Độc đáo bánh tét mặt trăng, bánh tét bắp

Ông Đào Ngọc Dã (65 tuổi, ngụ làng Đại An Khê) cho biết đây là nghề được cha ông lưu truyền, gìn giữ nhiều đời và nay truyền cho 4 người con của ông.

Gia đình ông Dã thuê 5 nhân công, chủ yếu là người dân trong thôn, đến làm bánh. Gần Tết, số nhân công tăng lên gấp đôi mới đủ bánh để giao cho khách gần xa. Sở dĩ dân làng gọi là bánh tét mặt trăng bởi vì bánh khi “tét” (cắt – PV) ra có hình bán nguyệt. Bánh được được làm từ gạo nếp, nhân đậu xanh và thịt ba rọi. Nếp sau khi ngâm, vo sạch được vớt ra để ráo nước. Sau đó, đem trộn đều với nước cốt rau ngót để hạt nếp có màu xanh ngọc. Muốn bánh không bị nhão, nếp sau khi ngâm tầm 5-7 phút phải vớt ra ngay.

Dân làng Đại An Khê thường sử dụng lá chuối gói bánh. “Chúng tôi chọn lá chuối sứ để khi nấu xong bánh có màu đẹp, ruột bánh không bị nhiễm màu” – ông Dã nói. Bánh thường được nấu trong 7 – 8 giờ sẽ được vớt ra. Trong quá trình này, người làm bánh phải túc trực bên bếp để chêm nước, canh lửa. Tùy sở thích và điều kiện của mỗi người, nhưng bánh tét mặt trăng sẽ ăn ngon nhất là sau một ngày ra lò. Lúc này, bánh “tét” ra có màu xanh ngọc bích, hạt nếp dẻo thơm quyện với hương vị đậu xanh, vị béo của thịt ba rọi. Nếu ăn kèm bánh với dưa món, hành kiệu thì ngon không gì bằng…

Từ những hộ làm bánh riêng lẻ, giờ đây, tại Đại An Khê đã hình thành tổ hợp tác sản xuất với 23 hộ tham gia. Bánh tét mặt trăng bây giờ đã ra khỏi ranh giới làng, được người tiêu dùng nhiều tỉnh – thành đặt hàng, nhiều nhất là dịp Tết.

Tại vùng quê Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, chị Nguyễn Thị Tình (ngụ khu phố Thanh Tân) đã 30 năm gắn bó với nghề làm bánh tét bắp, mỗi ngày cung cấp cho các đầu mối hơn 300 đòn bánh.

Món bánh tét bắp được gia đình truyền qua nhiều thế hệ và toàn bộ quy trình chế biến nguyên liệu, tẩm ướp và gói bánh đều được thực hiện thủ công. Năm 15 tuổi, chị Tình theo mẹ gói bánh, từ đó đến nay, đây vừa là công việc kiếm sống và cũng là cách chị giữ nghề truyền thống của gia đình.

Bánh tét bắp sử dụng nguyên liệu chính là bắp tươi và đậu xanh. Để làm nên một đòn bánh tét ngon, bắp phải được chọn lựa kỹ từ khâu nguyên liệu. Chính vụ vào tháng 4 đến cuối tháng 8, hạt bắp Đất Đỏ hấp thụ đủ tinh túy của đất trời và hội tụ đầy đủ điều kiện để tạo nên mẻ bánh tét dẻo, ngọt, thơm nhất. “Trước tiên, phải chọn những trái bắp vừa đủ độ già và mới thu hoạch, nếu bắp non bánh không dẻo, bắp quá già thì không thơm ngọt” – chị Tình chia sẻ.

Trái bắp sau khi được bóc vỏ thì mang đi rửa sạch và bào nhỏ để tách bỏ cùi rồi bỏ vào máy xay nhuyễn, sau đó trộn với một ít muối. Còn đậu xanh nấu chín, quết cho nhuyễn và trộn hành lá đã xào sơ qua dầu ăn với ít đường để làm nhân bánh.

Cách gói bánh cũng tương tự như các loại bánh tét nhân thịt, bột bắp trải lên các xấp lá chuối rồi cho nhân đậu xanh, một số nơi cho thêm cơm dừa xay nhuyễn để tăng độ béo, nhưng bánh truyền thống thì chỉ có đậu xanh. Tất cả nhân được cho vào giữa rồi gói lại và cột nhiều vòng dây thật chặt thành từng đòn. Bánh gói xong cho vào nồi nấu gần 2 giờ là vừa chín tới, vớt ra để ráo nước là ăn được.

Món ăn dân dã này đã trở thành đặc sản thu hút du khách tìm thưởng thức mỗi khi ghé Đất Đỏ. Đặc biệt, bánh tét bắp tại Đất Đỏ đã được ghi vào kỷ lục Guinness Việt Nam.