Đối tác Mông Cổ của Nga sợ bị trừng phạt, các nước sục sôi với thuế quan của ông Trump, người Mỹ thất vọng hơn

Gần 60% người trưởng thành ở Mỹ được khảo sát dự đoán rằng việc Tổng thống Trump áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu sẽ dẫn đến giá cả tăng cao. (GK Images/Alamy Stock)

Kinh tế Mỹ

Kinh tế Mỹ đang đối mặt với một thách thức mới từ tranh chấp thương mại do chính Tổng thống Donald Trump khơi mào. Các nhà kinh tế cảnh báo hậu quả có thể xảy ra là số việc làm giảm, tăng trưởng chậm lại và giá cả cao hơn.

Hậu quả được dự kiến sẽ lan rộng, khi nền kinh tế lớn nhất thế giới điều chỉnh sau cú sốc của mức thuế 25% áp lên hầu hết hàng hóa từ Mexico và Canada, hai đối tác thương mại chủ chốt, cùng với áp thêm thuế bổ sung 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Điều này xảy ra nếu ông Trump không lùi bước trước sự sụt giảm của thị trường chứng khoán và những dấu hiệu rạn nứt trong tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp. Canada và Trung Quốc đã công bố các biện pháp trả đũa bằng thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Mỹ, còn Mexico dự kiến sẽ có động thái tương tự vào cuối tuần này.

* Hai cuộc khảo sát gần đây cho thấy Tổng thống Mỹ Donald Trump có nguy cơ làm cho những người dân Mỹ, vốn đang lo lắng về tình hình kinh tế và lạm phát, trở nên thất vọng hơn vì hàng loạt các chính sách được triển khai ồ ạt trong những tuần đầu tiên ông nhậm chức.

Kết quả cuộc khảo sát do kênh truyền hình CBS News và công ty nghiên cứu thị trường YouGov công bố hôm 3/3 cho thấy, khoảng 80% người trưởng thành tham gia khảo sát cho rằng Tổng thống Trump nên ưu tiên giải quyết các vấn đề kinh tế và lạm phát.

Tuy nhiên, phần lớn người dân lại tin rằng các ưu tiên hàng đầu của ông Trump hiện nay là vấn đề biên giới Mỹ-Mexico, nỗ lực cắt giảm biên chế trong chính phủ liên bang và áp đặt thuế quan. Chỉ có 29% số người được hỏi cho rằng ông Trump “rất” coi trọng vấn đề lạm phát, và 36% có cùng quan điểm về vấn đề kinh tế.

Trong một cuộc khảo sát khác do kênh truyền hình CNN thực hiện từ ngày 24-28/2, có 40% số người được hỏi cho rằng Tổng thống Trump đang ưu tiên đúng các vấn đề, giảm so với tỷ lệ 45% trong cuộc khảo sát từ ngày 13-17/2. Tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump trong cuộc thăm dò mới nhất là 48%, không thay đổi đáng kể so với giữa tháng Hai.

Kết quả trên tương đồng với kết quả cuộc thăm dò do hãng tin Bloomberg News và công ty nghiên cứu thị trường Harris thực hiện hồi đầu tháng 2. Theo đó, gần 60% người trưởng thành ở Mỹ được khảo sát dự đoán rằng việc Tổng thống Trump áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu sẽ dẫn đến giá cả tăng cao.

Kinh tế Trung Quốc

* Trung Quốc sẽ áp thuế đối với hàng loạt sản phẩm nông nghiệp của Mỹ như một phần trong các biện pháp đáp trả thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, đe dọa làm gián đoạn một phần lớn thương mại giữa hai cường quốc nông nghiệp.

Mặc dù danh sách các biện pháp được Trung Quốc công bố hôm 4/3 cho thấy một số sự kiềm chế, nhưng phạm vi ảnh hưởng đối với ngành nông nghiệp rất rộng, bao gồm nhiều mặt hàng từ thịt bò đến ngô và đậu tương.

Theo quyết định mới nhất, Trung Quốc sẽ áp thuế bổ sung 10% đối với nhập khẩu đậu tương Mỹ từ ngày 10/3. Thông báo trên trang web của Bộ Tài chính Trung Quốc cũng cho biết, lúa miến, thịt lợn và thịt bò cũng sẽ chịu mức thuế 10%, trong khi thịt gà, lúa mỳ, ngô và bông của Mỹ sẽ bị áp thuế 15%.

* Mới đây, Bộ Nhà ở và Xây dựng Đô thị – Nông thôn Trung Quốc công bố số liệu cho thấy, năm 2024, cả nước đã khởi công cải tạo 58.000 khu chung cư cũ, vượt mục tiêu hàng năm là cải tạo 54.000.

