Trang chủVăn hóa - Xã hộiGiáo dụcĐổi mới giáo dục không phải chỉ là đổi mới sách giáo...

Đổi mới giáo dục không phải chỉ là đổi mới sách giáo khoa…

Chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam, TS. Nguyễn Thị Ngọc Minh, Giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa và “xã hội hóa” sách giáo khoa đã không còn trói buộc sức sáng tạo của giáo viên và học sinh.

GD
TS. Nguyễn Thị Ngọc Minh cho rằng, chủ tương một chương trình, nhiều sách giáo khoa đã tạo điều kiện cho giáo viên được sáng tạo trong việc giảng dạy. (Ảnh: NVCC)

Chị đánh giá như thế nào về chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa những năm vừa qua?

Tôi nhớ, khoảng thời gian khi con trai lớn chuẩn bị thi vào cấp 3, kỳ thi có thể nói là cam go bậc nhất. Con kêu: “Mẹ biết không, con không thể học nổi môn Văn của mẹ. Con phải học đi học lại 5 lần bài thơ Bếp lửa. Con chán lắm”. Con thuộc thế hệ học sinh vẫn phải học theo chương trình và sách giáo khoa cũ.

Môn Văn – môn học mà lẽ ra phải trang bị cho học sinh khả năng cảm thụ văn học tinh tế, năng lực tưởng tượng và sáng tạo, khả năng diễn đạt một cách chân thực những suy nghĩ của mình. Thế nhưng, trong suốt năm học lớp 9, con chỉ học đi học lại khoảng hơn chục tác phẩm trong sách giáo khoa để đi thi. Mà học ở đây chính là học thuộc lòng đề cương, học thuộc văn mẫu để làm bài sao cho không sót ý nào.

Cách đây vài năm, khi đi tập huấn chuyên môn cho một địa phương, tôi nghe giáo viên than phiền rằng, thầy cô nào có được sáng tạo, phải dạy đúng như phân phối chương trình, bất kể năng lực học sinh tiếp thu nhanh hay chậm, nếu không sẽ bị nhắc nhở khiển trách. Bởi lẽ, đề thi cũng chỉ kiểm tra mấy tác phẩm trong sách giáo khoa, để đảm bảo các em có điểm cao và đồng đều, cách an toàn nhất vẫn là học thuộc lòng đề cương, văn mẫu.

Hệ quả của lối học hành thi cử này là sau khi tốt nghiệp phổ thông, học sinh không biết gì hơn ngoài Chí Phèo, Vợ nhặt… những tác phẩm quen thuộc trong sách giáo khoa. Các em không có kỹ năng tự đọc hiểu, dù là một văn bản đơn giản, không có kỹ năng tự viết những gì mình thực sự nghĩ, mà chỉ biết cắm đầu sao chép. Văn, Sử, Địa được coi là các môn học thuộc lòng nhưng khi thi xong dường như các em… quên luôn. Khi dạy đại học, chúng tôi là người cảm nhận rõ hơn ai hết những bất cập của giáo dục phổ thông.

Chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa và “xã hội hóa” sách giáo khoa khiến cho sách giáo khoa không còn trói buộc giáo viên và học sinh. Bởi lẽ, giáo viên đã có thể tự quyết định nhịp điệu học tập, mục tiêu bài học, tài liệu học tập phù hợp nhất với học sinh của mình…

Nói như vậy tức là chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông là một bước ngoặt quan trọng để giải phóng sức sáng tạo của giáo dục phổ thông? Vậy thực tế chủ trương này đã tác động như thế nào đến các thầy cô?

Có thể nói, chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông cũng khuyến khích các nhà trường tự xây dựng kế hoạch giáo dục trường học phù hợp với mục tiêu của nhà trường. Việc được tham khảo cùng lúc nhiều bộ sách giáo khoa buộc giáo viên phải nâng cao năng lực chuyên môn, rèn luyện óc phân tích và phê phán.

