Habitat for Humanity Vietnam: những ngôi nhà ấm áp tình bạn

Nhà mới, cuộc sống mới

2 năm trước, gia đình anh Nguyễn Văn Thoại (thôn An Cường, xã Quế Thọ, huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam) sống trong căn nhà dột nát sát bờ sông. Căn nhà mới của anh Thoại được xây dựng vào năm 2022 sau chuyến khảo sát của Habitat Việt Nam và Ban Quản lý dự án huyện Hiệp Đức. Với tổng kinh phí hỗ trợ 65 triệu đồng, cộng với sự đóng góp từ gia đình, ngôi nhà rộng 60m² gồm phòng khách, hai phòng ngủ và một gác lửng bằng bê tông kiên cố đã được hoàn thiện.

Nhà mới của anh Nguyễn Văn Thoại. (Ảnh: Habitat Việt Nam)

Anh Thoại kể: “Trước đây, 5 người trong gia đình tôi sống trong căn nhà nhỏ 25m2 xây dựng hơn 20 năm trước. Nhà không có cột bê tông, tường nứt, mái tôn hỏng nặng. Cứ mưa lớn hay động đất, chúng tôi lại lo sập. Với sự hỗ trợ của Habitat Việt Nam và chính quyền, bây giờ chúng tôi đã có một ngôi nhà an toàn. Các con có chỗ học tập tốt hơn, cuộc sống gia đình ổn định hơn nhiều”.

Tương tự, 5 mẹ con chị Nguyễn Hồng Vân (thôn 1, xã Tiên Lãnh, huyện Tiên Phước) cũng rời bỏ cảnh sống tạm bợ để bước vào ngôi nhà mới vào tháng 7/2024. Căn nhà rộng 36m2 gồm phòng khách, 2 phòng ngủ và 1 nhà vệ sinh, giúp gia đình chị có cuộc sống an toàn, ổn định.

Chị Vân cho biết: “Nhà cũ trước đây của chúng tôi chỉ rộng 12m2, mùa mưa thì lạnh, mùa hè thì nóng bức. Mỗi lần mưa to gió lớn, tôi đều phải đưa các con về nhà mẹ để tránh nguy hiểm. Habitat Việt Nam đã hỗ trợ 40 triệu đồng, cùng với sự giúp đỡ của chính quyền và vay mượn thêm, tôi đã có nhà mới”.

Giải pháp sáng tạo

Theo Habitat Việt Nam, căn nhà mới của chị Vân và anh Thoại được xây dựng trong khuôn khổ 2 dự án: “Giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đến tình trạng dễ bị tổn thương về nhà ở đối với cộng đồng” (thực hiện từ tháng 11/2021 đến tháng 6/2024) và “Xây dựng năng lực chống chịu thiên tai thông qua các giải pháp về nhà ở và nâng cao năng lực cho cộng đồng” (từ tháng 3/2023 đến tháng 11/2024) tại 2 huyện Tiên Phước và Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam.

Trong thời gian triển khai, hai dự án đã hỗ trợ xây dựng 49 ngôi nhà mới, sửa chữa 85 căn nhà, hoàn thiện 65 công trình vệ sinh hộ gia đình và 3 công trình cộng đồng tại 2 huyện nêu trên. Ngoài ra, Habitat Việt Nam còn tổ chức các chương trình tập huấn và truyền thông, giúp nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai cho người dân.

Căn nhà có gác lửng kiên cố giúp gia đình anh Thoại yên tâm tránh trú trong mùa mưa bão. (Ảnh: Habitat Việt Nam)

Theo bà Bells Borja, Giám đốc Quốc gia tổ chức Habitat Việt Nam, các dự án xây dựng nhà ở được thiết kế đặc biệt để chống chịu thiên tai, đồng thời phù hợp với văn hóa, tập quán và điều kiện tài chính của từng gia đình. Điểm nổi bật của dự án là:

Thứ nhất, người dân được khuyến khích tham gia mọi giai đoạn, từ thiết kế đến giám sát thi công. Điều này giúp bảo đảm ngôi nhà phù hợp với nhu cầu thực tế và tăng tính gắn bó.