Theo số liệu thống kê của các địa phương, 11 khu vực như Bắc Kinh, Hà Nam, Quảng Tây…, số chung cư cũ cải tạo vượt mục tiêu kế hoạch đề ra.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã thúc đẩy mạnh mẽ việc cải tạo các khu chung cư cũ, qua đó cải thiện điều kiện nhà ở và môi trường sống của người dân. Năm 2025, nước này lên kế hoạch thực hiện một loạt dự án cải tạo mới, hoàn thành toàn diện nhiệm vụ cải tạo khu chung cư cũ được xây dựng trước năm 2000.

Kinh tế châu Âu

* Hãng tin AFP dẫn lời Bộ trưởng Tài chính Pháp Eric Lombard ngày 27/2 cho hay Liên minh châu Âu (EU) sẽ “làm điều tương tự” nếu Mỹ thực hiện mức thuế 25% mà Tổng thống Donald Trump đã công bố.

Trước đó ngày 26/2, ông Trump cảnh báo sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ EU.

Ngày 27/2, các nhà ngoại giao từ Nhóm quốc gia công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã nói chuyện với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent thông qua cuộc họp trực tuyến, rằng “chiến tranh thuế quan dẫn đến lạm phát, tăng trưởng thấp hơn và không phải là một giải pháp”. Các cuộc đàm phán giữa EU và Mỹ sẽ bắt đầu vào ngày 2/4. EU sẽ “đại diện cho các nước châu Âu với mục tiêu đạt được một thỏa thuận công bằng”.

* Sáng 3/3, giá khí đốt châu Âu đã ghi nhận một đợt tăng mạnh khi các thị trường mở cửa, đánh dấu một bước chuyển biến trong bối cảnh căng thẳng chính trị đang leo thang.

Sự việc diễn ra sau cuộc gặp cuối tuần qua giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng. Những diễn biến này đã tác động mạnh đến sự phát triển của thị trường khí đốt, đặc biệt là khi các nhà giao dịch không còn tin tưởng vào khả năng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine, điều này có thể tạo điều kiện cho khí đốt Nga quay trở lại châu Âu.

Tại thời điểm mở cửa thị trường vào sáng 3/3, hợp đồng tương lai của TTF Hà Lan, đã tăng 6,7%, đạt mức 47 Euro (49,3 USD) mỗi megawatt giờ (MWh). Đây là mức tăng đáng kể, phản ánh sự bất ổn chính trị đang ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường năng lượng.

* Việc khôi phục các chuyến bay thẳng giữa Moscow và Ulaanbaatar đang bị cản trở bởi các lệnh trừng phạt thứ cấp, tờ Izvestia dẫn lời Đại sứ Nga tại Mông Cổ Alexei Yevsikov cho biết.

Theo Đại sứ Yevsikov, các đối tác Mông Cổ lo ngại sẽ bị áp lệnh trừng phạt thứ cấp, vì hầu như toàn bộ đội máy bay dân dụng có khả năng thực hiện các chuyến bay đường dài vẫn đi thuê của các công ty phương Tây và được bảo hiểm tại các công ty liên kết với phía Mỹ và châu Âu.

Đối với các chuyến bay của các hãng hàng không Nga, thì Ulaanbaatar còn có nghĩa vụ quốc tế trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Nhà ngoại giao này cho biết thêm rằng việc thực hiện chúng về mặt lý thuyết sẽ tạo ra nguy cơ giam giữ hoặc bắt giữ các máy bay được đăng ký tại Nga nhưng chưa được rút khỏi danh mục đăng ký ở các quốc gia khác.

* Lạm phát của Pháp đã giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm, khi dữ liệu kinh tế sơ bộ cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 2/2025 dự kiến chỉ tăng 0,8% so với cùng kỳ năm trước. Động lực chính cho sự sụt giảm này đến từ giá điện.

Sau đợt tăng vọt vào tháng 2/2024, giá năng lượng trong tháng 2/2025 ghi nhận mức giảm mạnh 5,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, giá dịch vụ, hàng hóa công nghiệp và thuốc lá cũng có xu hướng giảm tốc, trong khi giá thực phẩm được dự báo tăng nhẹ.

* Bộ trưởng Năng lượng Italy vừa tiết lộ về kế hoạch xây dựng khung pháp lý cho năng lượng hạt nhân vào năm 2026, bao gồm cả công nghệ lò phản ứng thế hệ mới. Đây được xem là động thái mở đường cho sự trở lại của năng lượng hạt nhân tại Italy sau gần 40 năm.

Theo kế hoạch năng lượng và khí hậu 10 năm được công bố hồi năm ngoái, Italy muốn sử dụng năng lượng hạt nhân để cung cấp 11% – 22% lượng điện tiêu thụ vào năm 2050.

* Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ukraine vừa đạt được thỏa thuận về việc xem xét lại một chương trình cho vay trị giá khoảng 400 triệu USD dành cho các quỹ hỗ trợ cần thiết cho việc tái thiết Ukraine. Theo kế hoạch, Hội đồng quản trị của IMF sẽ nhóm họp để đánh giá và đưa ra quyết định phê duyệt trong những tuần tới.

Kinh tế Nhật Bản và Hàn Quốc

* Ngày 4/3, Nhật Bản đã bác bỏ tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ trích chính phủ nước này đang theo đuổi chính sách phá giá đồng Yen. Tokyo tuyên bố sẽ duy trì liên lạc chặt chẽ với Washington về các vấn đề ngoại hối.

Ngày 4/3, tại thị trường Tokyo, đồng Yen tăng so với đồng USD sau khi ông Trump cho biết đã thông báo với các nhà lãnh đạo Nhật Bản và Trung Quốc rằng họ không thể tiếp tục “giảm hoặc phá vỡ” giá trị đồng tiền của mình.

* Bộ trưởng Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc Ahn Duk Geun ngày 4/3 cho biết, Hàn Quốc và Mỹ đã nhất trí thành lập các cơ quan tham vấn cấp chuyên viên để thúc đẩy hợp tác song phương trong ngành đóng tàu và năng lượng, cũng như thảo luận về chương trình thuế quan mới của Mỹ.

Hàn Quốc là quốc gia đầu tiên thành lập các cơ quan tham vấn cấp chuyên viên với chính phủ mới của Mỹ về những cuộc đàm phán thuế quan và hợp tác song phương, các kênh này sẽ bắt đầu hoạt động sớm nhất có thể.

* Ngày 4/3, nền tảng giao dịch chứng khoán thay thế đầu tiên của Hàn Quốc đã ra mắt, mang đến hệ thống giao dịch 12 giờ cũng như hiệu quả và sự tiện lợi hơn cho việc giao dịch chứng khoán. Việc ra mắt nền tảng giao dịch chứng khoán thứ cấp của đất nước có tên Nextrade (NXT), được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự cạnh tranh trên thị trường chứng khoán của nước này.

Sàn NXT hoạt động trong 12 giờ từ 8-20h, dài hơn giờ giao dịch từ 9-15h30 của sàn giao dịch chứng khoán chính KRX. NXT cũng cung cấp mức phí thấp hơn so với sàn giao dịch chứng khoán chính và đưa ra nhiều mức giá mua và bán cổ phiếu khác nhau.

Kinh tế ASEAN và các nền kinh tế mới nổi

* Ngày 5/3, Cục Thống kê Australia (ABS) cho biết nền kinh tế nước này tăng trưởng 0,6% trong tháng 12/2024 và 1,3% trong cả năm 2024. Dữ liệu cho thấy GDP bình quân đầu người tăng 0,1% trong tháng 12/2024, chấm dứt bảy quý liên tiếp giảm.

Chuyên gia Abhijit Surya từ Capital Economics nhận định rằng: “Với việc các khoản thanh toán lãi suất bắt đầu giảm và tăng trưởng việc làm vẫn mạnh, tăng trưởng thu nhập hộ gia đình thực tế sẽ tiếp tục tăng trong tương lai”.

* Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã chỉ ra những nguyên nhân được bà cho là khiến tăng trưởng kinh tế của Thái Lan chậm lại và cam kết rằng chính quyền của bà sẽ hoàn thành toàn bộ nhiệm kỳ để đẩy nhanh quá trình mở rộng kinh tế “xứ sở Chùa Vàng”.

Nữ Thủ tướng Thái Lan cũng kêu gọi khu vực tư nhân giúp chính phủ phát triển nền kinh tế quốc gia, cho rằng các ngân hàng thương mại nên chấp thuận các khoản vay để các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tăng đầu tư.

* Bộ Nông nghiệp và Bộ Nhân lực Indonesia đã hợp tác triển khai sáng kiến phát triển 3 triệu ha ruộng lúa và thành lập các cụm nông nghiệp hiện đại.

Các cụm nông nghiệp hiện đại được thiết kế để đạt được mục tiêu tự cung tự cấp lương thực và đưa Indonesia trở thành trung tâm lương thực toàn cầu trong tương lai.

Bộ Nhân lực sẽ triển khai 300–500 giảng viên để giám sát việc quản lý các khu vực nông nghiệp này. Chương trình sẽ có sự tham gia của 27.000 nông dân thế hệ gen Z đã đăng ký tham gia với Bộ Nông nghiệp trước đó và dự kiến sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn nữa, góp phần giảm thất nghiệp và xóa đói giảm nghèo.