Doanh nghiệp tư nhân không thể “cất cánh” nếu vẫn bay trong lồng thể chế cũ

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam (phiên thứ 2) với chủ đề “Kinh tế tư nhân: Gỡ rào cản – Giao trọng trách” do Báo Người Lao Động tổ chức, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Vietravel – đã có bài phát biểu ấn tượng, đề cập sâu đến những “điểm nghẽn” mang tính hệ thống đang cản trở sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân. Đồng thời, ông Kỳ kêu gọi một cách tiếp cận chính sách mới – linh hoạt, sát thực và chuyên biệt, nhằm giúp khu vực này thực sự cất cánh, đóng vai trò xứng đáng trong nền kinh tế.

Chính sách tốt chưa đủ, cần bộ máy mới để triển khai nhanh

Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, điều tiên quyết để kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ là phải nhìn nhận vấn đề từ cả hai phía: Nhà nước và doanh nghiệp. “Hiệu quả của chính sách không thể đo bằng văn bản, mà phải được đo bằng tốc độ và mức độ thẩm thấu vào thực tiễn,” ông Kỳ nhấn mạnh. Tuy nhiên, trên thực tế, việc triển khai chính sách lại đang vấp phải rào cản lớn nhất, đó là một bộ máy cũ kỹ, vận hành theo kiểu cơi nới, chắp vá cùng tư duy e dè.

Mặc dù đã có “bộ tứ nghị quyết” gồm Nghị quyết 68, 57, 59 và 66 – thể hiện nỗ lực cải cách từ trung ương, nhưng nếu bộ máy thực thi không thay đổi, thì chính sách tốt cũng không thể đi vào cuộc sống. Ông Kỳ có một ví von: “Những con người từ ‘ngày hôm qua’ sau khi sắp xếp lại vẫn ngồi đó, mang theo tư duy cũ, thì có khác nào bắt xe địa hình đi trên con đường chưa san lấp, không thể đi nổi.”

Đồng quan điểm với các chuyên gia tại diễn đàn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Vietravel cũng cho rằng đã đến lúc phải tiến hành một cuộc cải tổ toàn diện. Không chỉ dừng lại ở việc cải cách thể chế trên giấy, mà còn phải cải cách cả bộ máy thực thi và những con người điều hành chính sách.

 

Đã đến lúc chấm dứt tư duy “xin – cho”, xây dựng bộ máy đủ năng lực hành động

Trong phần đối thoại tại diễn đàn, ông Nguyễn Quốc Kỳ cũng đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của việc tái cấu trúc lại bộ máy thể chế, luật pháp và nhân sự. Theo ông, các chính sách chỉ thực sự có hiệu lực khi được thực thi thông suốt, đồng bộ, và được dẫn dắt bởi những con người có tư duy cải cách thực sự. Từ góc nhìn của một người đứng đầu tập đoàn tư nhân hoạt động trong lĩnh vực du lịch, ông Nguyễn Quốc Kỳ đã thẳng thắn chỉ rõ 06 điểm yếu mang tính “chí tử” đang cản trợ khu vực doanh nghiệp tư nhân: thiếu vốn và khó tiếp cận tài chính; năng lực quản trị hạn chế; chất lượng nhân lực thấp; tinh thần đổi mới sáng tạo mờ nhạt; thiếu liên kết trong chuỗi giá trị; và sự yếu kém trong hiểu biết, vận dụng pháp luật.

Ông Kỳ cho biết thêm, các doanh nghiệp tư nhân hiện nay đang hoạt động một cách đơn lẻ, thiếu sức bật về tài chính cũng như công nghệ. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp chưa đủ khả năng xây dựng bộ máy quản trị hiện đại, thiếu chiến lược phát triển dài hạn và gặp khó khăn trong việc thích ứng với thị trường biến động nhanh chóng.

 

Nguồn nhân lực cũng là vấn đề nổi cộm. Trong lĩnh vực du lịch – ngành được xem là mũi nhọn của nền kinh tế, hiện có tới hơn 80% lao động chưa qua đào tạo bài bản. “Chúng tôi từng đề xuất thành lập 06 văn phòng xúc tiến du lịch Việt Nam tại nước ngoài, nhưng vì thiếu cơ chế phối hợp, đến nay vẫn không thể triển khai. Cứ như vậy thì rất khó để ngành du lịch nói riêng và khối doanh nghiệp tư nhân nói chung có thể ‘ra biển lớn’,” ông chia sẻ.

Bên cạnh đó, ông Kỳ cũng đề cập đến sự phức tạp và chồng chéo trong hệ thống pháp luật hiện hành – một trong những rào cản lớn khiến doanh nghiệp tư nhân loay hoay trong quá trình tuân thủ và không tận dụng được các chính sách hỗ trợ hiện có. “Doanh nghiệp tư nhân hiện nay vẫn bước đi trong lo lắng – vì ra khỏi vạch mà không có định hướng rõ ràng thì rất dễ đi sai đường. Họ cần một bộ đệm pháp lý rõ ràng, minh bạch và thân thiện với thực tiễn,” ông nói thêm.

Từ góc nhìn chính sách, ông Nguyễn Quốc Kỳ kiến nghị cần có một hệ thống quản trị số được thiết kế riêng cho doanh nghiệp tư nhân, có tính linh hoạt cao và phù hợp với từng quy mô hoạt động. Đối với lĩnh vực đổi mới sáng tạo, ông nhấn mạnh việc nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo từ bên trong doanh nghiệp, chứ không thể chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ từ bên ngoài: “Chúng ta cứ hỏi vì sao mẫu mã sản phẩm của Việt Nam không nhanh, không đẹp như Trung Quốc, nhưng lại bỏ quên rằng sáng tạo phải bắt đầu từ văn hóa và tư duy bên trong doanh nghiệp.”

 

Từ thực trạng đó, ông Nguyễn Quốc Kỳ kiến nghị một giải pháp mang tính “thiết kế riêng” – tức chính sách cần “may đo” phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, từng quy mô, từng lĩnh vực. Ví dụ, cần có một hệ thống quản trị số linh hoạt dành riêng cho doanh nghiệp tư nhân, hay một bộ tiêu chí đánh giá quản trị phù hợp với môi trường doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam.

Kết thúc phần tham luận, ông Nguyễn Quốc Kỳ nhấn mạnh: “Muốn trao trọng trách cho khu vực tư nhân, thì trước hết cần gỡ bỏ các rào cản đang trói chân họ. Và để làm được điều đó, không chỉ cần cải cách chính sách – mà còn cần cải cách chính con người làm chính sách.”

 

Với tâm huyết của một doanh nhân đi lên từ khối tư nhân, ông Nguyễn Quốc Kỳ đã mang đến Diễn đàn Kinh tế Việt Nam một tiếng nói vừa mang tính phản biện, vừa mang tính kiến tạo. Những chia sẻ của Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Vietravel không chỉ phản ánh thực trạng tồn tại của khối doanh nghiệp tư nhân, mà còn gợi mở hướng đi để tháo gỡ hàng loạt nút thắt dai dẳng, hướng đến một nền kinh tế tư nhân phát triển thực chất, đóng góp tích cực và chủ động vào tiến trình phát triển đất nước.

CÔNG TY DU LỊCH VIETRAVEL

190 Pasteur, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM

Tel: (028) 3822 8898 – Hotline: 1900 1839

Fanpage: https://www.facebook.com/vietravel

Website: www.travel.com.vn