Hàng triệu nhà hàng Trung Quốc đóng cửa: Vì đâu nên nỗi?

Theo Hãng tin Reuters, tại Trung Quốc, ngành kinh doanh nhà hàng đang đối mặt với những áp lực chưa từng có khi hàng loạt quán ăn phải đóng cửa do cạnh tranh giá cả khốc liệt và người tiêu dùng ngày càng thắt chặt chi tiêu.

Trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, các nhà hàng không chỉ chịu sức ép từ chi phí vận hành cao mà còn buộc phải giảm giá để thu hút khách hàng.

Điều này đã tạo ra một vòng xoáy khốc liệt, nơi chỉ những doanh nghiệp có khả năng cắt giảm chi phí mạnh mẽ mới có thể tồn tại.

Cuộc chiến giá cả

Doanh nhân An Dawei, 38 tuổi, chuyên kinh doanh thiết bị bếp đã qua sử dụng, chứng kiến sự gia tăng chưa từng có về số lượng nhà hàng thất bại trong năm qua.

“Đối với người bình thường mà nói, việc mở nhà hàng gần như là cầm chắc thất bại trong tay”, anh nhận định.

Theo dữ liệu từ hệ thống đăng ký doanh nghiệp Qichacha, số lượng công ty kinh doanh dịch vụ ăn uống bị giải thể trên toàn quốc trong năm 2024 đạt gần 3 triệu – con số cao kỷ lục. Riêng công ty của anh An đã tháo dỡ 200 nhà hàng mỗi tháng, tăng 270% so với năm trước.

“Ở các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến, tỉ lệ nhà hàng đóng cửa hàng tháng vượt quá 10%, thậm chí có thời điểm lên tới 15%”, anh nói.

Nhiều chủ quán ăn đã đặt cược toàn bộ số tiền tiết kiệm của mình vào một sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19, nhưng rốt cuộc lại chứng kiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu khi nền kinh tế quốc gia chững lại.

Tình trạng này đã kích hoạt một cuộc chiến giá cả, nơi các nhà cung cấp thực phẩm đang bán cà phê với giá chỉ 9,9 nhân dân tệ (1,62 USD) hay suất ăn cho bốn người chỉ có giá 99 nhân dân tệ (13,77 USD).

Tại một trung tâm thương mại vắng vẻ gần Công viên Olympic Bắc Kinh, quản lý một chuỗi tiệm bánh cho biết cửa hàng của họ đã thất bại sau 14 tháng hoạt động do tiền thuê quá cao (khoảng 6.900 USD/tháng), trong khi lượng khách lại quá ít.

“Ngay bên cạnh chúng tôi cũng có những tiệm bán các sản phẩm tương tự, dù chất lượng có thể không bằng nhưng nó lại rẻ hơn. Khách hàng bình thường tất nhiên sẽ chọn chỗ rẻ hơn”, người này cho biết. “Mọi người không có tiền, hoặc nếu có thì cũng phải tiêu xài tiết kiệm hơn, vì giờ kiếm tiền rất khó”.

Người tiêu dùng chịu thiệt

Theo các nhà phân tích, vòng đời trung bình của một nhà hàng ở Trung Quốc chỉ khoảng 500 ngày, và tại Bắc Kinh con số này còn giảm xuống chỉ còn khoảng một năm.

Dữ liệu từ chính quyền thành phố cho thấy lợi nhuận ròng của các nhà hàng đã giảm 88% trong nửa đầu năm 2024, khiến nhiều doanh nghiệp gần như không thể duy trì hoạt động.

Tình trạng này còn trầm trọng hơn do sự gia tăng của các mô hình kinh doanh nhỏ gọn như tiệm trà sữa và tiệm bánh, vốn cần đầu tư ít hơn vào thiết bị và mặt bằng. Trong khi đó, những nhà hàng còn trụ lại buộc phải giảm mạnh biên lợi nhuận để duy trì hoạt động.

Trong số này, những nhà hàng có mức giá từ 100-120 nhân dân tệ/người (khoảng 14 – 17 USD) là nhóm đối tượng dễ phá sản nhất, khi bị kẹt giữa áp lực giá rẻ từ các chuỗi lớn và xu hướng chi tiêu tiết kiệm của người tiêu dùng.

Theo anh An, nhiều chủ nhà hàng đã phải hạ chi phí suất ăn xuống còn 70-80 nhân dân tệ mỗi người để có thể cạnh tranh.

Tại kỳ họp tháng 3, giới chức Trung Quốc cam kết sẽ siết chặt tình trạng cạnh tranh quá mức dẫn đến bão hòa thị trường. Tuy nhiên, ngành kinh doanh nhà hàng vẫn là một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Trong năm 2024, tốc độ tăng trưởng doanh thu của ngành thực phẩm và đồ uống Trung Quốc giảm xuống chỉ còn 5,3%, thấp hơn nhiều so với mức 20,4% của năm trước.

“Vòng xoáy cạnh tranh này cuối cùng sẽ khiến người tiêu dùng chịu thiệt”, anh An cảnh báo. “Khi nhà hàng không thể chịu lỗ thêm nữa, họ sẽ tìm cách tăng lợi nhuận, và cách duy nhất để làm điều đó là giảm chất lượng nguyên liệu”.

Trung Quốc nỗ lực kích cầu tiêu dùng

Chính quyền Trung Quốc mới đây triển khai loạt biện pháp kích cầu tiêu dùng nội địa, xem đó là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh toàn cầu khó khăn.