Đột phá phát triển nông nghiệp thông minh từ Nghị quyết 57

Trong bối cảnh như vậy, Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia như là luồng gió mới, tạo động lực quan trọng thúc đẩy phát triển ngành nông nghiệp.

Phát biểu khai mạc tọa đàm do Báo Đại biểu nhân dân tổ chức ngày 28/2 tại Hà Nội với chủ đề “Phát triển nông nghiệp thông minh: Đột phá từ Nghị quyết 57”, bà Phạm Thị Thanh Huyền, Tổng biên tập Báo Đại biểu nhân dân khẳng định: “Nghị quyết 57 đã đặt nền tảng quan trọng cho sự chuyển đổi của ngành nông nghiệp theo hướng thông minh, hiện đại và xanh hơn. Những chính sách từ Nghị quyết này sẽ tạo điều kiện thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, tối ưu hóa sản xuất và nhất là nâng cao giá trị gia tăng, cải thiện thu nhập cho nông dân. Nhưng để đưa Nghị quyết thành hiện thực, chúng ta cần sự chung tay của cả hệ thống: từ quản lý nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã đến từng hộ sản xuất”.

Nhằm kịp thời thể chế hóa Nghị quyết 57, tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 193/2025/QH15 về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết 193 tập trung tháo gỡ những vướng mắc đang cần khẩn trương tháo gỡ; quy định các cơ chế, chính sách vượt trội, phát huy tác dụng ngay, được các đại biểu Quốc hội đánh giá cao và hết sức ủng hộ.

Theo Tiến sĩ Trần Hồng Nguyên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, Nghị quyết 193 nhằm tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia với các quy định cụ thể về cải cách phương thức quản lý, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ; cải cách cơ chế quản lý tài chính, đơn giản hóa tối đa các thủ tục hành chính; giao quyền tự chủ trong sử dụng kinh phí nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ,…

Tiến sĩ Trần Hồng Nguyên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội.

Tuy nhiên, Nghị quyết của Quốc hội quy định có tính nguyên tắc đối với các cơ chế, chính sách, nhưng để đưa Nghị quyết vào cuộc sống sớm nhất thì phụ thuộc rất lớn vào vai trò của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan trong việc quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện các quy định để các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số có đầy đủ cơ sở pháp lý trong việc thực thi, áp dụng.

“Nhất là những quy định chưa có tiền lệ, thí dụ như quy định về miễn trách nhiệm dân sự khi gây ra thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước; quy định về quyền sở hữu, quản lý, sử dụng đối với kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; việc thương mại hóa từ kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ;…”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Trần Hồng Nguyên chia sẻ.

Cùng với việc hoàn thiện văn bản hướng dẫn thi hành, để cụ thể hóa hơn nữa các quyết sách tại Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 193 của Quốc hội, bà Trần Hồng Nguyên cũng cho rằng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần tiếp tục rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật về khoa học, công nghệ, đầu tư, đầu tư công, mua sắm công, ngân sách nhà nước, tài sản công, sở hữu trí tuệ, thuế, các quy định về đơn vị sự nghiệp công lập…

“Đặc biệt, cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây là yếu tố quan trọng và quyết định sự thành công của việc thực hiện Nghị quyết”, bà Trần Hồng Nguyên nhấn mạnh.

Trong khi đó, với vai trò là một đơn vị đang trực tiếp cung cấp các khoản vay cho lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sạch, Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng của ngân hàng Agribank Lê Văn Tuấn cũng nêu rõ: Trong chiến lược kinh doanh, Agribank xác định cho vay nông nghiệp, nông thôn là trọng tâm, trong đó nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch là lĩnh vực được ưu tiên và luôn dành nhiều ưu đãi cho khách hàng vay vốn qua việc đồng bộ triển khai nhiều giải pháp để tạo nguồn vốn cho tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ khách hàng.

Cụ thể, ngay khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Quyết định số 813/QĐ-NHNN ngày 24/4/2017 chỉ đạo các ngân hàng thương mại triển khai chương trình cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch. Agribank đã hưởng ứng mạnh mẽ triển khai ngay lập tức gói tín dụng 50.000 tỷ đồng và là ngân hàng có mức cam kết cho vay cao nhất trong tổng các ngân hàng thương mại đăng ký tham gia. Kết quả đến nay, doanh số cho vay từ khi bắt đầu triển khai chương trình của Agribank đã đạt hơn 25.000 tỷ đồng với hơn 40.000 lượt khách hàng vay vốn (trong đó, hơn 98% khách hàng là cá nhân, hộ gia đình, chủ trang trại,…).

Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng của ngân hàng Agribank Lê Văn Tuấn chia sẻ ý kiến tại tọa đàm.

Ngoài ra, Agribank cũng đang phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đẩy mạnh hoạt động dịch vụ ngân hàng phục vụ sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn thông qua các chương trình, đề án, dự án do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông quản lý, chủ trì, triển khai thực hiện, trong đó có Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và giảm phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Đề án gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế.

Tại tọa đàm, đại diện ngân hàng Agribank cũng chia sẻ một số khó khăn trong nông nghiệp công nghệ cao như chính sách liên quan đến phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch ở nước ta thời gian qua còn nhiều bất cập, đơn cử việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp để tạo điều kiện hỗ trợ khách hàng làm thủ tục thế chấp vay ngân hàng còn gặp nhiều hạn chế; các tiêu chí để xác định dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch chưa được cụ thể. Đặc biệt, để phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch yêu cầu phải có nguồn vốn lớn, thời gian dài, lãi suất thấp trong khi nguồn vốn huy động của các tổ chức tín dụng lại chủ yếu là tiền gửi của các tổ chức, dân cư có kỳ hạn ngắn, được huy động theo cơ chế thị trường…