Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine

Trong cuộc trả lời phỏng vấn gần đây với Reuters, ông Keith Kellogg, đặc phái viên của Tổng thống Trump về Ukraine và Nga, tiết lộ rằng Mỹ muốn Ukraine tổ chức bầu cử vào cuối năm nay, nếu Kyiv có thể đồng ý một lệnh ngừng bắn với Nga trong những tháng tới.

Ông Kellogg nhấn mạnh các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội của Ukraine, vốn bị đình chỉ trong cuộc xung đột với Nga, “cần phải được thực hiện”. “Hầu hết các quốc gia dân chủ đều có bầu cử trong thời chiến… Tôi nghĩ điều đó tốt cho nền dân chủ. Đó là nét đẹp của một nền dân chủ mạnh, bạn có nhiều hơn một người có khả năng tranh cử”, ông Kellogg phát biểu trong cuộc trả lời phỏng vấn, theo Reuters ngày 1.2.

Kế hoạch của ông Trump

Cả Tổng thống Trump và ông Kellogg đều cho hay họ đang xây dựng một kế hoạch để làm trung gian cho một thỏa thuận trong vài tháng đầu tiên của chính quyền Trump nhằm chấm dứt cuộc xung đột Nga-Ukraine kéo dài gần 3 năm qua.

Kế hoạch của ông Trump vẫn đang trong quá trình phát triển và chưa có quyết định chính sách nào được đưa ra, nhưng ông Kellogg và các quan chức Nhà Trắng khác trong những ngày gần đây đã thảo luận việc thúc đẩy Ukraine đồng ý tổ chức bầu cử như một phần của thỏa thuận ngừng bắn ban đầu với Nga, theo Reuters dẫn hai nguồn thạo tin.

Các quan chức thuộc chính quyền Tổng thống Trump cũng đang tranh luận về việc có nên thúc đẩy lệnh ngừng bắn ban đầu hay không trước khi cố gắng làm trung gian cho một thỏa thuận lâu dài hơn, theo hai nguồn tin. Nếu cuộc bầu cử tổng thống diễn ra ở Ukraine, người chiến thắng có thể chịu trách nhiệm đàm phán về một hiệp ước dài hạn với Moscow.

Hiện không rõ đề xuất như trên của ông Trump sẽ được Kyiv đón nhận như thế nào. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng nói rằng Kyiv có thể tổ chức bầu cử trong năm nay nếu giao tranh kết thúc và có các đảm bảo an ninh vững chắc để ngăn chặn Nga đưa quân sang Ukraine lần nữa.

Một cố vấn cấp cao của Kyiv và một nguồn tin từ chính phủ Ukraine khẳng định chính quyền Tổng thống Trump vẫn chưa chính thức yêu cầu Kyiv tổ chức bầu cử tổng thống vào cuối năm nay.

Nhiệm kỳ tổng thống 5 năm của ông Zelensky được cho là kết thúc vào năm 2024, nhưng các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội không thể được tổ chức theo thiết quân luật, do Kyiv áp đặt sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine vào ngày 24.2.2022.

Khó đạt được thỏa thuận ngừng bắn sớm?

Washington đã nêu vấn đề bầu cử với các quan chức cấp cao trong văn phòng của Tổng thống Zelensky vào năm 2023 và 2024 dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, theo hai cựu quan chức cấp cao Mỹ. Các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ và Nhà Trắng đã nói với phía Ukraine rằng các cuộc bầu cử rất quan trọng cho việc duy trì những chuẩn mực quốc tế và dân chủ.

Trong khi đó, giới chức ở Kyiv đã phản đối các cuộc bầu cử trong cuộc trò chuyện với Washington trong những tháng gần đây, nói với các quan chức dưới thời Tổng thống Biden rằng việc tổ chức cuộc bầu cử vào thời điểm bất ổn trong lịch sử Ukraine sẽ chia rẽ các nhà lãnh đạo Ukraine và có khả năng mời gọi chiến dịch gây ảnh hưởng của Nga, theo hai cựu quan chức Mỹ.

Khi được hỏi về những gì cựu quan chức phương Tây và hai người khác đã tiết lộ với Reuters, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov trả lời: “Chúng tôi không có thông tin như thế”. Trước đó, Hãng tin Interfax ngày 27.1 dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho hay các cuộc tiếp xúc trực tiếp giữa Moscow và chính quyền Trump vẫn chưa diễn ra.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố ông không nghĩ Tổng thống Zelensky là một nhà lãnh đạo hợp pháp khi không có nhiệm kỳ bầu cử mới và cho rằng ông Zelensky không có quyền hợp pháp để ký các văn bản ràng buộc liên quan một thỏa thuận hòa bình tiềm năng.

Tuy nhiên, theo nhà lãnh đạo Nga, ông Zelensky có thể tham gia các cuộc đàm phán trong thời gian chờ đợi nhưng trước tiên phải hủy bỏ sắc lệnh năm 2022. Sắc lệnh đó cấm các cuộc đàm phán với Nga trong thời gian ông Putin còn nắm quyền.

Một số cựu quan chức Mỹ cho hay họ hoài nghi rằng một thỏa thuận hòa bình có thể đạt được trong những tháng tới hoặc cuộc bầu cử sẽ diễn ra vào năm 2025, vì cả hai bên dường như đang bất đồng quan điểm về cách bắt đầu các cuộc đàm phán chính thức, theo Reuters.

Điện Kremlin đã nhiều lần tuyên bố rằng Tổng thống Putin sẵn sàng đàm phán mà không cần điều kiện tiên quyết. Trong khi đó, cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine William Taylor cho rằng ông Putin không tỏ ra sẵn sàng cho các cuộc đàm phán nghiêm túc.

Về phần mình, ông Zelensky đang tìm kiếm sự đảm bảo an ninh của Mỹ và châu Âu như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào, trong đó có cả việc triển khai lực lượng quân sự nước ngoài ra tiền tuyến để đảm bảo Nga tuân thủ lệnh ngừng bắn tiềm năng, theo Reuters.