Vì sao cần kiểm soát chế độ dinh dưỡng?
Theo chia sẻ của một chuyên gia về thận nhân tạo, đa số người bệnh chạy thận nhân tạo chu kỳ sẽ không có nước tiểu hoặc chỉ còn lượng rất nhỏ, do thận đã suy, mất chức năng. Do đó, giữa các đợt điều trị lọc máu (chạy thận nhân tạo chu kỳ), cơ thể người bệnh sẽ tích tụ các chất cặn bã, dịch dư thừa. Thận nhân tạo sẽ giúp loại bỏ các chất cặn bã, dịch dư thừa ra khỏi cơ thể nhưng không thay thế hoàn toàn như thận bình thường.
Các loại thực phẩm có hàm lượng kali cao
Qua thực tế chăm sóc, theo dõi sức khỏe cho người bệnh, cử nhân điều dưỡng Đặng Thị Bích Hảo, Khoa Thận và lọc máu – Bệnh viện Nhi T.Ư (Hà Nội), lưu ý thận nhân tạo chu kỳ thường thực hiện 3 – 4 lần/tuần, mỗi chu kỳ kéo dài 3 – 4 giờ, tùy người bệnh. Do đó, để giảm tích tụ các chất cặn bã, dịch dư thừa thì việc kiểm soát chế độ dinh dưỡng là rất cần thiết.
Lưu ý về khẩu phần dinh dưỡng
Năng lượng đưa vào cần phù hợp theo cân nặng và lứa tuổi. Trong đó, chất đạm 1,2 – 1,4 gram/kg/ngày. Phần ăn cần giàu canxi; đủ vitamin và các yếu tố vi lượng khác. Nên ít nước, ít muối, ít kali, ít phốt pho.
Ưu tiên thực phẩm giàu đạm nguồn gốc động vật: thịt, cá, trứng, sữa. Hạn chế thực phẩm giàu đạm nguồn gốc thực vật: đậu, đỗ, vừng.
Cần lưu ý cung cấp đủ nhu cầu năng lượng cho cơ thể để phòng chống suy dinh dưỡng. Tinh bột là nguồn cung cấp chính cho cơ thể, chiếm 50 – 60% tổng năng lượng khẩu phần.
Bổ sung dầu ăn (dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu cải) khi chế biến các món ăn để tăng cường năng lượng.
Hạn chế thịt mỡ, phủ tạng, bơ, dầu dừa… để giảm nguy cơ rối loạn chuyển hóa mỡ máu.
Chế độ ăn ít phốt pho, tránh trái cây nhiều kali
Theo Khoa Thận và lọc máu – Bệnh viện Nhi T.Ư, nếu phốt pho trong máu nhiều có thể làm xương yếu, dễ gãy hơn, đau khớp, gây ngứa da, do đó người chạy thận nhân tạo cần hạn chế thực phẩm giàu phốt pho như yến mạch, ngũ cốc, các sản phẩm từ sữa, đậu, chocolate, thực phẩm chế biến sẵn và đóng hộp, nội tạng.
Người chạy thận nhân tạo cần có chế độ ăn ít kali. Nồng độ kali trong máu cao sẽ dẫn đến rối loạn nhịp tim và có thể dẫn đến ngừng tim. Do đó, người suy thận lọc máu chu kỳ cần tránh thực phẩm có hàm lượng kali cao như: chuối tiêu, chuối tây, nho, cam, mít, nhãn khô, vải khô, ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, bánh quy, các loại hạt, nước dừa, các loại nước trái cây và rau quả đóng hộp, trà, cà phê, ca cao.
Có thể giảm kali trong quá trình sơ chế rau trước khi chế biến bằng cách rửa ngâm, thái nhỏ và luộc với nồi nước đầy.
Ngoài ra, cần thực hiện chế độ ăn ít muối: hạn chế muối thêm vào thức ăn; tránh sử dụng muối hạt, nước mắm, nước sốt; giảm các sản phẩm đóng hộp, đóng gói, thức ăn nhanh. Ưu tiên sử dụng thực phẩm tươi. Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, đột quỵ, bệnh tim mạch, khiến cơ thể khát và uống nhiều nước hơn.
Quá tải nước có thể gây ra các vấn đề như huyết áp cao, khó thở do tràn dịch màng phổi; đau ngực, đau thắt ngực, đau đầu; phù tay, chân, toàn thân.
Nếu người bệnh có nôn, sốt, tiêu chảy… thì lượng nước đưa vào phải tăng thêm tùy theo lượng dịch mất.
Để kiểm soát nước uống hằng ngày, nên chuẩn bị một chai nước với lượng nước được uống mỗi ngày.
Uống nước từ cốc nhỏ hơn. Có thể ngậm kẹo chua hoặc ngậm chanh để làm ẩm miệng khi miệng bị khô.
Hạn chế ăn mặn để hạn chế uống nước và kiểm soát mức đường huyết.
(Nguồn: Khoa Thận và lọc máu – Bệnh viện Nhi T.Ư)
