Đô thị đóng góp 70% GDP, nhưng các quy định liên quan còn rời rạc

Trong tờ trình tóm tắt về Dự án Luật Quản lý phát triển đô thị gửi tới Thường trực Chính phủ, Bộ Xây dựng nhấn mạnh, sự ra đời của bộ luật là điều hết sức cần thiết trong bối cảnh đô thị đóng góp hơn 70% GDP của cả nước. Thậm chí, đến năm 2030, tầm nhìn 2045, mục tiêu phát triển đô thị sẽ yêu cầu đẩy mạnh tốc độ đô thị hóa, với số lượng đô thị cần tăng hơn 1,5 lần so với mức trung bình hiện tại.

Tuy nhiên, hiện các quy định liên quan đến phát triển đô thị còn rời rạc. Nhiều quy định về quy hoạch đô thị còn thiếu tính đồng bộ và chặt chẽ. Mục tiêu, kết quả phát triển đô thị chưa được đánh giá theo các tầng bậc, trình độ phát triển và tính chất, mô hình phát triển đô thị. Ngoài ra, việc quản lý phát triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, không gian ngầm, không gian mở đô thị vẫn thiếu các quy định liên quan. 

Trước đó, Bộ Xây dựng đã nhận và tiếp thu ý kiến của 98 đơn vị với 108 văn bản góp ý về dự thảo luật. Ảnh: Thanh Vũ

“Phát triển đô thị văn minh, hiện đại, xanh, bền vững là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, thể hiện rõ tại Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII… Từ các cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn nêu trên, việc ban hành luật để điều chỉnh về công tác phát triển đô thị là hết sức cần thiết”, Bộ Xây dựng khẳng định. 

Trước đó, vào ngày 24/02, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp với lãnh đạo Bộ Xây dựng, các bộ, ngành liên quan về dự án luật. Sau khi lắng nghe các ý kiến, Bộ Xây dựng đã nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý hồ sơ dự án luật. Trong đó, tại phần phụ lục của tờ trình, Bộ đã nêu 4 trụ cột trong việc định hướng phát triển đô thị.

Thứ nhất, bảo đảm chất lượng đô thị, được cụ thể hoá trong các quy định về tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá, phân loại đô thị. 

Thứ hai, bảo đảm phát triển đô thị thông minh, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ được cụ thể hoá bằng các yêu cầu về phát triển đô thị thông minh, việc chuyển đổi số trong quản lý thông qua xây dựng cơ sở dữ liệu trên nền GIS (hệ thống thông tin địa lý) và giao Chính phủ ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn, hướng dẫn để giám sát, đánh giá, công nhận các mức độ trưởng thành về đô thị thông minh. 

Thứ ba, bảo đảm định hướng phát triển đô thị bền vững, được cụ thể hoá trong các nguyên tắc chung; các yêu cầu cụ thể phát triển đô thị xanh, ứng phó biến đổi khí hậu; các quy định phát triển đô thị đồng bộ hạ tầng; quy định phát triển đô thị dưới ngầm để hạn chế phình rộng đô thị. 

Thứ tư, bảo đảm tính hiệu quả trong khai thác nguồn lực phát triển đô thị thông qua các quy định xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển đô thị có trọng tâm, trọng điểm, xác định rõ nhiệm vụ, thứ tự ưu tiên, hạn chế tràn lan, tự phát cũng như đẩy mạnh thu hút sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp trong phát triển đô thị.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng đã bổ sung quy định khung đối với trường hợp phát triển các khu đô thị có chức năng nổi trội về đổi mới sáng tạo, giáo dục đào tạo, công nghiệp, hàng không, di sản văn hóa hoặc có vị trí đặc thù gắn với hệ thống giao thông công cộng (TOD), cửa khẩu, đảo, hải đảo hoặc các mô hình phát triển mới khác.

Không chỉ vậy, dự thảo luật còn xác định kiến trúc đô thị là yếu tố quan trọng trong việc tạo dựng hình ảnh không gian, phản ánh trình độ phát triển khoa học – công nghệ xây dựng, đồng thời thể hiện giá trị thẩm mỹ, văn hóa và lịch sử.. Theo đó, kiến trúc đô thị sẽ là một phần rất quan trọng để đánh giá chất lượng đô thị.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng đã chỉnh lý, bổ sung nhiều quy định khác như các quy định về phân loại đô thị, cải tạo các khu vực đô thị hiện hữu, việc phân cấp, phân quyền cho chính quyền cấp tỉnh, bỏ từ “quản lý” trong tên luật…

Một chi tiết đáng chú ý tại tờ trình là việc đơn vị soạn thảo luật đã nỗ lực cắt giảm thủ tục hành chính tại dự thảo. 

“Quán triệt đổi mới tư duy trong xây dựng luật, dự thảo luật chỉ quy định các nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Do vậy, dự thảo luật đã cắt giảm một thủ tục hành chính so với bước đề nghị xây dựng luật, chỉ còn một thủ tục về Bàn giao công trình hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội”, Bộ Xây dựng cho hay.

Dự thảo luật cũng đã đơn giản hóa thủ tục bằng cách lồng ghép nội dung phát triển hạ tầng, cải tạo đô thị và xác định khu vực phát triển vào kế hoạch chung, thay vì tách rời thành các thủ tục riêng.