Đây là một trong những năng lực vô cùng quan trọng, cần thiết của con người trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo đang phát triển đáng kinh ngạc. Nếu thực hiện được một cách nhất quán, sâu sắc và có chất lượng chủ trương này, chắc chắn giáo dục sẽ có những bước đột phá.

Riêng với môn học Ngữ văn, công văn Số 3175 của Bộ GD&ĐT nhằm hướng dẫn đổi mới việc dạy học và kiểm tra đánh giá là một bước tiến rất quan trọng. Yêu cầu đề kiểm tra đánh giá không được rơi vào những tác phẩm đã xuất hiện trong sách giáo khoa (bất cứ bộ sách giáo khoa nào) nếu được thực hiện một cách thực sự nghiêm cẩn và khoa học, sẽ xóa được tình trạng học vẹt, học gạo, học thuộc lòng văn mẫu.

Từ đó, khuyến khích giáo viên sáng tạo, thay đổi cách dạy, sao cho người học có thể phát triển được khả năng vận dụng các kiến thức, kỹ năng đã học nhằm giải quyết những tình huống mới.

GD
Những giáo viên tâm huyết và thực sự giỏi đã lựa chọn làm những gì tốt nhất cho học sinh của mình. (Ảnh: NVCC)

Tức là giáo dục phổ thông từng bước gỡ “vòng kim cô” đã kìm hãm khả năng sáng tạo của giáo viên và học sinh bấy lâu nay?

Đúng vậy, giáo viên được lựa chọn dạy những gì phù hợp nhất với học sinh. Thi cử không bị trói buộc bởi sách giáo khoa. Theo tôi, hướng đi đó là rất đúng đắn.

Những giáo viên có phẩm chất sáng tạo, vững vàng về kiến thức và tâm huyết với công việc thực sự rất hào hứng với chủ trương này. Thực chất, ở các trường chuyên, từ hai ba chục năm về trước, khi chúng tôi còn học ở trường phổ thông, các thầy cô đã không bị trói buộc bởi sách giáo khoa. Đề thi trong các kỳ thi học sinh giỏi cũng không chỉ quanh quẩn ở những tác phẩm trong sách giáo khoa.

Chính vì vậy, chúng tôi được đọc rất rộng và được viết tự do những gì mình suy nghĩ. Những giáo viên tâm huyết và thực sự giỏi đã lựa chọn làm những gì tốt nhất cho học sinh của mình.

Nếu quay trở lại một chương trình và một sách giáo khoa sẽ để lại những hệ lụy gì trong công tác giảng dạy cũng như chất lượng giáo dục, theo chị?

Vướng mắc lớn nhất của đổi mới giáo dục nằm ở chỗ, làm sao để đào tạo và tái đào tạo đội ngũ giáo viên để có thể thích ứng với chương trình, sách giáo khoa, cơ chế kiểm tra đánh giá mới. Làm sao để thay đổi cách quản trị và vận hành hệ thống giáo dục sao cho có thể giải phóng sức sáng tạo của giáo viên.

Là một người đào tạo giáo viên, tôi rất thấu hiểu những thiệt thòi và khó khăn của các thầy cô khi phải thực hiện chương trình và sách giáo khoa mới. Do vậy, theo tôi, cần cân nhắc việc quay trở lại một chương trình, một sách giáo khoa và yêu cầu Bộ GD&ĐT xây dựng một bộ sách giáo khoa duy nhất. Bởi việc này sẽ “tiêu hủy” nỗ lực của cả ngành giáo dục trong nhiều năm vừa qua.

Vậy giải pháp ở đây là gì?