Thứ hai, nhà được thiết kế phù hợp với văn hóa địa phương. Tại miền núi Quảng Nam, Habitat Việt Nam thiết kế các ngôi nhà vừa phù hợp với văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, vừa kiên cố, chống chịu được thiên tai.

Thứ ba, tổ chức tận dụng vật liệu địa phương, sử dụng các giải pháp thay thế như mái tôn kẽm gia cố thay cho mái ngói để giảm chi phí nhưng vẫn bảo đảm độ bền.

Thứ tư, Habitat Việt Nam tổ chức các chương trình tập huấn kỹ thuật xây dựng nhà ở an toàn với thiên tai và áp dụng phương pháp tiếp cận có sự tham gia của cộng đồng về nhà ở an toàn (PASSA – Participatory Approach for Safe Shelter Awareness). Những chương trình này không chỉ giúp người dân nâng cao năng lực xây dựng nhà ở mà còn lan tỏa kỹ năng, kiến thức trong cộng đồng.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, Habitat Việt Nam cho biết sẽ mở rộng các dự án xây dựng nhà ở an toàn trên cả nước.

Bà Bells Borja nói: “Biến đổi khí hậu không chỉ là thách thức môi trường mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến an sinh xã hội, đặc biệt đối với các gia đình thu nhập thấp và cộng đồng dễ bị tổn thương tại Việt Nam. Habitat Việt Nam cam kết thực hiện chiến lược dài hạn để cải thiện nhà ở, nâng cao chất lượng cuộc sống và xây dựng các cộng đồng bền vững hơn”.

Bà cho biết, tổ chức tập trung vào việc xây dựng, sửa chữa, nâng cấp nhà ở an toàn với sự tham gia trực tiếp của các gia đình thông qua mô hình “góp công xây dựng” (sweat equity) và hỗ trợ tài chính bằng các khoản vay vi mô. Đồng thời, Habitat Việt Nam phối hợp với chính quyền và cộng đồng để triển khai các kế hoạch giảm thiểu rủi ro thiên tai, áp dụng giải pháp “Xây dựng an toàn hơn”, cải thiện tiếp cận nước sạch và vệ sinh thông qua các sáng kiến như thu hoạch nước mưa, bể chứa và hệ thống vệ sinh.

Một trong những hoạt động trọng tâm của tổ chức là triển khai phương pháp PASSA nhằm nâng cao nhận thức của người dân về cách bảo quản nhà ở, tăng cường khả năng chống chịu với thiên tai và quản lý rủi ro. Theo bà Bells Borja, thông qua các buổi đào tạo, Habitat Việt Nam hướng dẫn cộng đồng cách kiểm tra, sửa chữa và duy trì ngôi nhà của mình để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, đồng thời giúp họ xây dựng các kế hoạch ứng phó cụ thể cho từng hộ gia đình và toàn cộng đồng.

Bà nói thêm: “Thông qua hoạt động trao đổi học tập xã hội (Social Learning Exchange Activity – SLEA), chúng tôi tạo cơ hội để các cộng đồng và đối tác cùng học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng nhà ở an toàn và quản lý rủi ro thiên tai. Những nỗ lực này không chỉ giúp người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của nhà ở bền vững mà còn thúc đẩy hợp tác và lan tỏa các giải pháp thiết thực”.

Bà cũng chia sẻ, tầm nhìn dài hạn của Habitat Việt Nam là xây dựng một thế giới nơi mọi gia đình đều có cơ hội sống trong những căn nhà an toàn. Đây không chỉ là nơi trú ẩn mà còn là nền tảng để phát triển kinh tế, cải thiện sức khỏe và vượt qua những thách thức từ biến đổi khí hậu.