Đối ngoại Nhân dân: cú hích cho khoa học

Chiều 27/2, Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị Thành phố Hà Nội tổ chức buổi tọa đàm với chuyên đề: Phát huy vai trò đối ngoại Nhân dân Thủ đô trong đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Buổi hội đàm có sự tham dự của Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Kỳ, đại diện các cơ quan thành phố, đại diện các hội hữu nghị tại Việt Nam cùng nhiều chuyên gia, giáo sư, tiến sĩ.

Sứ mệnh của đối ngoại Nhân dân đối với khoa học – công nghệ

PGS.TS. Đinh Xuân Thảo – Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp, Phó chủ tịch hội hữu nghị Việt – Czech tại Hà Nội, mở đầu buổi hội đàm với tham luận về “Vai trò của Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị TP Hà Nội trong thúc đẩy hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”.

Theo PGS.TS Đinh Xuân Thảo, đối ngoại Nhân dân Thủ đô giữ vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là cầu nối chiến lược giúp Hà Nội liên kết với các thành phố, tổ chức quốc tế, trường đại học và doanh nghiệp lớn trên toàn cầu trong nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, cũng như phát triển các mô hình hợp tác công-tư hiệu quả.

Thông qua các hoạt động này, Hà Nội không chỉ quảng bá hình ảnh của mình như một trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của khu vực, mà còn tham gia sâu rộng vào mạng lưới đô thị thông minh, học hỏi kinh nghiệm từ các thành phố tiên tiến để đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số. Các sáng kiến hợp tác quốc tế của Hà Nội bao gồm việc kết nối với các tổ chức khoa học công nghệ, quỹ đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận công nghệ và thị trường toàn cầu, trao đổi chuyên gia, đào tạo nhân lực số, cũng như tận dụng mạng lưới kiều bào tri thức để tăng cường nội lực.

PGS.TS. Đinh Xuân Thảo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải chuyển từ “thu hút” sang “hấp thụ” nguồn lực quốc tế một cách hiệu quả để phát triển bền vững khoa học, công nghệ và chuyển đổi số tại Việt Nam, dựa trên kinh nghiệm của Thụy Điển – một quốc gia dẫn đầu toàn cầu về đổi mới sáng tạo.

Hiện nay, Việt Nam đã chú trọng thu hút nguồn lực từ bên ngoài, nhưng năng lực hấp thụ còn hạn chế, dẫn đến nhiều dự án đầu tư nước ngoài kết thúc mà không để lại kết quả lâu dài. Trong khi đó, Thụy Điển, với mức đầu tư nghiên cứu và phát triển vượt 3% GDP, đã xây dựng môi trường pháp lý và chính sách thân thiện, khuyến khích sáng tạo, chấp nhận rủi ro, đồng thời thúc đẩy hợp tác công-tư với sự tham gia của các doanh nghiệp lớn như Volvo hay Ericsson.

Từ kinh nghiệm này, PGS.TS. Đinh Xuân Thảo đề xuất chuyển hướng sang xây dựng quan hệ đối tác bền vững, ưu tiên phát triển nội lực, kết hợp khoa học tự nhiên và khoa học xã hội để phục vụ con người, đồng thời xem đối ngoại Nhân dân là cầu nối chiến lược trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế.

Đối ngoại nhân dân – động lực cho chuyển đổi số 

TS. Đào Đình Khả từ ĐH Quốc gia Hà Nội, trong tham luận “Tăng cường hợp tác quốc tế về chuyển đổi số và triển khai chuyển đổi số trong đối ngoại Nhân dân Thủ đô”, nhấn mạnh vai trò của ngoại giao Nhân dân trong thúc đẩy chuyển đổi số tại Việt Nam.

