‘Đường dài’ cho doanh nghiệp thuần Việt tham gia chuỗi cung ứng

Hàm lượng công nghệ trung bình và thấp

Với việc mở rộng mạng lưới nhà cung cấp, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa của các thương hiệu ô tô hàng đầu thế giới tại Việt Nam, đã tạo cơ hội lớn cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt tự tin bước vào sân chơi toàn cầu.

Bộ Công Thương cũng nhìn nhận, công nghiệp hỗ trợ là một nhánh quan trọng của ngành công nghiệp chế biến chế tạo nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung, đóng vai trò như nguồn đầu vào cho chuỗi hoạt động sản xuất và thúc đẩy lưu thông hàng hoá trong nước.

Cần tạo dựng thị trường cho công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô, duy trì và mở rộng hoạt động sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Ảnh: THACO

Tuy nhiên, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cũng nêu thực tế, mặc dù trình độ sản xuất và công nghệ của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã từng bước được cải thiện, nhưng các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ trong nước chủ yếu vẫn là linh kiện và chi tiết đơn giản, với hàm lượng công nghệ trung bình và thấp, có giá trị nhỏ trong cơ cấu giá trị sản phẩm. Năng lực tổ chức quản lý sản xuất và công nghệ kỹ thuật của phần lớn các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam còn nhiều hạn chế. Đáng chú ý, khoảng cách giữa yêu cầu của các tập đoàn đa quốc gia và năng lực đáp ứng của các doanh nghiệp sản xuất nội địa còn khá lớn.

Nhìn lại Nghị quyết 115/NQ-CP của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ đã đặt mục tiêu, năm 2025, doanh nghiệp Việt Nam có khả năng sản xuất các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ có tính cạnh tranh cao, đáp ứng được 45% nhu cầu thiết yếu cho sản xuất, tiêu dùng nội địa, chiếm 11% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp.

Hiện có khoảng 1.000 doanh nghiệp đủ năng lực cung ứng trực tiếp cho các doanh nghiệp lắp ráp và tập đoàn đa quốc gia trên lãnh thổ Việt Nam, trong đó doanh nghiệp trong nước chiếm khoảng 30%. Tuy nhiên, theo nhận định cho đến thời điểm hiện nay đây vẫn được coi là mục tiêu có nhiều thách thức với công nghiệp hỗ trợ trong nước.

“Lực đẩy” cho doanh nghiệp

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc phát triển công nghiệp trong đó có công nghiệp hỗ trợ, nâng cao năng lực sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước, thời gian qua, Cục Công nghiệp đã phối hợp với các tập đoàn đa quốc gia triển khai nhiều chương trình đào tạo, tư vấn đổi mới công nghệ sản xuất, giúp các doanh nghiệp cải thiện năng suất, đủ năng lực tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu. Đặc biệt, phải kể đến chương trình hợp tác giữa Cục Công nghiệp và Công ty Toyota Việt Nam thông qua việc ký kết Biên bản ghi nhớ qua các năm về việc hợp tác hỗ trợ các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Mạnh Hà, Trưởng phòng Công nghiệp hỗ trợ, Cục Công nghiệp cho biết, từ năm 2020-2024, Chương trình Hỗ trợ, tư vấn cải tiến cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đã triển khai đào tạo cải tiến sản xuất và tư vấn hiện trường cho hơn 60 doanh nghiệp Việt Nam nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đáp ứng chuỗi sản xuất của Toyota. Thông qua chương trình này, Toyota đã sàng lọc và lựa chọn 7 nhà cung ứng tiềm năng.

Ngay trong sáng nay (27/2), Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) và Công ty Toyota Việt Nam đã phối hợp tổ chức Lễ tổng kết chương trình đào tạo và tư vấn cải tiến cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ.

Ông Hitoshi Ugi, Giám đốc khối mua hàng Toyota Việt Nam. Ảnh: Thanh Tuấn

Ông Hitoshi Ugi, Giám đốc khối mua hàng Công ty Toyota Việt Nam cho biết, năm 2024, công ty tiếp tục đồng hành cùng 5 doanh nghiệp mới bao gồm: Công ty Cổ phần nhựa Zion; Công ty Cổ phần sản xuất phụ tùng ô tô và thiết bị công nghiệp JAT; Công ty Cổ phần Saigon Auto Supporting Industry (SASI); Công ty TNHH cơ khí chính xác Hanotech; Công ty Cổ phần Hanel xốp nhựa.

