Hàng loạt ĐH Mỹ ngưng tuyển giảng viên, cắt giảm tuyển sinh tiến sĩ, vì sao?

ẢNH: UNIVERSITY OF PENNSYLVANIA

Có ĐH Mỹ rút lại thư mời học tiến sĩ

Kể từ khi nhậm chức vào cuối tháng 1, chính quyền Tổng thống Donald Trump liên tục ban hành nhiều quy định được cho là đã ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ sở giáo dục ĐH tại Mỹ. Trong số đó, nổi bật nhất là việc Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH) cắt giảm đáng kể khoản tài trợ cho những dự án nghiên cứu ở nhiều ĐH Mỹ, khiến không ít đơn vị “suy giảm nghiêm trọng nền tảng tài chính”, theo tờ The New York Times.

Mới đây nhất ở ĐH Pennsylvania, ngôi trường danh tiếng hàng đầu Mỹ thuộc nhóm Ivy League, ban quản lý đã yêu cầu các khoa trực thuộc Trường Nghệ thuật và khoa học cắt giảm số lượng nghiên cứu sinh tiến sĩ tuyển mới. Đồng nghĩa, trường cũng sẽ rút lại thư mời nhập học đã gửi cho ứng viên, theo bà Wendy Roth, giáo sư đang công tác ở trường này.

Theo các chuyên gia, hoạt động đào tạo sau ĐH, nhất là ở bậc tiến sĩ, phụ thuộc lớn vào những khoản tài trợ nghiên cứu. Đó cũng là nguyên nhân chính khiến bậc học này dễ bị ảnh hưởng nếu ngân sách bị cắt giảm. Đơn cử, chương trình tiến sĩ ngành khoa học sinh học tại ĐH California ở San Diego thường tuyển mới 25 nghiên cứu sinh mỗi năm, song năm nay con số chỉ còn 17.

Trong khi đó, ĐH Columbia đề xuất cắt giảm tới 65% số lượng nghiên cứu sinh tiến sĩ tuyển mới tại Trường Nghệ thuật và khoa học trực thuộc ĐH này. Sau khi vấp phải nhiều chỉ trích, ĐH Columbia đã giảm mức cắt giảm, nhưng không công bố con số chính thức. Một số trường thậm chí còn dừng tuyển sinh nghiên cứu sinh tiến sĩ, như ĐH Pittsburgh, theo tờ Inside Higher Ed.

Việc hạn chế hoặc tạm dừng tuyển sinh không chỉ ảnh hưởng tới nghiên cứu mà còn tác động đến chất lượng giảng dạy của các trường, bởi đây cũng là một lực lượng nòng cốt trên giảng đường. Chẳng hạn nếu số lượng nhóm này giảm, các lớp học có thể đông đúc hơn và khiến sinh viên ít được hỗ trợ hơn, theo ông David Kazanjian, chủ nhiệm chương trình sau ĐH ngành văn học so sánh tại ĐH Pennsylvania.

ẢNH: JOHN HOPKINS UNIVERSITY

Theo truyền thông Mỹ, đây chỉ mới là những ảnh hưởng đầu tiên. Nếu các đề xuất cắt giảm ngân sách của chính quyền mới được thông qua, nhiều trường ĐH cho biết sẽ phải đóng cửa một số phòng thí nghiệm, sa thải nhân viên. Bởi, không chỉ chương trình tiến sĩ mà những hoạt động nghiên cứu trong lĩnh vực y sinh đòi hỏi phải có cam kết tài chính lâu dài, và điều này có thể khó lòng đảm bảo sau những động thái vừa qua.

Sa thải, ngưng tuyển dụng

Một động thái nổi bật khác là nhiều trường ĐH, trong đó có cả các trường hàng đầu, đã phải ra quyết định tạm ngưng tuyển dụng giảng viên, nhân viên. Như trong tháng 2, ĐH Bang North Carolina đã thông báo tạm ngưng hầu hết các hoạt động tuyển dụng và theo sau đó là ĐH Stanford. ĐH Louisville. Theo khảo sát của tờ The New York Times, hàng chục trường ĐH khác cũng phát thông báo tạm ngừng hoặc hạn chế tuyển người mới.

Mới đây nhất, ĐH Harvard hôm 10.3 cũng ra quyết định tương tự, viện dẫn lý do là hạn chế việc “tăng rủi ro tài chính”. “Việc ngưng tuyển dụng chỉ là tạm thời. Mục đích là để duy trì sự linh hoạt tài chính của trường đến khi chúng tôi hiểu rõ hơn các thay đổi trong chính sách liên bang diễn ra như thế nào, cũng như đánh giá được quy mô tác động của chúng”, thông báo nêu, cho biết việc tạm dừng sẽ có hiệu lực trong học kỳ hiện tại.

Không chỉ ngưng tuyển dụng, ĐH Johns Hopkins còn có quyết định gây chấn động giới học thuật là sa thải hơn 2.200 người và cho hơn 100 người khác nghỉ việc tạm thời, sau khi nhà trường đã mất 800 triệu USD tài trợ từ Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID), theo đài CNN. Đây cũng là đợt sa thải lớn nhất trong lịch sử của trường này, người phát ngôn ĐH Johns Hopkins thông tin.

Một vấn đề khác khiến nhiều trường lo lắng là chính quyền mới ở Mỹ có khả năng đánh thuế mạnh hơn vào các quỹ tài trợ do trường quản lý. Trước đây, các quỹ này được miễn thuế do trường ĐH hoạt động như một tổ chức phi lợi nhuận. Điều này đã thay đổi trong 2017, khi chính phủ bắt đầu áp thuế 1,4% lên thu nhập từ đầu tư của các quỹ tài trợ lớn. Hiện nay, có những ý kiến đề xuất tăng mức thuế này lên 14%, thậm chí là 21%.

Theo thống kê từ Cơ quan Thực thi di trú và hải quan Mỹ (ICE), năm 2023 ghi nhận có 31.310 người Việt du học Mỹ, xếp thứ 6 về số du học sinh. Đây là lần đầu số người Việt học tại Mỹ cán mốc hơn 30.000 người sau 2 năm dưới mức 30.000. Song, nếu xét riêng số du học sinh ở các trường phổ thông, Việt Nam đông thứ 5 với 3.187 người, đứng sau Trung Quốc, Hàn Quốc, Mexico, Tây Ban Nha.