Dữ liệu – “nguồn tài nguyên mới”để Việt Nam vươn lên mạnh

Dữ liệu – “huyết mạch” của nền kinh tế số

Nếu hình dung thế giới số như một cơ thể sống, thì dữ liệu chính là dòng máu nuôi dưỡng và kết nối toàn bộ hệ sinh thái. Từ việc dự báo thời tiết, theo dõi nhịp tim đến hành vi tiêu dùng hay quản trị quốc gia thì dữ liệu hiện diện trong mọi hoạt động của đời sống.

Hạ tầng công nghệ thông tin cần được cải thiện bằng việc đầu tư nâng cấp hạ tầng số, đặc biệt là mạng lưới 5G, dữ liệu lớn, điện toán đám mây…

Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội: “Phát triển dữ liệu không chỉ là yêu cầu tất yếu của thời đại mà còn là cơ hội lịch sử để Việt Nam kiến tạo một nền kinh tế dựa trên tri thức, sáng tạo và giá trị gia tăng cao”.

Dữ liệu, nếu được khai thác và kết nối đúng cách, sẽ là “nhiên liệu” cho các hệ thống thông minh vận hành, là “viên gạch thô” xây nên ngôi nhà công nghệ của tương lai.

Trong kỷ nguyên mới, dữ liệu được ví như “dầu mỏ của thế kỷ XXI”. Nhưng khác với dầu mỏ có trữ lượng hữu hạn, dữ liệu là tài nguyên vô tận, càng khai thác, càng sinh ra giá trị mới. Điều này mở ra một hướng đi đột phá cho các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Thay vì cạnh tranh bằng lao động giá rẻ hay tài nguyên thô, chúng ta có thể vươn lên bằng tri thức và công nghệ.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, dữ liệu là “không khí và ánh sáng” của kỷ nguyên số.

Để dữ liệu phát huy giá trị thực sự, Việt Nam cần xây dựng hệ thống hạ tầng dữ liệu hiện đại, kết nối liên thông và đảm bảo an toàn, bảo mật. Đồng thời, nâng cao nhận thức xã hội, đào tạo nhân lực chất lượng cao và hoàn thiện khung pháp lý là những yếu tố then chốt để kiến tạo nền kinh tế số bền vững.

Liên quan đến vấn đề này, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ ba yếu tố cốt lõi cần đặc biệt quan tâm: chất lượng dữ liệu, kết nối dữ liệu và bảo mật dữ liệu. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà như phân tích ở trên, đây còn là yêu cầu chiến lược mang tầm quốc gia.

Cùng với đó, nhiệm vụ hoàn thiện hành lang pháp lý, làm giàu dữ liệu, chủ động ứng dụng các công nghệ lõi như AI, dữ liệu lớn, điện toán đám mây… cũng được xác định là ưu tiên hàng đầu.

Bộ Công an hiện cũng đang hoàn thiện Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, góp phần tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho hệ sinh thái dữ liệu.

Dữ liệu là đòn bẩy cho kinh tế – xã hội

Không chỉ Nhà nước, các doanh nghiệp cũng đang đứng trước cơ hội bứt phá nhờ dữ liệu. Khi được chia sẻ hợp pháp và khai thác hiệu quả, dữ liệu giúp doanh nghiệp nắm bắt nhu cầu khách hàng, tối ưu vận hành, phát triển dịch vụ cá nhân hóa và mở ra mô hình kinh doanh mới trong các lĩnh vực như tài chính, logistics, thương mại điện tử, y tế, giáo dục…

Ở tầm vĩ mô, dữ liệu cũng giúp Chính phủ nâng cao hiệu quả quản lý, dự báo rủi ro, phân bổ nguồn lực chính xác và minh bạch hơn. Đó chính là nền tảng của một Nhà nước thông minh, phục vụ nhân dân hiệu quả và hiệu lực.

Phát triển dữ liệu là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá trở thành quốc gia số, nền kinh tế số thịnh vượng

Về mặt xã hội, dữ liệu giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Người học có thể tiếp cận tri thức không giới hạn về thời gian và không gian; còn cơ quan quản lý có thể điều tiết đào tạo phù hợp với thực tiễn lao động.

Việt Nam đang có nhiều lợi thế để bứt phá trong cuộc cách mạng dữ liệu. Với dân số hơn 100 triệu người, phần lớn là giới trẻ yêu thích công nghệ; hạ tầng số đang được đầu tư mạnh mẽ; cùng sự cam kết chính trị rõ ràng từ Đảng và Nhà nước – chúng ta đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” đầy hứa hẹn.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Phó Chủ tịch điều hành Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhấn mạnh: “Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng hạ tầng dữ liệu, làm chủ công nghệ xử lý và tạo lập dữ liệu từ mọi hoạt động đời sống để không tụt hậu trong cuộc cạnh tranh dữ liệu toàn cầu”.

Dữ liệu không chỉ là tư liệu sản xuất mới, mà còn là sức mạnh mềm của quốc gia. Nếu tận dụng tốt cơ hội này, dữ liệu sẽ trở thành đòn bẩy chiến lược để Việt Nam vươn lên mạnh mẽ, sánh vai với các cường quốc trong nền kinh tế số toàn cầu.