Gia Lai tham vọng 80% diện tích cà phê được sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế

Ở Gia Lai: Liệu có dễ để thưởng thức cà phê sạch?

Tây Nguyên vùng đất mệnh danh là thủ phủ của cà phê, không chỉ là nơi cung cấp nguồn cà phê chất lượng cao cho thị trường trong nước mà còn vươn xa thế giới. Riêng tỉnh Gia Lai với diện tích trồng cà phê lên đến hơn 106.000 ha, trong đó hơn 40.000 ha cà phê đang được trồng theo tiêu chuẩn xuất khẩu 4C, organic.

Thành viên HTX Lâm Anh ( thuộc xã Glar, huyện Đăk Đoa) đang thu hoạch cà phê.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Gia Lai, ông Đoàn Ngọc Có cho biết: “Tỉnh đang định hướng đến năm 2030, 80% diện tích cà phê sẽ được sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu của các thị trường khó tính như châu Âu mà còn nâng cao giá trị và uy tín cho sản phẩm cà phê Gia Lai”.

Ngoài ra, để đạt được chất lượng tốt nhất, Gia Lai đã triển khai nhiều giải pháp quan trọng. Trong đó, ưu tiên đầu tiên là lựa chọn các giống cà phê có năng suất và chất lượng cao. Phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cũng được kiểm soát chặt chẽ, chuyển hướng sang các sản phẩm hữu cơ, vi sinh và hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất độc hại. Đặc biệt, việc loại bỏ hoàn toàn thuốc diệt cỏ và thuốc bảo vệ thực vật có độ hại cao là mục tiêu quan trọng để đảm bảo cà phê sạch, an toàn cho người tiêu dùng.

Ông Lê Hữu Anh, Giám đốc HTX nông nghiệp và dịch vụ Lâm Anh cho biết, từng có nhiều năm làm việc trong một công ty phân bón. Ông nhận thấy việc sử dụng phân bón hóa học ban đầu sản lượng cà phê tăng, nhưng sản phẩm lại không đồng đều về chất lượng. Song song với đó, tình trạng hái cà phê xanh diễn ra phổ biến, làm giá trị của cà phê giảm. Khiến cây cà phê nhanh chóng giảm sản lượng sau vài vụ thu hoạch.

Năm 2019, ông Hữu Anh quyết định khởi đầu lại với hành trình cà phê trên diện tích 2 ha đất gia đình. Là người sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nông, ông Hữu Anh không ngần ngại dấn thân vào việc trồng trọt.

“Quyết định trồng lại cà phê không chỉ là bước ngoặt trong cuộc sống mà còn là cách tôi tiếp nối đam mê,” ông Hữu Anh chia sẻ.

Đến năm 2021, ông Hữu Anh thành lập HTX Lâm Anh với 19 thành viên, mang theo hướng canh tác mới, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Từ phương pháp truyền thống, ông chuyển sang sử dụng phân bón hữu cơ, trồng xen canh và áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước.

Sau một thời gian đi vào ổn định với hướng canh tác mới, ông Lê Hữu Anh, Giám đốc HTX Lâm Anh cho biết, vụ cà phê vừa qua năng suất cà phê tăng lên rõ rệt, từ mức bình quân chỉ đạt 2,5 tấn/ha theo cách làm cũ tăng lên 4-5 tấn/ha. Đặc biệt, chất lượng hạt cà phê được cải thiện.

Bảo tồn giống cà phê trong đặc sản trong thời kỳ biến đổi

Cây cà phê ở Gia Lai không chỉ là nguồn thu nhập mà còn mang trong mình giá trị văn hóa. Tuy nhiên, ngành cà phê đang phải đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, giá cả thế giới biến động và nhu cầu khắt khe từ thị trường xuất khẩu.

Anh Bách Quang Tân (ngụ thị trấn Chư Sê, huyện Chư Sê) chia sẻ: “Lúc đầu, tôi chỉ định về phụ gia đình làm vườn, nhưng vì đam mê cà phê, tôi quyết định mở xưởng rang xay, lấy nguyên liệu từ vườn nhà và liên kết với các hộ xung quanh”.

Hiện tại, vườn cà phê của anh rộng 2 ha, với hơn 1.500 cây cà phê giống Robusta trồng xen cây sầu riêng, dổi rừng và chuối. Anh Tân cho biết, chỉ dùng vỏ cà phê tái chế, bón phân bò và không dùng hóa chất để chăm cây cà phê. “Chúng tôi chỉ hái quả chín đạt tỷ lệ 95% trở lên, sàng lọc kỹ để đảm bảo hương vị phù hợp cho máy pha phin và pha máy”, anh Tân nói.

Tuy nhiên, thời tiết thất thường là thách thức lớn. “Mùa thu hoạch thường trùng với thời điểm lạnh và mưa nhiều, kéo dài thời gian phơi làm ảnh hưởng đến chất lượng”, anh Tân cho biết.

Ông Lê Đình Quốc, một nông dân với gần 30 năm kinh nghiệm trồng cà phê (ngụ tại thị trấn Chư Sê, huyện Chư Sê) cho biết: “Giống cà phê Robusta đặc sản là niềm tự hào của Gia Lai, nhưng để bảo tồn và phát triển lâu dài, chúng tôi phải thích nghi với những thách thức mới. Biến đổi khí hậu ảnh hưởng năng suất, cùng với đó là nhu cầu của khách hàng ngày càng khắt khe, vì vậy chúng tôi chuyển sang hướng trồng mới, hạn chế không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật”.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Gia Lai, ông Đoàn Ngọc Có khẳng định để bảo tồn và phát triển, cần tập trung vào 3 giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, loại bỏ việc sử dụng thuốc diệt cỏ và thuốc bảo vệ thực vật có độ độc hại cao, nâng cao chất lượng hạt cà phê, an toàn cho người tiêu dùng. Thứ hai, thúc đẩy cơ giới hóa các khâu sản xuất, từng bước giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, để giảm chi phí đầu vào và cạnh tranh tốt hơn trên thị trường không chỉ trong nước mà còn trên thế giới. Thứ ba, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước nhằm đảm bảo nguồn nước và dinh dưỡng, giữ vững năng suất, chất lượng.

Cà phê đặc sản của Gia Lai mang lại giá trị cao hơn 35% so với cà phê thông thường, và quy trình chế biến rất công phu đảm bảo chất lượng tốt nhất.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn quốc tế. Việc liên kết sản xuất giữa các hộ gia đình, hợp tác xã và doanh nghiệp là giải pháp then chốt để tạo ra chất lượng đồng nhất, đáp ứng yêu cầu của thị trường toàn cầu.

“Cà phê là cây trồng chiến lược của Gia Lai, việc bảo tồn và phát triển bền vũng giống cà phê Robusta không chỉ giữ vững kinh tế địa phương mà còn bảo tồn giá trị nông nghiệp vùng cao”, ông Có nhấn mạnh.