Dùng robot sáng tạo nghệ thuật, nữ sinh Hà Nội khiến nhiều người kinh ngạc

Từ ngày 15-21/3, tại Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm Mỹ thuật Nhiếp ảnh (Hà Nội) diễn ra triển lãm nghệ thuật “Nhân Dạng” với gần 40 tác phẩm đa dạng về thể loại và chất liệu. Các tác phẩm này được sáng tạo bởi 14 học sinh tài năng thuộc Trung tâm Tư vấn và Phát triển tài năng (GATE) của Vinschool.

Sự sáng tạo của các em được thể hiện rõ nét qua việc sử dụng đa dạng chất liệu. Bên cạnh các loại hình nghệ thuật truyền thống như hội họa, điêu khắc, gốm, triển lãm còn giới thiệu các tác phẩm nghệ thuật đương đại như: sắp đặt, video, ý niệm, và đặc biệt là New Media Art – ngôn ngữ nghệ thuật kết hợp công nghệ và khoa học (ứng dụng kiến thức STEM) như Sinh học (bio art), Robot (robotic art), và Lập trình (coding art).

Các tác phẩm trình bày trong triển lãm Nhân Dạng.

“Robotic art Công việc – Cuộc sống” là một trong những tác phẩm giành được nhiều sự chú ý nhất tại triển lãnh Nhân Dạng lần này.

Em Hoàng Minh Anh, học sinh lớp 12B1, trường Vinschool Central Park, tác giả của sản phẩm cho hay, bản thân vốn theo đuổi đam mê về STEM khoa học nên quen với việc nhìn nhận vấn đề rõ ràng, mạch lạc, thực chứng, trong khi nghệ thuật là những gì rất cảm tính, không có đáp án cụ thể nào.

Khi các thầy cô ra đề bài thực hiện một tác phẩm “Robotic art”, Minh Anh từng không thể hình dung được có điểm chung nào giữa robot và vẽ.

Để tìm ra giao điểm giữa STEM và nghệ thuật, Minh Anh cùng đồng đội thử thách qua nhiều hướng đi. Sau cùng nữ sinh tìm thấy giao điểm cảm xúc đó thể hiện qua tác phẩm “Công việc – cuộc sống”. Tác phẩm đặt robot vào cuộc đấu tranh không ngừng để duy trì sự ổn định, cân bằng từ hai nguồn điện – ẩn dụ cho hành trình tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân của con người hiện đại.

Chung chí hướng ứng dụng STEM vào nghệ thuật, Mỹ Linh chia sẻ, việc cấy nấm sông Tô Lịch vốn thuộc dự án STEM khác. Loại nấm này cho ra màu hồng đỏ như màu của máu. Tuy nhiên, khi đưa mẫu thí nghiệm vào môi trường thực tế thì nó chuyển sang màu vàng. Phần nào đó, tác phẩm không đạt sự hoàn thiện như cách các tác giả hình dung và kỳ vọng ban đầu. Song, phép ẩn dụ về mối liên hệ thiêng liêng giữa cá nhân với cội nguồn năng lượng của dân tộc vẫn thể hiện trọn vẹn.

Đại diện ban tổ chức triển lãm cho biết, nghệ thuật đa phương tiện là cách gọi tạm của khái niệm “new media art”, loại hình nghệ thuật sử dụng các chất liệu, phương tiện khoa học, kỹ thuật, công nghệ để biểu đạt một thông điệp hay suy tưởng của người sáng tạo.

Coding art, bio art, robot art là những hình thức khác nhau của nghệ thuật đa phương tiện, vốn ra đời từ thập niên 60, 70 ở các nước phương Tây. Tại Việt Nam, nhiều nghệ sĩ theo đuổi nghệ thuật đa phương tiện gặp cản trở trong việc tiếp cận và mở rộng tệp công chúng do quan niệm đóng khung về nghệ thuật với các hình thức thể hiện truyền thống.

Nghệ sĩ thị giác Hà Châu Bảo Nhi – một trong các cố vấn của nhóm học sinh nhận định: “Chúng ta đang sống trong thời đại không thể thiếu khoa học và kỹ thuật. Do vậy, việc nghệ sĩ cảm thấy thúc giục phải làm ra những tác phẩm sử dụng những chất liệu khoa học như sinh học, robot, lập trình là điều hiển nhiên. Nghệ thuật và khoa học dần không còn ranh giới nữa”.

Theo nữ hoạ sĩ phân tích, ở mặt thực hành, quá trình sáng tạo tác phẩm nghệ thuật đa phương tiện cũng giống như làm khoa học. Đầu tiên phải đưa ra một giả thiết, sau đó là nghiên cứu, thử nghiệm và chứng minh giả thiết ấy có khả thi hay không.

Nghệ thuật đa phương tiện không phải là tác phẩm xem cho vui mà sẽ dẫn dắt người xem đi đến những suy tưởng. Tốc độ phát triển khoa học kỹ thuật tại Việt Nam đang rất nhanh. Đó là cơ sở để nghệ thuật đa phương tiện có cơ hội xác lập một chỗ đứng trong dòng chảy nghệ thuật nói chung.

Mỗi tác phẩm trưng bày tại triển lãm Nhân Dạng mang đậm dấu ấn riêng của từng học sinh, không chỉ phản ánh những trăn trở về các vấn đề xã hội như môi trường, giới tính, nữ quyền, dân tộc, ký ức và vai trò cá nhân, mà còn khơi gợi sự đồng cảm trong cộng đồng thông qua nhiều hình thức biểu đạt khác nhau.

Khánh Khánh