Doanh nghiệp nhỏ không hề nhỏ, nếu…

“Công ty cần vốn nhưng tiếp cận ngân hàng vẫn gian nan. Đơn hàng xuất khẩu bắt đầu có nhưng nhân lực và công nghệ chưa theo kịp. Khó vay vốn nên chúng tôi cứ bị kẹt giữa dòng…” – vị này thở dài.

Không chỉ riêng anh giám đốc trên, hàng trăm nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tại Việt Nam cũng đang đối mặt với bài toán làm sao để tháo gỡ điểm nghẽn, mạnh dạn đầu tư và trở thành động lực phát triển kinh tế.

SME chiếm đến 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 50% GDP và tạo ra hơn 80% việc làm. Nhưng khu vực này vẫn đối mặt với vô vàn rào cản từ tài chính, nhân lực đến khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vì thế, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gặp gỡ các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bởi nếu khu vực này tăng trưởng bền vững ở mức 2 con số thì mục tiêu tăng trưởng trên 8% vào năm 2025 và 2 con số vào năm 2026 – 2030 là trong tầm tay.

Có thể thấy các khó khăn của khối SME bây giờ không chỉ là câu chuyện về vốn, nguồn nhân lực mà chủ yếu từ câu chuyện thể chế, hành lang pháp lý để họ an tâm đầu tư vào khoa học, đổi mới sáng tạo, công nghệ…

Tại một diễn đàn về doanh nghiệp đổi mới sáng tạo gần đây, nữ giám đốc doanh nghiệp nhỏ phản hồi lại bài chia sẻ của một doanh nghiệp xuất khẩu cà phê vừa gọi vốn thành công.

Bà nói: Vì doanh nghiệp gọi vốn thành công nên mới có thể nói về câu chuyện xanh, phát triển bền vững về văn hóa… chứ hầu hết các doanh nghiệp sản xuất như bà xem chuyện tiếp cận tín dụng đối với SME chẳng khác nào đi trên dây. Nhiều doanh nghiệp vẫn phải vay tín dụng phi chính thức với lãi suất cao, rủi ro lớn.

Nhưng nếu SME có chiến lược tài chính bài bản, mọi chuyện sẽ khác. Các chuyên gia đã nhiều lần khuyến nghị doanh nghiệp cần minh bạch sổ sách kế toán, xây dựng chiến lược sử dụng vốn hợp lý để dễ dàng tiếp cận các khoản vay ưu đãi.

Bên cạnh đó, các quỹ đầu tư mạo hiểm, mô hình tài chính cộng đồng hoặc huy động vốn từ thị trường chứng khoán cũng là những lựa chọn đáng cân nhắc.

Đặc biệt, Chính phủ cần đẩy mạnh chính sách bảo lãnh tín dụng cho SME, giúp doanh nghiệp nhỏ tiếp cận nguồn vốn với điều kiện thuận lợi hơn.

SME muốn phát triển, không thể mãi làm theo cách cũ. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động đầu tư vào nền tảng số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích nhu cầu khách hàng, doanh thu nhờ thế tăng gấp ba.

Để tháo gỡ rào cản này, các doanh nghiệp có thể tận dụng các chương trình hỗ trợ từ Chính phủ, hợp tác với doanh nghiệp công nghệ để triển khai giải pháp phù hợp với quy mô.

Thay vì tự thân vận động, nhiều doanh nghiệp cần liên kết với các tập đoàn lớn, trở thành mắt xích trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trở lại với vị giám đốc đầu bài – người đang trăn trở với kế hoạch mở rộng. Sau nhiều đêm suy nghĩ, anh quyết định tìm đến một quỹ đầu tư để gọi vốn, đồng thời gõ cửa một tổ chức giáo dục để tuyển dụng và đào tạo nhân sự.

“Mình không thể đứng yên được nữa. Nếu cứ sợ, cơ hội sẽ không bao giờ đến” – anh nói.

Với hàng trăm nghìn doanh nghiệp SME trên cả nước, câu chuyện của vị giám đốc trên cũng chính là bài toán chung.

Những thách thức vẫn còn đó, nhưng nếu có chiến lược rõ ràng, nếu mạnh dạn đầu tư và sẵn sàng thay đổi, SME hoàn toàn có thể trở thành trụ cột vững chắc cho nền kinh tế Việt Nam. Nói doanh nghiệp nhỏ nhưng không hề nhỏ nếu biết làm là vì thế.