“Qua chương trình, các doanh nghiệp đã tiến hành thực hiện các biện pháp cải tiến 5S, cải tiến an toàn, từng bước cải tiến quy trình hoạt động và tối ưu hóa sản xuất. Sau hơn 6 tháng triển khai, chương trình đã đạt được kết quả vượt mong đợi, không chỉ ở những cải tiến cụ thể mà còn trong sự thay đổi tư duy quản lý”, ông Hitoshi Ugi nhấn mạnh.

Thông tin thêm về kết quả đạt được của các công ty, ông Hitoshi Ugi cho hay, Công ty SASI tiết kiệm được 1.520 m2 diện tích, tiết kiệm chi phí nhân sư 720 triệu đồng/năm và giảm 7,8 tỷ đồng vốn lưu động; công ty JAT tiết kiệm chi phí nhân sự hơn 1,1 tỷ đồng/năm, tiết kiệm chi phí vận chuyển 293 triệu đồng/năm; Công ty Hanotech tiết kiệm chi phí nhân sự 1,7 tỷ đồng/năm, giảm 1,1 tỷ đồng tiền vốn lưu động thông qua giảm tồn kho nguyên vật liệu…

“Những kết quả đó cho thấy, năng lực của các công ty Việt Nam sẵn sàng thay đổi để đáp ứng nhu cầu thị trường. Trong số các công ty đã nhận sự hỗ trợ của Toyota Việt Nam có 4 công ty đang tham gia quá trình đánh giá để trở thành nhà cung cấp của Toyota. Hoạt động đành giá này sẽ kết thúc vào tháng 3 năm nay”, ông Hitoshi Ugi bày tỏ.

Đại diện Công ty Hanotech cho biết, trong vòng 6 tháng triển khai dự án, Hanotech đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt là việc cắt giảm diện tích, giảm bớt số lượng công nhân không cần thiết và cải thiện rõ rệt các hoạt động 5S trong nhà máy. Những thay đổi này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn tối ưu hóa môi trường làm việc, mang lại lợi ích lớn cho công ty.

Chia sẻ thêm về chương trình hợp tác giữa VASI và Toyota Việt Nam, bà Trương Thị Chí Bình, Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cho hay, các doanh nghiệp sẽ tiếp tục được Toyota Việt Nam hỗ trợ và đồng hành. Ngoài ra, VASI hi vọng sẽ có thể giúp các doanh nghiệp có nhiều đơn hàng hơn nữa và tăng năng suất trong thời gian tới.

“Các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cần phối hợp với hiệp hội hình thành nhóm doanh nghiệp và nhóm lĩnh vực để tập trung gia tăng số lượng và chất lượng sản xuất. Việc hình thành nhóm doanh nghiệp đầu đàn sẽ giúp sản xuất được các cụm linh kiện, tạo ra những nhóm doanh nghiệp tiên phong có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu”, bà Trương Thị Chí Bình chia sẻ.

Trước đó, từ năm 2023, Công ty Toyota Việt Nam phối hợp với VASI thực hiện chương trình hỗ trợ tư vấn cải tiến hiện trường, trong đó, các chuyên gia của Toyota đã hỗ trợ trực tiếp 5 doanh nghiệp hội viên VASI là Innotek (Công ty Cổ phần Innotek), Technokom (Công ty Cổ phần Technokom), Công ty cơ khí Bình Minh, HTVG (Công ty Cổ phần công nghệ cao HTVG), Phong Nam (Công ty TNHH Phong Nam Sinhirose) thực hiện các cải tiến theo đúng phương pháp của Toyota.

Từ cách thức như vậy cùng với các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp sẽ giúp các doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng. Qua đó giúp nâng cao năng lực sản xuất của doanh nghiệp nội địa thuần Việt, giúp cho họ tiếp cận với công nghệ tiên tiến, hiện đại và là đối tác tin cậy cho các nhà đầu tư.