Theo tôi, việc của ngành giáo dục lúc này phải là hỗ trợ, tiếp sức cho giáo viên để họ có động lực và năng lực thích ứng với cái mới. Tạo ra cơ chế đãi ngộ xứng đáng, môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo. Đồng thời, trang bị cho giáo viên những kiến thức bị thiếu về tâm lý học, giáo dục học, kiến thức về chuyên môn. Bên cạnh đó, thử nghiệm và cải tiến không ngừng cách kiểm tra, đánh giá sao cho không những đo lường được một cách chính xác người học mà còn tạo động lực cho toàn bộ quá trình dạy và học.

Còn rất nhiều trách nhiệm nặng nề và quan trọng mà ngành giáo dục phải làm, để việc đổi mới giáo dục được thực hiện tới nơi tới chốn, bởi vì đổi mới bao giờ cũng khó khăn, cũng vấp phải rất nhiều lực cản của cái cũ, của những quan điểm lạc hậu.

Đổi mới giáo dục không phải chỉ là đổi mới sách giáo khoa, mà là thay đổi một cách hệ thống tất cả các yếu tố và các quá trình, các bên liên quan từ giáo viên, học sinh đến nhà quản lý, phụ huynh. Cái mới không thể thành hình ngay lập tức, mà cần có một quá trình tìm tòi, thử nghiệm, cải tiến, hoàn thiện, bởi vậy không thể có kết quả trong một sớm một chiều.

Xin cảm ơn chị!





Nguồn

Cùng chủ đề

Thí sinh ôn kiến thức tiểu học, THCS để thi đánh giá năng lực vào ĐH

Một số thí sinh cho rằng đề thi đánh giá năng lực năm nay của ĐH Quốc gia TP.HCM có cả kiến thức lớp dưới, buộc các em phải ôn tập lại song song với kiến thức THPT để đạt kết quả tốt...

Số trung tâm dạy thêm tăng vọt sau quy định cấm học thêm trong trường

Sau khi Thông tư 29/2024 có hiệu lá»±c, số lượng trung tâm dạy thêm, học thêm ở Hà Nội, TP.HCM tăng mạnh và mức phí học thêm cÅ©ng cao hÆ¡n trước. Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội đánh giá, sau khoảng 1,5 tháng thực hiện Thông tư 29/2024 về quản lý dạy thêm, học thêm, Hà Nội thành lập hơn 100 đoàn triển khai giám sát việc thực hiện thông tư.Các trường học chủ động điều...

5 môn thi chung một phòng, liệu có loạn?

Theo dá»± liệu cá»§a Bộ GD&ĐT, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 sẽ xảy ra tình huống 5 môn thi khác nhau trong cùng một phòng thi. Tại hội nghị triển khai công tác tuyển sinh đầu cấp, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và đánh giá việc thực hiện Thông tư 29/2024, ông Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) cho hay, nhiều địa phương băn khoăn, lo lắng về quá trình sắp...

Bộ GD&ĐT điểm danh 19 tỉnh ‘phớt lờ’ báo cáo về cấm dạy thêm, học thêm

Dù Bộ GD&ĐT đã yêu cầu nhưng đến nay 19 tỉnh thành vẫn chưa gá»­i báo cáo về tình hình triển khai thá»±c hiện Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm. Tại Hội nghị triển khai công tác tuyển sinh đầu cấp, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và đánh giá việc thực hiện Thông tư 29/2024 về quản lý dạy thêm, học thêm, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông cho hay, dù Bộ...

Chuyển đổi số giúp minh bạch tuyển sinh

Mùa tuyển sinh năm 2025, ngoài việc đăng ký thi tốt THPT bằng tài khoản được cấp trên hệ thống của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), thí sinh có thể sử dụng tài khoản VNeID để đăng nhập (thông qua Cổng dịch vụ công Quốc gia) và thực hiện đăng ký. ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Hải quân Việt Nam-Thái Lan tuần tra chung lần thứ 51

Sáng 2/4, Biên đội tàu 263, 261 thuộc Hải đội 515, Lữ đoàn 175, Vùng 5 Hải quân nhân dân Việt Nam đã cập quân cảng Vùng 5 (Kiên Giang), kết thúc tốt đẹp chuyến tuần tra chung thường niên lần thứ 51 với Biên đội tàu 421, 561 của Hải quân Hoàng gia Thái Lan.

