Duy nhất 1 lô trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong tháng 4-2023

Quy mô phát hành sụt giảm mạnh

Lô trái phiếu này đến từ Công ty Cổ phần North Star Holdings, theo dữ liệu của FiinRatings. Quy mô phát hành của tháng chỉ tương đương 2,5% so với tháng trước và 2,25% so với cùng kì năm trước.

Lô trái phiếu duy nhất này thuộc nhóm ngành bất động sản có kỳ hạn 16 tháng với lãi suất 14%/ năm – đây cũng là mức lãi suất danh nghĩa cao nhất được ghi nhận từ đầu năm 2023 đến nay.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp trầm lắng trong tháng 4/2023

Dữ liệu của FiinRatings cũng cho thấy, quy mô trái phiếu mua lại trước ngày đáo hạn trong tháng 4 đạt gần 11,3 nghìn tỷ VNĐ, giảm 41,61% so với tháng trước và giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022.

Hoạt động mua lại trong tháng chủ yếu đến từ nhóm ngân hàng, chiếm 61% giá trị trái phiếu mua lại tại thời điểm tháng 4/2023.

Giá trị trái phiếu ngân hàng được các tổ chức này mua lại tăng 5,64 lần so với tháng trước và tăng 2,42 lần so với cùng kỳ năm ngoái, đến từ các ngân hàng lớn như Ngân hàng Quốc tế (VIB), Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) và Ngân hàng Đầu tư và phát triển (BIDV).

Hầu hết các lô TPDN (8/12 lô) được các ngân hàng mua lại có kỳ hạn 3 năm và có thời gian đáo hạn còn lại đúng 1 hoặc 2 năm (2024 hoặc 2025).

Đồng thời, tính đến ngày 04/5, thị trường đã ghi nhận 98 tổ chức phát hành chậm thực hiện nghĩa vụ nợ TPDN với tổng giá trị là 128,5 nghìn tỷ VNĐ, tăng 13,6% so với lần cập nhật gần nhất (17/4).

Thông tư 03: Chỉ là giải pháp tạm thời

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 03/2023/TT-NHNN ngưng hiệu lực khoản 11 Điều 4 Thông tư số 16/2021/TT-NHNN. Theo đó, cho phép tổ chức tín dụng được mua lại trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết mà tổ chức tín dụng đã bán và/hoặc trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết được phát hành cùng lô/cùng đợt phát hành với trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết mà tổ chức tín dụng đã bán.

Tuy nhiên, quy định giới hạn doanh nghiệp có trái phiếu được mua lại phải ở mức xếp hạng tín dụng nội bộ cao nhất của TCTD. Theo nhận định của FiinRatings, phần lớn các tổ chức phát hành có sức khỏe tín dụng hoặc xếp hạng tín nhiệm ở mức thấp. Do đó, nhiều khả năng điều khoản được nêu sẽ không đáp ứng với nhu cầu cần được mua lại từ các tổ chức phát hành hiện đang gặp khó khăn thanh khoản.

Với hiệu lực của Thông tư chỉ kéo dài đến hết năm nay, các TCTD tập trung giải quyết những lô trái phiếu đã/đang đáo hạn trước mắt nhằm giải tỏa áp lực nợ. Do vậy, đây chỉ là giải pháp tạm thời ít tạo ra thanh khoản thực cho thị trường TPDN.

Thậm chí, vô tình tạo tiền lệ xấu cho thị trường TPDN khi ngân hàng đứng ra thanh toán thay cho doanh nghiệp bởi nếu trái phiếu lại quay lại sở hữu bởi ngân hàng, điều đó sẽ mang bản chất hoạt động tín dụng thay vì hoạt động trái phiếu của thị trường vốn. Điều này làm gia tăng rủi ro tập trung trong ngắn hạn đối với hệ thống, song sẽ giúp thị trường bình ổn trong dài hạn.

Các chuyên gia của Fiin cho rằng việc thực hiện quy định về doanh nghiệp phát hành được xếp hạng ở mức cao nhất sẽ gặp phải khó khăn do có thể có nhiều cách hiểu trong nội dung này.

Xếp hạng tín dụng nội bộ được quy định trong Thông tư 11/2021/TT- NHNN do các ngân hàng xây dựng và triển khai. Tuy nhiên, Thông tư 03, mức xếp hạng cao nhất có thể hiểu là mức điểm cao nhất trong hệ thống tín dụng nội bộ quy định tại Thông tư 11/2021/TT- NHNN.

“Nhưng cũng có thể giải nghĩa là mức điểm cao nhất trong nhóm các trái phiếu doanh nghiệp trong danh mục TPDN chưa niêm yết mà NHTM đã bán, hoặc mức cao nhất trong từng nhóm ngành nghề mà doanh nghiệp phát hành nằm trong nhóm đó. Các NHTM sẽ cần phải có hướng dẫn cụ thể hơn để tránh việc áp dụng sai”, các chuyên gia FiinRatings nhận định.