Giá cà phê tại Thụy Điển tăng vọt, cơ hội nào cho doanh nghiệp Việt?

Giá cà phê tại Thụy Điển liên tục tăng cao

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý – Vụ trưởng, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Thuỵ Điển, kiêm nhiệm thị trường Bắc Âu cho biết, thời tiết cực đoan đang đẩy giá cà phê lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ, với dự báo một gói cà phê sẽ tăng thêm 1-1,5 USD vào mùa xuân này. Đây có thể chỉ là khởi đầu, theo cảnh báo từ ngành công nghiệp cà phê toàn cầu.

Tại Thụy Điển, giá cà phê dự kiến sẽ tăng mạnh ít nhất hai lần trong năm nay, nguyên nhân chủ yếu từ tình trạng thời tiết khắc nghiệt tại Brazil – quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới.

Giá cà phê tại Thuỵ Điển đang ở mức cao, là cơ hội để xuất khẩu cà phê Việt Nam (Ảnh: Hiền Mai)

Thương vụ Việt Nam tại Thuỵ Điển thông tin, ông Minette Rosén từ công ty rang xay cà phê Zoégas cho biết: “Những vấn đề này đang ngày càng nghiêm trọng. Chúng tôi đã trải qua nhiều năm với lượng mưa quá ít. Năng suất thu hoạch ngày càng kém. Nhiều nông dân cà phê rất lo lắng trước tình hình hiện tại”.

Hạt Arabica – loại hạt phổ biến nhất tại Thụy Điển – rất nhạy cảm với biến đổi khí hậu. Nó phát triển tốt nhất tại các quốc gia gần xích đạo, trong môi trường đất núi lửa ẩm, trên những sườn núi dốc ở độ cao khoảng 2.000 mét. Tuy nhiên, những khu vực này, đặc biệt ở Brazil, châu Phi và châu Á đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu.

Giá cà phê nhân đã tăng 75% trong một năm qua và gấp đôi trong vòng hai năm, đạt mức cao nhất trong 50 năm qua. Vì chi phí cà phê nhân chiếm khoảng 70% giá thành sản xuất, cú sốc giá này sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến giá bán lẻ. Tình hình còn trầm trọng hơn bởi đồng krona Thụy Điển mất giá so với đồng USD – đơn vị giao dịch của cà phê nhân.

Thương vụ dẫn lời của ông Anders Fredriksson – Giám đốc điều hành của nhà rang xay cà phê Löfbergs, nhận định: “Tình hình hiện tại thực sự khó khăn. Giá đã tăng mạnh từ tháng 1 năm ngoái và tiếp tục tăng nhanh trong tháng 11 và 12. Những tác động tồi tệ nhất vẫn chưa đến với người tiêu dùng”.

Dự kiến, giá cà phê trên kệ hàng sẽ tăng thêm ít nhất 1,5 USD mỗi gói trong vài tháng tới, phản ánh đợt tăng giá cà phê nhân. Đợt tăng giá đầu tiên khoảng 0,5 USD có thể xảy ra trong vài tuần tới, và đợt tăng thứ hai, ít nhất 1 USD, dự kiến diễn ra vào khoảng Lễ Phục sinh.

Tại Thụy Điển, văn hóa cà phê, với mức tiêu thụ bình quân khoảng 8,2 kg/người/năm, người dân Thụy Điển tiêu thụ trung bình khoảng 70-80 nghìn tấn cà phê/năm. Giá trị thị trường được dự báo tăng trưởng trung bình 5,83%/năm trong giai đoạn 2021-2025. Mức tăng trưởng trung bình này đối với Đan Mạch và Na Uy lần lượt là 8,06% và 5,25% trong cùng giai đoạn.

Vụ Thị trường châu Âu, châu Mỹ – Bộ Công Thương dẫn thông tin từ Hiệp hội Cà phê quốc gia Thụy Điển, trung bình một người sẽ tiêu thụ 3,4 cốc cà phê một ngày, với sự tiêu thụ ngày càng tăng của các loại espresso và cappuccino dẫn đến việc tiêu thụ hạt cà phê Robusta cũng tăng lên nhanh chóng trong thời gian gần đây, mặc dù, tiêu thụ hạt cà phê Arabica vẫn là chủ yếu. Số lượng quán cà phê tại Thụy Điển cũng tăng lên do các chuỗi cà phê mới mở và việc thiết lập các hoạt động mới của các nhà rang xay nhỏ, trong đó việc tiêu thụ cà phê espresso tăng đáng kể. Các khu vực kinh doanh cà phê sôi động nhất là ở các thành phố lớn như Stockholm và Gothenburg.

Bên cạnh đó, các nước Bắc Âu được xếp hạng cao trong việc tiêu thụ thực phẩm hữu cơ ở châu Âu và cà phê hữu cơ đi theo trở thành món đồ uống đặc sản phát triển nhanh nhất trong các loại đồ uống hữu cơ ở đây. Các nhà rang xay cà phê ở Bắc Âu và các thương hiệu cà phê luôn có sản phẩm hữu cơ trong danh mục của họ. Nhu cầu ngày càng tăng đối với cà phê đặc sản đã kéo theo sự quan tâm của người tiêu dùng về việc nguồn gốc, xuất xứ và tiêu chuẩn kỹ thuật khi sản xuất hạt cà phê. Theo đó, doanh số bán cà phê có chứng nhận bền vững liên tục tăng trưởng ở khu vực Bắc Âu.

Cơ hội lớn cho Robusta Việt Nam

Trong khi Thụy Điển tiêu thụ chủ yếu cà phê Arabica, Việt Nam – nước sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới – lại nổi tiếng với hạt Robusta. Robusta có chi phí thấp hơn, khả năng chống chịu khí hậu tốt hơn Arabica và thường được sử dụng trong cà phê hòa tan. Sự gia tăng giá Arabica toàn cầu mở ra cơ hội lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam, khi nhu cầu chuyển hướng sang các lựa chọn thay thế tiết kiệm hơn.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý chỉ rõ, mặc dù Thụy Điển và các nước Bắc Âu ưu tiên Arabica, nhưng giá Arabica tăng cao có thể thúc đẩy các nhà nhập khẩu tìm kiếm nguồn cung Robusta với giá hợp lý hơn. Doanh nghiệp Việt Nam nên tăng cường quảng bá Robusta như một giải pháp thay thế chất lượng với giá thành thấp hơn.

Bên cạnh đó, để đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng Bắc Âu, cần đầu tư vào giống Robusta chất lượng cao, giảm vị đắng gắt, tăng hương thơm và áp dụng các tiêu chuẩn canh tác bền vững.

Doanh nghiệp cũng cần đẩy mạnh thương hiệu và chứng nhận quốc tế: Các chứng nhận như Rainforest Alliance hay Fair Trade sẽ giúp cà phê Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường châu Âu. Kết hợp câu chuyện về sản phẩm bền vững và bảo vệ môi trường có thể thu hút người tiêu dùng. Đồng thời, đa dạng hóa sản phẩm bằng cách phát triển các sản phẩm cà phê blend (pha trộn giữa Arabica và Robusta) để tạo cầu nối phù hợp với thị hiếu của thị trường Bắc Âu.

Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, trong đó mặt hàng cà phê được hưởng thuế 0% sẽ giúp cà phê Việt Nam có lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ cạnh tranh tại khu vực này và đây là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam.