Đề xuất quy định mới về cấp giấy phép khai thác khoáng sản

Dự thảo đã được gửi lấy ý kiến rộng rãi từ các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp và trong đó đề cập đến các điều kiện cần thiết khi tổ chức, cá nhân muốn được cấp giấy phép khai thác khoáng sản.

Khoáng sản là nguồn tài nguyên quan trọng đối với nền kinh tế quốc gia.

Theo Dự thảo Nghị định, các tổ chức và cá nhân muốn được xem xét cấp giấy phép khai thác khoáng sản cần đáp ứng đầy đủ một số điều kiện cụ thể, bao gồm được cơ quan nhà nước có thẩm quyền lựa chọn để khai thác khoáng sản ở khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản hoặc trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản ở khu vực chưa khai thác;

Phải có đủ điều kiện hành nghề khai thác khoáng sản theo quy định của Nghị định, có hồ sơ năng lực tài chính để thực hiện dự án khai thác khoáng sản, đảm bảo có đủ nguồn lực tài chính với giá trị không thấp hơn một phần trăm tổng vốn của dự án và đã nộp đủ hồ sơ đề nghị cấp phép khai thác khoáng sản.

Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản phải được lập thành một bộ đầy đủ, bao gồm bản chính văn bản đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản, bản đồ khu vực khai thác khoáng sản, dự án đầu tư khai thác khoáng sản kèm theo quyết định phê duyệt, bản sao có chứng thực hoặc bản sao kèm bản chính để đối chiếu báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc kế hoạch bảo vệ môi trường đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;

Các bản đồ, mặt cắt, bản vẽ thiết kế liên quan kèm theo dự án đầu tư được phê duyệt và văn bản thẩm định an toàn của Cục An toàn bức xạ và hạt nhân thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ đối với trường hợp khai thác quặng phóng xạ.

Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định cũng quy định về điều kiện tổ chức, cá nhân được phép trả lại giấy phép khai thác khoáng sản khi không có nhu cầu tiếp tục khai thác khoáng sản và đã hoàn thành đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản. Tổ chức, cá nhân này sẽ phải nộp đủ hồ sơ đề nghị trả lại giấy phép khai thác khoáng sản.

Một trong những điểm đáng chú ý của Dự thảo Nghị định là quy định chi tiết về năng lực tài chính của các tổ chức, cá nhân muốn cấp giấy phép khai thác khoáng sản, cụ thể Dự thảo Nghị định đã quy định rõ các chỉ số tài chính, đòn bẩy tài chính, nợ trên vốn chủ sở hữu, thuế và chi phí của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp có năng lực tài chính lớn và sạch (tức là đòn bẩy tài chính thấp) sẽ có khả năng được cấp giấy phép khai thác khoáng sản cao hơn.

Thông thường, các doanh nghiệp khai thác khoáng sản thường gặp phải rủi ro tài chính lớn do mức đòn bẩy cao, do đó, việc giảm thiểu rủi ro tài chính sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng đáp ứng các yêu cầu về cấp phép khai thác khoáng sản.

Việc xây dựng và hoàn thiện các quy định chi tiết trong Dự thảo Nghị định về cấp giấy phép khai thác khoáng sản là một bước quan trọng nhằm triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản 2024, các quy định này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch trong việc cấp phép khai thác mà còn đảm bảo hoạt động khai thác khoáng sản được thực hiện một cách bền vững và bảo vệ môi trường;

Yêu cầu doanh nghiệp phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về tài chính, hồ sơ pháp lý và cam kết bảo vệ môi trường sẽ góp phần hạn chế những rủi ro, đồng thời tạo ra một môi trường khai thác khoáng sản an toàn và hiệu quả.

Khoáng sản là nguồn tài nguyên quan trọng đối với nền kinh tế quốc gia. Việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản không chỉ đảm bảo tính hợp pháp của hoạt động này mà còn giúp Nhà nước quản lý tài nguyên quốc gia một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, trong thực tế, việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản hiện nay vẫn đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất hiện nay khi cấp giấy phép khai thác khoáng sản là quy trình thủ tục khá phức tạp và kéo dài.

