Giá gạo của Việt Nam bật tăng sau 11 tuần giảm giá, VFA kiến nghị khẩn về giá sàn xuất khẩu

Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam tuần cuối tháng 2 tăng sau 11 tuần giảm giá

Theo bản tin của Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), trong tuần từ 24/02/2025-28/02/2025, giá gạo 5% tấm của Thái Lan, Ấn Độ và Việt Nam có sự thay đổi so với tuần trước. 

Cụ thể, giá gạo 5% tấm của Thái Lan đạt 418 USD/tấn, giảm 2 USD/tấn so với tuần trước do đồng Baht giảm giá sau khi Ngân hàng trung ương Thái Lan cắt giảm lãi suất. 

Giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ đạt 417 USD/tấn, giảm 4 USD/tấn so với tuần trước, chủ yếu do nhu cầu giảm khi người mua đã tích trữ đủ lượng gạo, trong khi các nhà xuất khẩu đang cạnh tranh quyết liệt để giành thị phần. 

Trong khi đó, giá gạo 5% tấm của Việt Nam đạt 393 USD/tấn, tăng 8 USD/tấn so với tuần trước, chấm dứt chuỗi 11 tuần giá giảm, nhờ vào việc các nhà chế biến và xuất khẩu tăng cường mua lúa từ nông dân.

Thông tin tại cuộc họp về tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức sáng 4/3, ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, trong tháng 2/2025, xuất khẩu gạo ước đạt 560.000 tấn với giá trị đạt 288,2 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm 2025 đạt 1,1 triệu tấn và 613 triệu USD, tăng 5,9% về khối lượng nhưng giảm 13,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 38,6%. Bờ Biển Ngà và Gana là hai thị trường lớn tiếp theo với thị phần tương ứng là 15,9% và 12,3%. So với cùng kỳ năm trước, giá trị xuất khẩu gạo tháng 1/2025 sang thị trường Philippines giảm 35,5%, trong khi thị trường Bờ Biển Ngà tăng 8,6 lần, thị trường Gana tăng 4,1 lần. Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất ở thị trường Thổ Nhĩ Kỳ với mức tăng 600,7 lần và giảm mạnh nhất ở thị trường Campuchia với mức giảm 39,3%.

Bộ trưởng Điều phối Thực phẩm Indonesia- ông Zulkifli Hasan cho biết, Indonesia có thể sẽ không cần phải nhập khẩu gạo trong năm 2025, khi sản lượng gạo nội địa dự kiến đạt từ 33 – 34 triệu tấn. Theo ông Zulkifli, phát triển hệ thống thủy lợi là một trong những ưu tiên của Chính phủ Indonesia trong nỗ lực đạt được tự chủ lương thực quốc gia.

Còn theo Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan, xuất khẩu gạo của nước này dự kiến sẽ giảm 33% trong quý I/2025 so với cùng kỳ năm ngoái. Trong hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo Thái Lan đạt 1,1 triệu tấn, giảm 32% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, xuất khẩu gạo trắng giảm mạnh. Nguyên nhân chủ yếu của sự sụt giảm này đến từ việc Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo trắng sau hai năm gián đoạn, cùng với việc sản lượng gạo toàn cầu tăng thêm 10 triệu tấn so với năm ngoái.

Đề xuất quy định về giá sàn xuất khẩu gạo

Những diễn biến trên thị trường xuất khẩu gạo cho thấy, cần có những chính sách kịp thời để hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh.

Theo ông Ngô Công Thức, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, năm 2024, tỉnh đã xuất khẩu 587.000 tấn gạo, tương đương 340 triệu USD. Trong 2 tháng đầu năm 2025, An Giang xuất khẩu gạo đạt 29.900 tấn, tương 15,2 triệu USD. Trước diễn biến của tình hình lúa gạo hiện nay, ông Ngô Công Thức đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương tiếp tục quan tâm hỗ trợ các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long mời các tập đoàn, doanh nghiệp đến đầu tư liên kết sản xuất nông nghiệp, giúp hình thành chuỗi sản xuất, tiêu thụ ổn định.

Đồng thời, cần có chính sách ưu đãi hơn nữa để khuyến khích các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn để việc ký kết, xuất khẩu với đối tác nước ngoài được ổn định, giúp hoạt động sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững.

Cùng với đó, An Giang cũng đề nghị Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam kết nối các doanh nghiệp chế biến lúa gạo để xây dựng các vùng nguyên liệu lúa gạo tại An Giang đảm bảo ổn định về số lượng và chất lượng, đáp ứng nhu cầu chế biến xuất khẩu của doanh nghiệp…

Về phía hiệp hội, ngành hàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) Đỗ Hà Nam kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tiếp cận được vốn, có khả năng trữ hàng, từ đó chủ động hơn về giá hàng hóa. Tăng hạn mức cho các doanh nghiệp xuất khẩu, các doanh nghiệp cung ứng gạo, kéo dài thời gian cho vay mua gạo để từ đó có thể bán cho các thị trường với giá tốt hơn cũng như kéo dài thời hạn trữ hàng, tránh tình trạng bán hàng ồ ạt. Thêm nữa, đề xuất lãi vay cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở mức thấp nhất có thể.

Bên cạnh đó, VFA đề nghị Bộ Công Thương đưa ra quy định giá sàn về xuất khẩu gạo theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP với mức giá Hiệp hội Lương thực Việt Nam đề nghị là 500 USD/tấn (giá FOB). Đồng thời, tăng cường kiểm tra các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, nhất là các doanh nghiệp chỉ đi thu mua mà không tham gia vào khâu chế biến, hoặc các doanh nghiệp chỉ tham gia thương mại mà không tham gia vào thị trường xuất khẩu.

Về kiến nghị của VFA, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Bộ Công Thương đang nghiên cứu. Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng đang tính đến việc kích hoạt dự trữ, đảm bảo công tác bình ổn, đồng thời sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác đàm phán mở cửa thị trường mới bên cạnh thị trường truyền thống để đảm bảo xuất khẩu gạo bền vững trong dài hạn.

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy khẳng định: Trong hai tháng đầu năm, tình hình thị trường lúa gạo thế giới có nhiều biến động, đặc biệt là sau khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo và bắt đầu xuất khẩu trở lại vào tháng 9/2024.

Qua theo dõi và đánh giá của các cơ quan chức năng cũng như các hiệp hội ngành hàng cho thấy, nguyên nhân của việc giá gạo giảm đó là có sự mất cân đối cung – cầu trên thị trường thế giới. Trong đó, cung tăng mạnh, cầu có tăng nhưng chưa kịp với tốc độ tăng của nguồn cung dẫn đến việc xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt là giá giảm sâu so với năm 2024.

Vấn đề này cũng tác động đến thị trường trong nước, đặc biệt là khi chúng ta đang vào thời điểm chính vụ Đông Xuân của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, sản lượng lớn. “Chúng ta phải xác định lại mức độ như thế nào, nguyên nhân do đâu, kể cả trong nước và quốc tế để từ đó đề xuất các giải pháp để quản lý bình ổn và đưa thị trường lúa gạo ổn định, bền vững bao gồm cả những giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài”, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh.

Trước những biến động của thị trường lúa gạo thế giới, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị các địa phương tiếp tục cải thiện cơ cấu sản xuất theo hướng chuyển sang sản xuất lúa gạo chất lượng cao; nhất là ở các diện tích mở rộng, tăng vụ; thực hiện tốt Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp; tăng cường chế biến sâu, với những sản phẩm giá trị gia tăng từ lúa sạo; thực hiện sản xuất bền vững, thân thiện với môi trường…