chính yếu không chỉ với Cảng hàng không Thọ Xuân, mà cả các cảng hàng không khác do ACV quản lý, dự kiến tiến hành nâng cấp, mở rộng theo phương thức PPP như Phú Quốc, Côn Đảo, Chu Lai.

“Để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các quy định tại Luật Quản lý sử dụng tài sản công, cần kiến nghị Quốc hội ban hành nghị quyết đặc thù cho phép chuyển nhượng với hình thức bán chỉ định tài sản của ACV tại cảng hàng không cho nhà đầu tư PPP. Sau khi nhà đầu tư PPP hoàn thành việc chuyển nhượng tài sản với ACV, thì nhà đầu tư PPP trực tiếp quản lý, khai thác tài sản nêu trên”, lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa phân tích.