Hàng triệu người Đông Nam Á lâm vào nguy hiểm

Các tổ chức phi lợi nhuận tại Đông Nam Á đang rơi vào khủng hoảng sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đóng băng gần như toàn bộ viện trợ nước ngoài vào ngày 20/1. Các nhóm bảo vệ người lao động nhập cư, bảo vệ động vật hoang dã, quyền LGBTQ và nhiều lĩnh vực khác đang chịu ảnh hưởng nặng nề.

Manushya Foundation, một tổ chức phi chính phủ tại Bangkok, là một trong những đơn vị chịu tác động nghiêm trọng nhất. Emilie Palamy Pradichit, người sáng lập tổ chức, cho biết nguồn tài trợ chính của họ đến từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).

Khi USAID bị đóng cửa, Manushya phải cắt giảm nhân sự, thu hẹp hoạt động và từ bỏ một số ngôi nhà an toàn dành cho các nhà hoạt động. Chỉ riêng trong năm 2025, tổ chức này đã mất khoản tài trợ 560.000 USD, đẩy các nhà hoạt động vào tình cảnh bấp bênh.

Mỹ là quốc gia viện trợ lớn nhất thế giới với 54 tỷ USD được phân bổ trong năm tài chính 2024. Việc giải thể USAID do Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) của Elon Musk đề xuất đã gây ra khủng hoảng trên diện rộng

Việc cắt giảm USAID ảnh hưởng đến 5.200 trong số 6.200 chương trình toàn cầu. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố động thái này nhằm loại bỏ “hàng chục tỷ đô la” bị tiêu xài lãng phí.

Đông Nam Á chịu thiệt hại nghiêm trọng, khi trong số 4,1 tỷ USD viện trợ cho Đông Á – Thái Bình Dương, USAID quản lý 1 tỷ USD. Myanmar, Indonesia, Việt Nam và Thái Lan đều mất đi những khoản tài trợ quan trọng.

Tại Indonesia, chương trình trị giá 70 triệu USD chống lao USAID BEBAS TB đang bị đình trệ, đe dọa nỗ lực chống lại HIV và lao. Philippines cũng chịu ảnh hưởng khi các chương trình chống HIV mất nguồn tài trợ, buộc các nhóm bảo vệ quyền LGBTQ phải tìm kiếm nguồn hỗ trợ thay thế. Ở Việt Nam, việc cắt giảm USAID đã ảnh hưởng tới chương trình phục hồi chức năng cho nạn nhân chiến tranh và rà phá bom mìn.

Dịch vụ y tế LGBTQ tại Thái Lan cũng rơi vào khủng hoảng. Quỹ SWING Thailand báo cáo rằng gần 700.000 người hưởng lợi từ dịch vụ HIV/AIDS sẽ mất quyền tiếp cận nếu không có USAID. Nhiều tổ chức phi chính phủ tại Thái Lan, như Quỹ Mạng lưới Đa dạng giới Isaan, đang đứng trước nguy cơ đóng cửa.

Không chỉ lĩnh vực y tế, một số kênh truyền thông tư nhân cũng chịu tác động. Irrawaddy, trang tin tức của người Myanmar lưu vong tại Thái Lan, đang gặp khó khăn lớn khi mất nguồn tài trợ. Kaona Saowakun, phó chủ tịch Quỹ Isaan, cảnh báo rằng nhiều tổ chức LGBTQ tại Thái Lan sẽ buộc phải thu hẹp quy mô hoặc đóng cửa.

Trước việc Mỹ cắt viện trợ, một số quốc gia khác đã có hoạt động bù đắp. Trung Quốc đang mở rộng viện trợ nhân đạo trong khu vực, bao gồm các dự án y tế, giáo dục và vệ sinh. Trung Quốc đã chi trả cho một dự án rà phá bom mìn ở Campuchia mà trước đây Mỹ tài trợ. Úc đã điều chỉnh ngân sách viện trợ, cam kết chuyển 119 triệu AUD sang các chương trình phát triển tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương để hỗ trợ kinh tế, y tế và khí hậu. 

Ngọc Ánh (theo CNA, Bernama)