Giảm tiền thuê đất, khoan thư sức doanh nghiệp

Việc giảm tiền thuê đất sẽ góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Ảnh: Đức Thanh

Thêm nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp

Cuối tuần qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bế mạc phiên họp thứ 43. Tại phiên họp này, Chính phủ trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội giảm 30% tiền thuê đất năm 2024 để Chính phủ ban hành nghị định về việc này theo thẩm quyền.

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, trong thời gian qua, để tháo gỡ khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, Chính phủ đã ban hành các nghị định giảm tiền thuê đất trong các năm 2020 – 2023.

Theo đó, số tiền thuê đất, thuê mặt nước được giảm theo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ các năm 2021 – 2023, trung bình là 3.734 tỷ đồng/năm, qua đó góp phần hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Theo dự báo của Chính phủ, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó đoán định, nhiều quốc gia có xu hướng gia tăng bảo hộ thương mại, nới lỏng tiền tệ, tiềm ẩn rủi ro với nền kinh tế toàn cầu. Trong nước có nhiều khó khăn, thách thức do tác động từ bên ngoài, thiên tai, biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Những vấn đề này là thách thức rất lớn đối với mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt 8% trở lên trong năm 2025 cũng như tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 – 2030 theo mục tiêu mà Đảng, Quốc hội đã đặt ra.

Vì thế, Chính phủ đề nghị giảm 30% tiền thuê đất năm 2024 nhằm có thêm nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp, người dân ứng phó với những khó khăn, thách thức trong thời gian tới, đồng thời hỗ trợ các tổ chức, cá nhân tại địa phương bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu.

Theo Thứ trưởng Bùi Văn Khắng, dự kiến số tiền thuê đất giảm theo Dự thảo Nghị định là 4.000 tỷ đồng (tương đương số tiền giảm năm 2023), tương ứng với 0,26% tổng thu ngân sách nhà nước trong 1 năm và 9% số thu ngân sách nhà nước từ tiền thuê đất 1 năm (tính theo số liệu năm 2023).

Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định, số tiền thuê đất giảm theo chính sách này không ảnh hưởng đáng kể đến số thu ngân sách nhà nước nói chung, nhưng sẽ tác động lớn tới việc phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp. Từ đó, tăng thu ngân sách từ thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp để bù đắp số giảm thu do giảm tiền thuê đất.

Thẩm tra, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhất trí về sự cần thiết tiếp tục giảm tiền thuê đất trong năm 2024 theo đề nghị của Chính phủ.

“Tiền thuê đất được tính là chi phí đầu vào của hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hộ kinh doanh, do đó, việc giảm tiền thuê đất sẽ góp phần giảm chi phí đầu vào, từ đó thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, ông Phan Văn Mãi lý giải.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cùng Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị Chính phủ làm rõ tác động của việc giảm nguồn thu ngân sách nhà nước cũng như việc xử lý các vấn đề khi thực hiện chính sách giảm tiền thuê đất trong năm 2024 khi đã bước sang năm 2025. Có ý kiến tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị làm rõ đối tượng thụ hưởng của chính sách này.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng báo cáo thêm, trong năm 2023, đối tượng thụ hưởng chính sách giảm tiền thuê đất là 29.734 tổ chức, cá nhân, bao gồm 23.487 tổ chức, doanh nghiệp và 6.247 là hộ gia đình cá nhân. Số tiền miễn giảm thuế đất năm 2023 là khoảng 4.000 tỷ đồng.

Về vấn đề thời điểm, Thứ trưởng Bùi Văn Khắng cho hay, trong năm 2024, do doanh nghiệp gặp khó khăn, nên Chính phủ đã quyết định gia hạn nộp tiền thuê đất tới hết ngày 31/12/2024 và đến nay, cơ bản các đối tượng vẫn chưa nộp, nên việc thực hiện giảm không có vấn đề gì. Các tổ chức, doanh nghiệp đã nộp tiền thuê đất, thì sẽ được khấu trừ vào tiền nộp thuế đất năm tiếp theo.

Điều hành phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, tuy chính sách giảm tiền thuê đất mà Chính phủ trình không nhiều, khoảng 4.000 tỷ đồng, tác động không đáng kể tới thu ngân sách, nhưng lại tác động rất lớn tới sự phục hồi, phát triển kinh tế, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân, nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ủng hộ.

Biểu quyết sau đó, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý việc giảm tiền thuê đất năm 2024 và ban hành nghị định của Chính phủ quy định chi tiết việc giảm tiền thuê đất năm 2024.

Những ai được giảm tiền thuê đất

Dự thảo (lần thứ 5) Nghị định quy định việc giảm tiền thuê đất năm 2024 của Chính phủ quy định đối tượng áp dụng là “người sử dụng đất theo quy định tại Điều 4, Luật Đất đai (năm 2024)”.

Báo cáo thẩm tra phản ánh, có ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng, quy định trên cần được cân nhắc, vì có khả năng thu hẹp đối tượng được giảm tiền thuê đất. Trên thực tế, các tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước cho thuê đất có thể từ trước khi Luật Đất đai (năm 2024) có hiệu lực thi hành. Do đó, đề nghị tham khảo cách quy định về đối tượng áp dụng như tại các quyết định của Thủ tướng Chính phủ đã ban hành về việc giảm tiền thuê đất để bảo đảm bao quát, đầy đủ hơn.

Dự thảo cũng quy định trường hợp trong năm 2024, người sử dụng đất chưa hoàn thành thủ tục pháp lý về đất đai, nhưng đến thời điểm nộp hồ sơ đề nghị giảm tiền thuê đất theo quy định tại nghị định này đã hoàn thiện thủ tục pháp lý về đất đai, có quyền có quyết định cho thuê đất hoặc hợp đồng thuê đất hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất dưới hình thức trả tiền thuê đất hằng năm, thì thuộc đối tượng được giảm tiền thuê đất theo quy định tại nghị định này.

Quy định nói trên áp dụng cho cả trường hợp người sử dụng đất không thuộc đối tượng được miễn giảm tiền thuê đất, hoặc hết thời hạn được miễn giảm tiền thuê đất và trường hợp người sử dụng đất đang được giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai (Luật Đất đai, các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai) và các văn bản pháp luật khác có liên quan.

Những đối tượng nói trên được giảm 30% tiền thuê đất của năm 2024, mức giảm được tính trên số tiền thuê đất phải nộp của năm 2024 theo quy định của pháp luật. Không thực hiện giảm trên số tiền thuế đất còn nợ của các năm trước năm 2024 và tiền chậm nộp (nếu có). Trường hợp người sử dụng đất đang được giảm tiền thuê đất theo quy định hoặc/và khấu trừ tiền bồi thường giải phóng mặt bằng theo quy định của pháp luật về tiền thuế đất, thì mức giảm tiền thuế đất được tính trên số tiền thuê đất phải nộp (nếu có) sau khi đã được giảm hoặc/và khấu trừ theo quy định của pháp luật.

Để đơn giản hóa thủ tục hành chính và thuận lợi trong tổ chức thực hiện, hạn chế tình trạng xin – cho khi phải xin xác nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, Bộ Tài chính trình Chính phủ thành phần hồ sơ giảm tiền thuê đất chỉ gồm 2 loại văn bản. Một là giấy đề nghị giảm tiền thuê đất năm 2024 của người sử dụng đất; hai là quyết định cho thuê đất hoặc hợp đồng cho thuê đất hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (bản sao).