Bộ trưởng Pete Hegseth khẳng định “liên minh sắt đá” Mỹ-Philippines tại khu vực

Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tới Philippines là cơ hội quan trọng để truyền tải chính sách của chính quyền Tổng thống Donald Trump, định hình quan điểm can dự của Washington tại khu vực.

Thị trường trầm lắng, tâm lý găm hàng cao, lượng tiêu xuất khẩu thấp nhất trong 6 năm

Giá tiêu hôm nay 31/3/2025 tại thị trường trong nước tiếp tục đi ngang ở các địa phương trọng điểm, giao dịch từ 159.000 – 160.000 đồng/kg.

Quyết chấm dứt nạn đói cho trẻ em châu Phi, AfDB phê duyệt lập quỹ hàng chục triệu USD

Hội đồng quản trị của Ngân hàng Phát triển châu Phi (AfDB) đã phê duyệt việc thành lập một quỹ nhằm giúp chấm dứt nạn đói và suy dinh dưỡng ở trẻ em trong độ tuổi đi học tại châu lục.

Đội cứu hộ, cứu nạn Việt Nam hạ cánh xuống sân bay Yangon, sẵn sàng hỗ trợ khắc phục hậu quả động đất tại...

Đội cứu hộ của Việt Nam từ ngày mai sẽ triển khai nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn tại các nơi bị ảnh hưởng động đất ở Myanmar.

Bài đọc nhiều

Thời gian nghỉ thai sản của giáo viên như thế nào?

Thời gian nghỉ thai sản của giáo viên nữ và thời gian nghỉ của giáo viên nam khi vợ sinh con được quy định tại Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT quy định về chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự...

Nữ sinh duy nhất cả nước được tuyển thẳng vào Trường Đại học Y dược TPHCM

Theo thông báo về tuyển thẳng vào học đại học hệ chính quy năm 2024 của Trường Đại học Y dược TPHCM có 5 học sinh được tuyển thẳng.Trong đó, có 3 học sinh ở TPHCM, 1 em đến từ Tiền Giang và 1 em đến từ Quảng Nam.Bên cạnh đó, trường sử dụng phương thức xét tuyển dựa vào kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2024 và phương thức xét tuyển dựa vào kết quả thi...

Điểm sàn tuyển sinh của loạt trường đại học, Bách khoa TPHCM chỉ 18 điểm

Điểm sàn Trường Đại học Công nghiệp TPHCM theo phương thức xét điểm tốt nghiệp THPT từ 17 đến 19 điểm tùy cơ sở, chương trình với 50% tổng chỉ tiêu tuyển sinh.Cụ thể, tại trụ sở TPHCM, chương trình đại trà, điểm sàn chung cho tất cả các ngành (trừ ngành dược học) là 19 điểm; chương trình tăng cường tiếng Anh 18 điểm.Trước đó, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) đã công bố ngưỡng...

Quy chế tuyển sinh 2025: Quá nhiều tổ hợp xét tuyển, có đáng ngại?

(Dân trí) - Quá nhiều tổ hợp xét tuyển, quy đổi điểm có thể thiếu công bằng… là trong những băn khoăn về quy chế tuyển sinh năm 2025 Bộ GD&ĐT vừa ban hành. Bộ GD&ĐT vừa ban hành Thông tư 06/2025 sửa đổi, bổ sung quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non, áp dụng từ năm 2025.Theo quy chế tuyển sinh năm 2025, từ năm nay, do chương trình giáo dục phổ thông mới có...

Cùng chuyên mục

Tuyển giáo viên trước sáp nhập đơn vị hành chính: Nơi tự tạm dừng, nơi tiếp tục tuyển

Tại tỉnh Ninh Thuận có huyện tiếp tục tuyển giáo viên để đảm bảo việc dạy học, nhưng có nơi lại tạm dừng vì lý do sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính. Ngược lại, UBND huyện Ninh Phước cũng đã có thông...

