Trong văn bản góp ý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, 13 hiệp hội (gồm: Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát (VBA), Hiệp hội Thực phẩm Minh Bạch (AFT), Hiệp hội các Doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam (AmCham), Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản (VASEP), Hiệp hội Sữa (VDA), Hiệp hội Da giày – Túi xách (LEFASO), Hiệp hội Gỗ và lâm sản VFA), Hiệp hội Chè (VITAS), Hiệp hội Nhựa (VPAS), Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), Hội Mỹ nghệ và Chế biến Gỗ TP.HCM) cho rằng, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội tại Việt Nam hiện rất cao.
Trong công văn kiến nghị, các hiệp hội nêu vấn đề: Dự thảo Luật Bảo hiểm Xã hội (sửa đổi) đang quy định tỷ lệ đóng bảo hiểm bắt buộc gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp đối với người lao động và người sử dụng lao động có hợp đồng lao động vẫn giữ như Luật Bảo hiểm Xã hội 2014.
Cụ thể, người lao động đóng 10,5% (8% bảo hiểm xã hội, 1,5% bảo hiểm y tế và 1% bảo hiểm thất nghiệp) và người sử dụng lao động đóng 21,5% (17,5 bảo hiểm xã hội, 3% bảo hiểm y tế và 1% bảo hiểm thất nghiệp). Như vậy, tính chung tỷ lệ đóng của cả người lao động và người sử dụng lao động là 32%.
Theo phân tích của các hiệp hội, tổng mức đóng vào Quỹ Bảo hiểm Xã hội của cả người lao động và người sử dụng lao động dựa trên tỷ lệ đóng (từ 23% năm 2007, 25% năm 2009 do đóng thêm 1% bảo hiểm thất nghiệp và từ năm 2017 đến nay tăng lên 32% năm) và mức lương tối thiểu vùng (tăng hàng năm từ năm 2007 đến năm 2022, trừ năm 2021 không tăng do Covid-19), mức đóng năm 2022 đã cao hơn gần 10 lần so với năm 2007.
So với khu vực và thế giới, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội của người sử dụng lao động ở Việt Nam đang cao hơn nhiều nước như Malaysia, Ấn Độ, Indonesia, Campuchia, Thái Lan, Myanma, Bangladesh… Riêng tại Thái Lan, nguồn quỹ bảo hiểm xã hội không chỉ từ người lao động và người sử dụng lao động mà Chính phủ cũng đóng góp thêm.
Từ thực tế trên, các hiệp hội kiến nghị nên đưa tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động và người sử dụng lao động về mức như năm 2009, tức là người lao động đóng 5% và người sử dụng lao động đóng 15%, tổng cộng 20%, chứ không phải 25,5% như hiện nay.
Đối với tỷ lệ đóng bảo hiểm thất nghiệp, hiện nay, Quỹ Bảo hiểm Thất nghiệp đã kết dư quá nhiều, trong khi mục đích của quỹ nhằm đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động; khi quỹ đã kết dư quá nhiều thì cần giảm mức đóng để điều chỉnh quỹ về mức cân bằng.
Do đó, các hiệp hội đề xuất giảm tỷ lệ đóng vào Quỹ Bảo hiểm Thất nghiệp của người lao động còn 0,5%, của người sử dụng lao động còn 0,5% và có lộ trình giảm tiếp, phù hợp với điều kiện thực tế.
Đối với tỷ lệ đóng vào Quỹ Bảo hiểm Y tế, người lao động đóng 1% và người sử dụng lao động đóng 2%. Như vậy, tỷ lệ đóng của người lao động sẽ là 6,5% cho các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; người sử dụng lao động đóng 17,5% (mỗi bên giảm 4% so với hiện nay).
Bên cạnh đó, theo các hiệp hội doanh nghiệp, Việt Nam cần xem xét tổng thể việc quản lý một cách hiệu quả Quỹ Bảo hiểm Xã hội cũng như cách tính trượt giá nói riêng để giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội nhưng vẫn đảm bảo lương hưu thực tế của người lao động, đáp ứng được nhu cầu chi tiêu cho cuộc sống.
Ngoài ra, các hiệp hội cũng đề xuất quy định nền đóng bảo hiểm xã hội và mức hưởng các chế độ căn cứ theo lương tối thiểu vùng.
