Gieo chữ nơi đảo tiền tiêu

Quần đảo Thổ Châu (hay Thổ Chu) là cụm đảo xa nhất trên vùng biển Tây Nam. Cụm đảo này gồm 8 đảo lớn nhỏ, trong đó Thổ Châu là đảo lớn nhất với diện tích khoảng 14 km2 và hơn 2.000 người dân sinh sống. Nơi đây, cô giáo Võ Thanh Kiều, giáo viên tiểu học Trường Tiểu học và THCS Thổ Châu, đã có hơn 30 năm miệt mài gieo chữ cho con trẻ.

Bền bỉ gắn bó

Từ đất liền không có tàu khách trực tiếp ra Thổ Châu. Để đến được đảo này, chúng tôi phải có mặt ở TP Phú Quốc và chờ tàu Thổ Châu 09 xuất bến tại cảng Bãi Vòng. Một tháng chỉ có khoảng 5-6 chuyến tàu đến Thổ Châu, thời gian di chuyển khoảng 4-6 giờ, tùy tình hình thời tiết và sóng biển, nên việc đi lại nhìn chung vẫn còn nhiều khó khăn. Nhưng không vì vậy mà những giáo viên cắm đảo mỏi lòng, chùn bước.

Khi chúng tôi đến thăm Trường Tiểu học và THCS Thổ Châu, cô Võ Thanh Kiều cho biết trường giờ khang trang hơn trước. Thổ Châu trước năm 1992 là vùng đảo hoang vu, chỉ có bộ đội canh gác bởi nơi đây từng bị quân Pol Pot chiếm đóng trái phép và bắt toàn bộ dân đảo đem thủ tiêu. Năm 1992, 6 hộ dân đầu tiên được vận động ra đảo; đến tháng 4-1993 thì xã đảo Thổ Châu được tái lập.

Tháng 3-1996, cô Kiều – khi đó mới tốt nghiệp trường sư phạm – từ Rạch Giá, Kiên Giang tình nguyện ra đảo xa công tác. Ngày ấy, việc di chuyển giữa đất liền với Thổ Châu rất gian nan.

“Từ Rạch Giá muốn ra Thổ Châu phải sang Phú Quốc trước, sau đó quá giang tàu hàng hoặc tàu cá, có khi mất cả ngày mới đến nơi. Mùa hè, từ Thổ Châu về đất liền cũng phải canh, nghe có tàu là mang hành lý ra bãi ngồi đợi, song không phải lần nào cũng đón được tàu” – cô Kiều nhớ lại.

Ngoài chuyện đi lại, cuộc sống ở Thổ Châu trước đây cũng nhiều khó khăn. Đảo thiếu nước ngọt, không có điện, phương tiện thông tin không kịp thời; điều kiện y tế và chăm sóc sức khỏe luôn là thử thách. Chưa kể hằng năm Thổ Châu đón 2 mùa gió nên người dân ở 2 bãi phải chuyển bến dời nhà hai lần. Đảo xa, thường xuyên ảnh hưởng mưa bão nên việc đánh bắt và nuôi trồng thủy sản cũng không hề dễ dàng.

Cô Kiều hồi tưởng: “Khi thời tiết không thuận lợi, tàu hàng ra chậm thì gạo ăn cũng thiếu, mọi người phải chia sớt với nhau. Việc vận chuyển khó khăn, rau củ quả không đáp ứng đủ nhu cầu của người dân ngày càng đông nên rất đắt đỏ”.

Thời gian đầu mới ra Thổ Châu, cô Kiều phải ở tạm trong nhà chứa thiết bị cũ. Chồng cô cũng có mấy năm gắn bó với đảo này nhưng sau đó chuyển công tác về Phú Quốc nên có khi vài tháng họ mới gặp được nhau.

Vượt qua nỗi nhớ gia đình và những khó khăn về điều kiện ăn ở, đi lại…, cô Kiều bền bỉ gắn bó với Thổ Châu đến nay đã 30 năm. “Chính thiên nhiên hoang sơ, người dân thân thiện, hiền lành, chân chất và nhất là các em học sinh lễ phép, ngoan ngoãn đã cho tôi cảm giác nơi đây giống như quê nhà của mình” – cô Kiều bộc bạch.

Những lớp học đặc biệt

Khi được tái lập, xã đảo Thổ Châu chỉ có vài hộ dân nên lớp học đầu tiên chỉ có 2 học sinh. Thời gian đầu khi cô Kiều ra đảo công tác, trường lớp là chòi tranh vách lá rất đơn sơ. Lớp không đủ học sinh trong khi thiếu giáo viên, thầy cô phải ghép lớp và dạy nhiều ca mỗi ngày. Không có chỗ giảng dạy, họ phải mượn tạm nhà dân, nhà sinh hoạt chung của bộ đội hoặc hội trường UBND xã. Lớp học cũng thật đặc biệt khi dựng bảng 2 phía, thầy cô phải soạn cùng lúc 2 giáo án…

Sau này, cơ sở hạ tầng ở đảo Thổ Châu dần hoàn thiện với điện – đường – trường – trạm đầy đủ. Hiện tại, Trường Tiểu học và THCS Thổ Châu dạy từ lớp 1 đến lớp 9. Ngôi trường dành cho cấp mẫu giáo cũng được xây dựng khang trang.

“Nhìn diện mạo trường lớp ở Thổ Châu từng bước hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu dạy và học của giáo viên và học sinh, tôi rất vui mừng. Tôi mong có thêm nhà đa năng cho học sinh vui chơi” – cô Kiều bày tỏ.

Trường lớp hoàn thiện nhưng nhiều lớp học vẫn rất đặc biệt vì không có sĩ số cố định thường xuyên. Học sinh ở đảo phần lớn là dân ngụ cư, theo ông bà, cha mẹ từ nơi khác đến. Nhiều gia đình ở đảo được một thời gian rồi chuyển đến nơi khác, đảo khác hoặc về đất liền. Cũng có trường hợp cha mẹ gửi con vào đất liền cho ông bà chăm sóc. Chưa kể, nhiều em dù tuổi nhỏ nhưng đã phải phụ giúp gia đình kiếm sống bằng việc chạy đò, nuôi cá lồng bè, vác đồ thuê. Nhiều em theo cha mẹ đi biển có khi 10 ngày hoặc nửa tháng. Nếu không may tàu gặp bão thì gần một tháng sau, các em mới có thể trở lại trường.

Không còn cách nào khác, cô Kiều và các giáo viên phải chia nhau đến nhà phụ huynh để vận động học sinh. Không ít lần, cô phải đến nhà các em vào buổi tối để dạy học.

Những ngày cuối tuần, cô Kiều thường tổ chức cho các em ra biển câu cá, vào rừng hái rau. Thi thoảng, cô trò lại lên trạm ra-đa thăm các chú bộ đội. Trong quá trình cùng nhau điền dã, cô tâm tình, trò chuyện với học sinh để vừa hiểu nhau hơn vừa vun đắp tình yêu biển đảo, giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền cho các em.

Dù gian nan, thiếu thốn, trải qua nhiều thời điểm vô cùng khó khăn nhưng cô Kiều vẫn chưa khi nào có ý định rời Thổ Châu. Với cô, sự có mặt của mình ở hòn đảo tiền tiêu này ngoài việc gieo chữ vì thế hệ tương lai còn mang ý nghĩa lớn lao: Cùng bộ đội và người dân bám đảo, bám biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.