Đừng tự nuốt ‘chén đắng’ do gian dối thi cử

Nhiều quảng cáo về chuyện thi hộ các chứng chỉ tiếng Anh, trong đó có nhiều chứng chỉ quốc tế uy tín đang công khai trên mạng. "Thi hộ chứng chỉ ngoại ngữ. Thanh toán khi biết điểm. PTE-IELTS-TOEIC. Cam kết đạt mục tiêu,...

TP Hồ Chí Minh thông báo kế hoạch tuyển sinh lớp 10 công lập năm học 2025-2026

Học sinh tốt nghiệp THCS năm học 2024 - 2025, tại TP Hồ Chí Minh trong độ tuổi quy định đều được tham gia dự thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập theo 2 phương thức  xét tuyển và thi tuyển. Phương thức xét tuyển chỉ dành riêng cho học sinh đã tốt nghiệp Trường THCS - THPT Thạnh...

TPHCM mở rộng đối tượng thi tuyển lớp 10 chuyên

Trường Trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong và Trung học phổ thông chuyên Trần Đại Nghĩa được phép tiếp nhận thí sinh đã tốt nghiệp trung học cơ sở ở các tỉnh, thành phố khác. ...

Danh sách học sinh các tỉnh lọt đội tuyển dự thi Olympic quốc tế năm 2025

Bộ GD-ĐT vừa công bố kết quả kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025. Theo đó, có 37 học sinh lọt vào danh sách này. Từ ngày 25 - 27/3, Bộ GD-ĐT tổ chức kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025. Kỳ thi năm nay có sự tham gia của 187 thí sinh đến từ các tỉnh, thành phố trên...

Mới nhất

Đại hội Đảng Cảng Đà Nẵng XIII: Nâng cao chất lượng đảng viên

Ngày 9-6, phát biểu tại Đại hội Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2025-2030, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Đà Nẵng Lê Văn Trung đề nghị Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng tiếp tục coi trọng việc nâng cao chất lượng đảng viên và công...

Đại hội Đảng bộ Cảng Đà Nẵng lần thứ XIII: Nâng cao chất lượng và phát triển đảng viên – Tổng công ty Hàng...

Ngày 9-6, phát biểu tại Đại hội Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2025-2030, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Đà Nẵng Lê Văn Trung đề nghị Đảng bộ Công ty CP Cảng Đà Nẵng tiếp tục coi trọng việc nâng cao chất lượng đảng viên và công...

Giải mã xu hướng công nghệ trong quạt máy: Động cơ BDLC

Không đơn thuần là thiết bị làm mát, quạt máy thế hệ mới đang trở thành một “trợ thủ công nghệ” trong gia đình: hiệu suất cao, tiết kiệm điện,...

Đảng bộ Tập đoàn Thành Công tổ chức Đại hội Đảng viên lần thứ III, nhiệm kỳ 2025 – 2030 – Tập đoàn Thành...

Ngày 7/6/2025, Đảng bộ Tập đoàn Thành Công đã long trọng tổ chức Đại hội lần thứ III, nhiệm kỳ 2025-2030 với sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo huyện Đông Anh, Ban chấp hành Đảng bộ Tập đoàn Thành Công và các cán bộ Đảng viên trực thuộc Đảng bộ Tập đoàn Thành Công. Với chủ...

Gần 16.000 tỷ đồng nâng cấp hệ thống cảng biển Nghệ An đến năm 2030 – Tổng công ty Hàng hải Việt Nam-VIMC

Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam vừa trình Bộ Xây dựng Dự thảo Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Nghệ An giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo dự thảo, hệ thống cảng biển Nghệ An bao gồm các khu bến: Nam Cửa Lò, Bắc Cửa Lò,...

Mới nhất