Công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, đang phát triển nhanh chóng, ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống và mở ra cơ hội bình đẳng cho mọi cá nhân, tổ chức tham gia phát triển. Chuyển đổi số không chỉ là đích đến mà là quá trình liên tục, tạo môi trường cho sáng tạo và đổi mới. Trong đó, ngoại giao Nhân dân đóng vai trò quan trọng khi khơi gợi ý tưởng sáng tạo từ người dân, kết nối và học hỏi kinh nghiệm từ cộng đồng, doanh nghiệp trong và ngoài nước, đồng thời xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

TS. Đào Đình Khả đề xuất các hoạt động cụ thể như tăng cường giao lưu “qua các kênh số”, quảng bá hình ảnh Việt Nam trên nền tảng trực tuyến, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, thu hút đầu tư nước ngoài và tận dụng cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Để triển khai hiệu quả, ông cho rằng chính quyền các cấp cần xây dựng chiến lược rõ ràng, đầu tư hạ tầng số, số hóa dữ liệu, sử dụng công cụ truyền thông xã hội và nâng cao năng lực cán bộ. 

Cầu nối cho đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số

TS. Tô Hồng Đức từ Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, với tham luận mang tên “Phát huy vai trò đối ngoại nhân dân của cơ sở giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, tập trung vào vai trò của đối ngoại nhân dân trong các cơ sở giáo dục đại học nhằm đáp ứng yêu cầu đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tiến sĩ Tô Hồng Đức nêu rõ việc triển khai Nghị quyết 57, trong đó ưu tiên phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua thu hút các nhà khoa học tại Việt Nam và quốc tế, đồng thời đào tạo lực lượng lao động tiên tiến. Để đạt được điều này, cần xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ như điều chỉnh quy định về công chức, viên chức tham gia thương mại hóa kết quả nghiên cứu, nhằm giữ chân và khuyến khích tài năng.

Bên cạnh đó, TS. Tô Hồng Đức đề xuất tập trung nguồn lực xây dựng các trung tâm nghiên cứu xuất sắc tại các đại học trọng điểm và viện nghiên cứu lớn ở Thủ đô Hà Nội, hướng tới trở thành các trung tâm hàng đầu khu vực và quốc gia. Các trung tâm này cần được hỗ trợ để chuyển giao và tiếp nhận công nghệ tiên tiến từ thế giới.

Về tiến độ, TS. Tô Hồng Đức nhấn mạnh sự cần thiết của việc đẩy nhanh triển khai các kế hoạch đã đề ra, hoàn thiện Luật Thủ đô để tạo hành lang pháp lý thuận lợi, đồng thời tăng cường phối hợp giữa các cấp, ngành nhằm đảm bảo hiệu quả khi thực hiện.

Nỗ lực triển khai thành công Nghị quyết 57

Cũng trong buổi đối thoại, ông Nguyễn Ngọc Kỳ – Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP Hà Nội, nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của Thủ đô trong việc phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, như đã được khẳng định trong Luật Thủ đô và các nghị quyết của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết 57.

“Ban Cán sự Đảng đã ban hành Nghị quyết 35, còn UBND Thành phố đã ban hành Kế hoạch 43, trong đó giao cho chúng tôi, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP Hà Nội, triển khai các hoạt động liên quan đến Nghị quyết 57”, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Kỳ nêu rõ.

Buổi hội đàm, theo ông Nguyễn Ngọc Kỳ, đã thu hút nhiều ý kiến quý giá, bổ ích từ các giáo sư, nhà khoa học, nhà quản lý đến từ các cơ quan Trung ương, Thành phố và các trường đại học, viện nghiên cứu lớn. Phần lớn ý kiến tập trung thảo luận về nội dung của Nghị quyết 57, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thu hút và hấp thụ nhân tài, kiến thức, năng lực của các nhà khoa học trong và ngoài nước để triển khai hiệu quả các hoạt động liên quan.

Chủ tịch Nguyễn Ngọc Kỳ khẳng định, trên tinh thần triển khai Kế hoạch 43, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP Hà Nội sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan để triển khai hiệu quả các chương trình, kế hoạch cụ thể, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết 57 của Trung ương về phát triển Thủ đô.