Động cơ đằng sau lời kêu gọi kiểm soát Gaza của ông Trump là gì?

Phát ngôn này được đưa ra trong cuộc gặp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng vào ngày 4/2, đánh dấu chuyến thăm chính thức đầu tiên của một nhà lãnh đạo nước ngoài kể từ khi ông Trump tái nhậm chức.

Không rõ liệu đây có phải là đề xuất nghiêm túc hay chỉ là một lời nói hớ. Nhưng tuyên bố hôm 4/2, khi ông đứng cạnh Thủ tướng Netanyahu, cho thấy ông có thể đang xem xét việc đưa Mỹ trực tiếp can dự vào Gaza.

Khi bị chất vấn, thư ký báo chí của ông Trump, Karoline Leavitt, khẳng định rằng Mỹ không cam kết triển khai quân đội trên bộ vào Gaza và việc di dời người Palestine sẽ chỉ là “tạm thời”. Nhưng bà không đưa ra thêm thông tin chi tiết nào, khiến đề xuất của ông Trump càng trở nên mơ hồ.

Tiếp quản Gaza: Nhiệm vụ bất khả thi?

Nếu ông Trump thực sự muốn Mỹ kiểm soát Gaza, ông sẽ đối mặt với những trở ngại khổng lồ. Trước hết, không có sự ủng hộ nào trong nội bộ nước Mỹ đối với ý tưởng đưa quân vào Gaza. Ngay cả những chính trị gia Cộng hòa thân cận với ông Trump như Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cũng bày tỏ nghi ngờ.

Bên cạnh đó, lực lượng kháng chiến Palestine, dù chịu tổn thất nặng nề sau hơn một năm giao tranh với Israel, vẫn không bị tiêu diệt hoàn toàn. Ngay cả quân đội Israel, dù đã giết hơn 61.000 người Palestine trong chiến dịch quân sự kéo dài 15 tháng, cũng không thể kiểm soát được hoàn toàn Gaza. Nếu Mỹ chiếm đóng khu vực này, chắc chắn họ sẽ đối mặt với làn sóng phản kháng mạnh mẽ.

Hơn nữa, từ trước đến nay, người Palestine đã chống lại mọi nỗ lực cưỡng ép rời bỏ lãnh thổ của họ. Tại Gaza, hàng triệu người vẫn bám trụ bất chấp chiến sự. Trong khi đó, Hamas, dù bị tổn thất, vẫn có thể tái tổ chức lực lượng và tiếp tục kháng cự.

Tại Mỹ, những chính trị gia theo chủ nghĩa biệt lập, như Thượng nghị sĩ Rand Paul, cũng lên tiếng phản đối. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ không nên sa lầy vào một cuộc chiến mới, đặc biệt là một cuộc chiếm đóng tốn kém và nguy hiểm.

Ông Trump thực sự theo đuổi điều gì?

Một số nhà quan sát cho rằng ông Trump có thể không thực sự muốn chiếm đóng Gaza, mà chỉ đang tạo ra áp lực để các nước Ả Rập tham gia tài trợ tái thiết khu vực này.

Cố vấn An ninh Quốc gia của ông Trump, Mike Waltz, gợi ý rằng thông điệp của Tổng thống Mỹ có thể nhằm buộc các nước trong khu vực phải “đưa ra giải pháp của riêng họ” thay vì để Mỹ gánh vác.

Ngoài ra, ý tưởng về một Gaza “hoàn toàn mới” không phải là điều xa lạ với ông Trump và gia đình ông. Vào tháng 3/2024, con rể của ông Trump, Jared Kushner, từng đề xuất rằng Israel nên “dọn sạch” Gaza và biến nơi này thành một trung tâm phát triển ven biển có giá trị.

Kushner, vốn là một doanh nhân bất động sản, cho rằng Gaza có tiềm năng kinh tế lớn nếu không còn sự hiện diện của người Palestine.

Ông Trump sau đó đã lặp lại quan điểm này trong một bài phát biểu, nói rằng “(Chúng ta sẽ) biến nó thành một nơi quốc tế, không thể tin được”. Ông cho rằng người từ khắp nơi trên thế giới có thể đến sinh sống tại Gaza.

Kế hoạch của Israel? 

Israel tuyên bố rằng mục tiêu của họ là “xóa sổ” Hamas, nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng đây chỉ là một cái cớ để thực hiện kế hoạch kiểm soát hoàn toàn Gaza. Ngay từ trước cuộc chiến, một tài liệu rò rỉ từ Bộ Tình báo Israel đã đề xuất việc trục xuất người Palestine khỏi Gaza và đưa họ vào sa mạc Sinai.

Các bộ trưởng trong Chính phủ Israel, đặc biệt là những người theo đường lối cứng rắn, đã nhiều lần thúc đẩy ý tưởng trục xuất người Palestine. Do đó, tuyên bố của ông Trump có thể sẽ được những người này hoan nghênh.

Tuy nhiên ngay cả khi Israel muốn biến Gaza thành “vùng đất trống”, họ vẫn chưa thể tìm ra cách thực hiện điều đó. Cuộc xung đột kéo dài hơn một năm vẫn chưa đạt được mục tiêu kiểm soát hoàn toàn vùng đất này.

Hoài Phương (theo AJ, Guardian, CNN)