Giải pháp hay sự phụ thuộc?

Định vị là một người bạn?

Perplexity, một công ty tìm kiếm AI, đang tìm cách kết bạn với các nhà xuất bản thông qua một chương trình hợp tác được ra mắt vào mùa hè năm ngoái. Kể từ đó, chương trình đã thu hút sự chú ý của các phương tiện truyền thông lớn như TIME , Fortune và Der Spiegel nhưng cũng thu hút cả các phương tiện truyền thông ngách như cộng đồng người sáng tạo da đen của Hoa Kỳ Blavity.

Không giống như những gã khổng lồ AI tạo sinh khác, chẳng hạn như OpenAI hoặc Gemini, Perplexity không đào tạo bất kỳ mô hình nào. Đây là một công cụ tìm kiếm trả lời câu hỏi của người dùng bằng cách tóm tắt nội dung từ các trang web thay vì chỉ đưa ra một loạt các liên kết – một sự khác biệt quan trọng vì nó thay đổi cách sử dụng nội dung của nhà xuất bản.

Theo đó khi mọi người sử dụng Perplexity để đặt câu hỏi, AI thường dựa vào nội dung từ các tổ chức tin tức và các nhà xuất bản khác để cung cấp câu trả lời. Bây giờ, Perplexity xem xét việc trả lại một cái gì đó thông qua một chương trình chia sẻ doanh thu.

Khi các nhà quảng cáo trả tiền để tài trợ cho các câu hỏi trên nền tảng của Perplexity, các nhà xuất bản có nội dung được trích dẫn trong các câu trả lời sẽ nhận được một phần lợi nhuận. Công ty cũng cung cấp một số đặc quyền công nghệ – các nhà xuất bản có thể sử dụng công nghệ AI của Perplexity trên trang web của riêng họ, nhân viên của họ được truy cập miễn phí vào dịch vụ cao cấp của Perplexity trong một năm.

“Chúng tôi đã xây dựng chương trình này để đảm bảo chúng tôi có cách thức mở rộng và bền vững để điều chỉnh các ưu đãi cho tất cả các bên”, Aravind Srinivas, CEO của Perplexity cho biết .

“Công ty muốn định vị mình là một người bạn hơn là một kẻ thù của phương tiện truyền thông truyền thống”, Jessica Chan, giám đốc mới của bộ phận quan hệ đối tác với nhà xuất bản, nhấn mạnh mong muốn hợp tác với các nhà xuất bản ở mọi quy mô, từ các thương hiệu lớn đến các cửa hàng nhỏ.

Sự bối rối

Không có công cụ tìm kiếm nào miễn nhiễm với việc phát tán thông tin sai lệch, và Perplexity cũng không ngoại lệ. Để giảm thiểu rủi ro, Chan giải thích, công ty sử dụng một số chiến lược. Ví dụ, công ty sử dụng hệ thống xếp hạng với hơn 50 tín hiệu khác nhau để xác định nguồn nào có thẩm quyền nhất, ưu tiên các nguồn đáng tin cậy và đã được kiểm tra thực tế.

Nó cũng bao gồm trích dẫn cho tất cả các câu trả lời, cho phép người dùng tự xác minh thông tin. Có lẽ điều hấp dẫn nhất là hệ thống được cho là được thiết kế để thách thức những câu hỏi không thể trả lời một cách thực tế, làm rõ rằng nó là một công cụ để tóm tắt thông tin, không phải để hình thành ý kiến.

Tuy nhiên, công ty thừa nhận rằng hệ thống phát hiện nội dung AI của họ không phải là hoàn hảo. Việc dựa vào việc tham chiếu chéo nhiều nguồn, mặc dù hữu ích, nhưng không nhất thiết đảm bảo tính chính xác – đặc biệt là đối với tin tức nóng hổi hoặc các chủ đề mới nổi, nơi thông tin sai lệch ban đầu có thể xuất hiện trên nhiều kênh. Các tài liệu nguồn không đề cập đến cách hệ thống xử lý các tình huống như vậy hoặc tốc độ cập nhật thông tin khi các bản sửa lỗi được công bố.

Một điểm yếu tiềm ẩn khác là trong khi Perplexity tập trung vào việc trích dẫn các nguồn “đáng tin cậy”, thì lại không có lời giải thích rõ ràng về cách thức xác định nguồn nào là đáng tin cậy hoặc liệu quá trình này có thể tự đưa một số thành kiến ​​nhất định vào hệ thống hay không.

Điểm mấu chốt

Có một chi tiết quan trọng: mô hình chia sẻ doanh thu chỉ có hiệu lực khi có quảng cáo – không có khoản bồi thường nào cho lượng lớn nội dung của nhà xuất bản mà Perplexity hiện đang sử dụng để cung cấp các câu trả lời thông thường.

Trong khi công ty cho rằng điều này bền vững hơn so với các khoản thanh toán một lần, điều đó có nghĩa là các nhà xuất bản về cơ bản đang cung cấp nội dung miễn phí cho đến khi có một nhà quảng cáo trả tiền cho Perplexity, đây là điều mà các nhà xuất bản không thể kiểm soát.

Đó là một phần khá nhỏ trong chiếc bánh đối với một công ty được định giá 9 tỷ đô la sau vòng gây quỹ mới nhất và thành công của công ty phụ thuộc vào nội dung chất lượng, cập nhật từ các nhà xuất bản và người sáng tạo có lẽ nhiều hơn những gì công ty muốn thừa nhận.

Cũng có một câu hỏi rộng hơn về động lực quyền lực. Trong khi Perplexity tự giới thiệu mình là đối tác của các nhà xuất bản, thì thực tế nó đang trở thành người gác cổng mới cho nội dung tin tức. Các nhà xuất bản có thể cảm thấy bị áp lực khi tham gia chương trình chỉ để giữ quyền kiểm soát nội dung, thay vì bất kỳ kết quả có lợi nào.

Bất chấp những lo ngại này, cách tiếp cận của Perplexity nổi bật giữa các công ty AI vì ít nhất là cố gắng tạo ra mối quan hệ bền vững với những người sáng tạo nội dung. Tổng giám đốc điều hành của TIME, Mark Howard, có vẻ lạc quan, lưu ý rằng quan hệ đối tác này phù hợp với sứ mệnh cung cấp báo chí đáng tin cậy của họ trong khi tiếp cận đối tượng khán giả mới.

Sự thành công của chương trình có thể phụ thuộc vào cách doanh thu quảng cáo thực sự được hiện thực hóa và liệu các nhà xuất bản có thấy giá trị thực sự trong các công cụ công nghệ được cung cấp hay không. Hiện tại, nó đại diện cho một thử nghiệm thú vị trong việc tìm kiếm tiếng nói chung giữa các công ty AI và phương tiện truyền thông truyền thống.

Justine Roberts, CEO của diễn đàn dành cho phụ huynh lớn nhất Vương quốc Anh Mumsnet, nơi đang có hành động pháp lý chống lại OpenAI, nhận xét: “Đảm bảo những người sáng tạo được đền bù xứng đáng cho nội dung của họ không chỉ là điều đúng đắn cần làm – mà còn là điều cần thiết cho sự tăng trưởng trong tương lai của lĩnh vực AI tạo ra nội dung, vốn phụ thuộc vào nguồn cung bền vững các tác phẩm có bản quyền do con người sáng tác, chất lượng cao. Chương trình Nhà xuất bản của Perplexity là một bước tiến tích cực hướng tới một thế giới mà sự đổi mới và công bằng có thể cùng tồn tại”.

Hoàng Anh (theo Journalism.co.uk, Perplexity.ai)