Đề xuất vay vốn Trung Quốc làm đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng

Chiều 10-2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Chi tiết đề xuất dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh đã trình tờ trình của Chính phủ về dự án này.

Theo đó, điểm đầu của dự án tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, đi qua địa phận 9 tỉnh, thành gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng.

Chiều dài tuyến chính khoảng 390,9km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9km. Về quy mô đầu tư, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho hay sẽ xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa.

Tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng tốc độ thiết kế 160km/h, đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120km/h, các đoạn nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80km/h.

Giải phóng mặt bằng đoạn tuyến chính theo quy mô đường đôi, phân kỳ đầu tư trước mắt theo quy mô đường đơn.

Công trình ga, dự kiến bố trí 18 ga (bao gồm 3 ga lập tàu, 15 ga hỗn hợp). Ngoài ra, để thực hiện các tác nghiệp kỹ thuật phục vụ chạy tàu, dự kiến bố trí 13 trạm tác nghiệp kỹ thuật.

Quá trình khai thác, khi nhu cầu vận tải tăng lên sẽ nghiên cứu, nâng cấp một số trạm tác nghiệp kỹ thuật thành ga hỗn hợp và đầu tư bổ sung các ga khi có nhu cầu… Tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người.

Bộ trưởng Minh cho hay Chính phủ đề xuất dự án này đầu tư theo hình thức đầu tư công. Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 203.231 tỉ đồng (8,369 tỉ USD).

Về nguồn vốn sẽ sử dụng ngân sách nhà nước (trung ương, địa phương); nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Về tiến độ thực hiện, lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2030.

Chính phủ cũng đề nghị cho áp 19 chính sách đặc thù theo thẩm quyền của Quốc hội, trong đó có 15 chính sách đã áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, 4 chính sách mới.

Suất đầu tư dự án khoảng 15,96 triệu USD/km

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay ủy ban thống nhất sự cần thiết đầu tư dự án.

Về nguồn vốn, dự án có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn, trong kỳ trung hạn 2021 – 2025, nhu cầu vốn khoảng 128 tỉ đồng đã được Chính phủ cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Giai đoạn 2026 – 2030, nhu cầu vốn khoảng 177.282 tỉ đồng và giai đoạn 2031 – 2035, nhu cầu vốn khoảng 25.821 tỉ đồng.

Nguồn vốn cho dự án được Chính phủ kiến nghị sử dụng nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài và các nguồn vốn hợp pháp khác, đồng thời đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt.

Như không thẩm định khả năng cân đối vốn theo quy định của Luật Đầu tư công, trong quá trình thực hiện dự án, cho phép Thủ tướng được quyết định phát hành trái phiếu Chính phủ, huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài, sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương hằng năm (nếu có) và các nguồn vốn hợp pháp khác để bảo đảm tính phù hợp, khả thi cho dự án.

Các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt này, ông Thanh nói đã được Quốc hội cho phép áp dụng trong thời gian qua và đã được cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến, do đó kiến nghị của Chính phủ là có cơ sở.

Tuy nhiên, đề nghị trong quá trình triển khai, thực hiện cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia. Cân đối nguồn vốn trình Quốc hội đảm bảo các cân đối vĩ mô, an toàn nợ công quốc gia.

Về hiệu quả của dự án, ông Thanh nêu theo tờ trình của Chính phủ, dự kiến trong 5 năm đầu tiên khai thác dự án, doanh thu dự kiến chỉ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì, phương tiện.

Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 109,36 triệu USD trong 5 năm chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế bố trí cho hệ thống đường sắt như bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia hiện nay.

Ngoài ra, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam dự kiến trong 4 năm đầu khai thác cũng sẽ phải bù lỗ khoảng 778 triệu USD, như vậy riêng 2 dự án này nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 887,36 triệu USD.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau.