Là thành phố cảng lớn nhất miền Bắc, Hải Phòng có những giá trị đặc sắc riêng về văn hóa, lịch sử. Đây là một trong những nguồn lực quan trọng để thành phố phát triển kinh tế du lịch. Hiện nay, Hải Phòng đang nỗ lực khai thác và phát triển các giá trị văn hóa, lịch sử này thành các sản phẩm du lịch đặc trưng, riêng có của mình.
Chương trình nghệ thuật “Hải Phòng chào năm mới 2023”. Ảnh: Hoàng Ngọc – TTXVN
Tiềm năng đa dạng
Giáo sư, Tiến sỹ Trương Quốc Bình, nguyên Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa, cho biết Hải Phòng có truyền thống lịch sử văn hóa lâu đời, có kho tàng di tích lịch sử văn hóa phong phú. Kết quả khảo cổ học và nghiên cứu thư tịch cũ cho thấy đây là vùng đất mà cư dân Việt cổ đã sinh sống từ xa xưa.
Bên cạnh đó, trong lịch sử chống ngoại xâm của đất nước, Hải Phòng là địa phương ghi dấu nhiều chiến tích lẫy lừng của các vương triều phong kiến Việt Nam như các chiến thắng trên sông Bạch Đằng của Đức vương Ngô Quyền năm 938, Vua Lê Đại Hành năm 981 và Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn năm 1288.
Trong thời cận đại, theo Giáo sư, Tiến sỹ Trương Quốc Bình, Hải Phòng là cảng lớn nhất của xứ Bắc Kỳ, đầu mối giao thông quan trọng trên đường hàng hải quốc tế; là một trung tâm công nghiệp, có nhà máy xi măng đầu tiên ở Đông Dương.
Vì thế, thành phố đã trở thành một trong những cái nôi đánh dấu sự ra đời của giai cấp công nhân và phong trào công nhân Việt Nam đấu tranh chống lại sự áp bức, bóc lột của thực dân Pháp. Lịch sử lâu dài và vẻ vang đó đã để lại những di sản văn hóa có giá trị, là nguồn tài nguyên du lịch góp phần tạo nên thương hiệu của thành phố Cảng anh hùng.
Trong khi đó, Tiến sỹ Dương Đức Hùng, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hải Phòng, lưu ý Hải Phòng có nhiều giá trị cốt lõi văn hóa gắn liền với các di sản văn hóa. Trong số này, đáng chú ý có Cảng Hải Phòng. Cảng biển này được hình thành trên cơ sở bến Ninh Hải của làng chài Cửa Cấm từ thế kỷ XVIII. Năm 1874, triều đình nhà Nguyễn giao đất Hải Phòng cho thực dân Pháp. Sau đó, người Pháp xây dựng Cảng Hải Phòng thành một bến cảng sầm uất. Sự phát triển của cảng Hải Phòng gắn liền với sự phát triển của đô thị của thành phố, hình thành nên thương hiệu “Đất Cảng” duy nhất ở Việt Nam.
Mặt khác, Hải Phòng cũng có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và nhiều di sản có giá trị như vịnh Lan Hạ thuộc quần đảo Cát Bà – một trong những vịnh đẹp nhất thế giới, đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm hay Khu Di tích Nhà mạc. Đáng chú ý, vào tháng 9/2023, Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) – Quần đảo Cát Bà (Hải Phòng) đã được Ủy ban Di sản Thế giới công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Những bước đi đầu tiên
Để phát triển du lịch văn hóa, thời gian qua, ngành du lịch Hải Phòng đã tập trung xây dựng sản phẩm mang những nét đặc trưng, riêng có của Hải Phòng.
Hải Phòng có nhiều tiềm năng về du lịch văn hóa. Ảnh minh họa: Thanh Tùng/VNS
Tiến sỹ Dương Đức Hùng, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hải Phòng, chia sẻ hiện nay, Sở đang phát triển sản phẩm du lịch trải nghiệm cùng ngư dân trên Vịnh Lan Hạ, đồng thời xây dựng sản phẩm du lịch rừng ngập mặn – khu rừng ngập mặn lớn nhất miền Bắc – ở Đồ Sơn kết hợp với trải nghiệm làm ngư dân nhằm tạo điểm nhấn thu hút du khách. Cùng với đó, ngành Du lịch Hải Phòng đang tiếp tục phát triển các dịch vụ về đêm trên các tuyến phố đi bộ kết hợp với khai thác lợi thế văn hóa của địa phương, đáp ứng thị hiếu du khách.
Trong nỗ lực khai thác giá trị văn hóa và lịch sử của thành phố, hiện nay, ngành du lịch Hải Phòng đang nghiên cứu và xây dựng hai sản phẩm mới gồm: du lịch gắn với lịch sử Đảng bộ thành phố Hải Phòng, và tham quan trải nghiệm văn hóa lịch sử gắn với bảo vệ môi trường và hướng nghiệp cho học sinh.
Vào cuối tháng 10/2023, Sở Du lịch, Sở Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Thành Đoàn Hải Phòng tổ chức Chương trình Giới thiệu sản phẩm du lịch văn hóa, lịch sử, trải nghiệm gắn với bảo vệ môi trường và hướng nghiệp dành cho học sinh. Chương trình đã giới thiệu 9 điểm tham quan gắn với giáo dục văn hóa, lịch sử gồm: Bảo tàng Hải Phòng, Bảo tàng Hải Quân, Bảo tàng Quân khu 3, Khu Di tích Bạch Đằng Giang, Bãi cọc Cao Quỳ, Bến tàu K15, Bến Nghiêng, Khu Di tích Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Khu tưởng niệm Vương Triều Mạc cùng các nội dung khác liên quan.
Trong thời gian tới, để tiếp tục phát triển du lịch văn hóa, Tiến sỹ Phạm Từ, Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam, đề xuất ngành văn hóa và ngành du lịch Hải Phòng cần tập trung nhiều hơn để phát huy giá trị Khu Di tích và Đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Đây là điểm đến hấp dẫn, có một không hai tại Việt Nam.
Mặt khác, theo các chuyên gia, ẩm thực Hải Phòng mang những nét đặc trưng riêng và khá độc đáo nên có thể phát triển thành các sản phẩm du lịch để thu hút các du khách trong và ngoài nước tới thăm quan và thưởng thức./.
Trong Quy hoạch thành phố Hải Phòng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hải Phòng được xác định là Hải Phòng là “thành phố cảng biển lớn trong khu vực và thế giới” và là “trung tâm du lịch biển quốc tế. Quy hoạch cũng đặt mục tiêu xây dựng khu du lịch-dịch vụ Đồ Sơn thành “trung tâm du lịch kết hợp với hội thảo, hội nghị, sự kiện; thể thao, vui chơi giải trí, tín ngưỡng và các lễ hội biển”; Cát Bà, Long Châu, Bạch Long Vĩ thành “các khu du lịch dịch vụ kết hợp bảo vệ, gìn giữ môi trường sinh thái”; khu phố cổ và Thủy Nguyên thành “các khu du lịch-thương mại dựa trên giá trị về lịch sử, kiến trúc, phát huy không gian du lịch gắn với hệ thống di tích chiến thắng lịch sử Bạch Đằng Giang”. Ngoài ra, Hải Phòng dự kiến sẽ hình thành các tuyến du lịch di sản văn hoá như Cái Bèo-Bạch Đằng Giang-Núi Voi-Khu di tích Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm – Khu tưởng niệm Vương triều Mạc…/.
Mỹ Hà