Các tổ chức, cá nhân muốn khai thác khoáng sản phải chuẩn bị rất nhiều hồ sơ, từ việc báo cáo tác động môi trường đến các kế hoạch bảo vệ tài nguyên, bồi thường cho người dân bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, việc thẩm định các hồ sơ này cũng cần thời gian dài để đảm bảo tính hợp pháp và bảo vệ môi trường.

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp và cá nhân khi xin cấp giấy phép khai thác khoáng sản phải đối mặt với quá trình xét duyệt chặt chẽ từ các cơ quan chức năng, làm cho thời gian chờ đợi kéo dài và đôi khi gây khó khăn trong việc triển khai dự án.

Mặc dù đã có quy trình cấp phép khá rõ ràng, nhưng tình trạng khai thác khoáng sản trái phép vẫn xảy ra khá phổ biến, đặc biệt là ở những khu vực chưa có đầy đủ công tác quản lý. Các hoạt động khai thác trái phép này không chỉ gây thất thoát tài nguyên mà còn tạo ra những hệ lụy về môi trường, ảnh hưởng đến cộng đồng và gây thiệt hại kinh tế lớn.

Một trong những vấn đề nan giải khi cấp giấy phép khai thác khoáng sản là việc bảo vệ môi trường trong suốt quá trình khai thác.

Mặc dù các doanh nghiệp khai thác khoáng sản được yêu cầu phải có phương án bảo vệ môi trường, nhưng việc thực hiện những cam kết này đôi khi không được giám sát chặt chẽ, dẫn đến tình trạng ô nhiễm đất, nước, không khí và gây ảnh hưởng lâu dài đến hệ sinh thái.

Mặc dù Chính phủ và các bộ ngành đã ban hành nhiều văn bản pháp lý để quản lý hoạt động khai thác khoáng sản, nhưng thực tế việc thực hiện và áp dụng những chính sách này giữa các địa phương vẫn chưa thực sự đồng bộ.

Sự thiếu nhất quán trong việc áp dụng các quy định của pháp luật giữa các khu vực cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản.

Việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản hiện nay được quy định rõ ràng trong Luật Khoáng sản 2010 và các nghị định, thông tư hướng dẫn.

Các văn bản này đã tạo ra một cơ sở pháp lý vững chắc, giúp các doanh nghiệp và tổ chức khai thác khoáng sản có thể hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia vào ngành khai khoáng.

Chính phủ và các cơ quan chức năng hiện nay đang khuyến khích các doanh nghiệp triển khai các dự án khai thác khoáng sản theo hướng bền vững, bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng.

Nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ về thuế, tín dụng đang được áp dụng cho các dự án khai thác khoáng sản có phương án bảo vệ môi trường rõ ràng và cam kết bồi thường hợp lý cho cộng đồng.

Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, các doanh nghiệp khai thác khoáng sản hiện nay đã áp dụng nhiều công nghệ mới, hiện đại trong việc khai thác và chế biến khoáng sản.

Những công nghệ này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, giúp các doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc thực hiện các cam kết bảo vệ môi trường.

Để giảm thiểu thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, cần cải cách, đơn giản hóa các thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản. Việc rút ngắn thời gian cấp phép sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và giảm bớt gánh nặng hành chính.

Để ngăn chặn tình trạng khai thác khoáng sản trái phép, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác giám sát và kiểm tra việc thực hiện các quy định về khai thác khoáng sản.

Các biện pháp giám sát có thể áp dụng như sử dụng công nghệ hiện đại để theo dõi các hoạt động khai thác, hoặc tăng cường lực lượng kiểm tra định kỳ tại các khu vực khai thác.

Công tác tuyên truyền về các quy định của pháp luật trong lĩnh vực khai thác khoáng sản cần được thực hiện rộng rãi hơn để nâng cao nhận thức của cộng đồng và các doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên và môi trường. Các chương trình giáo dục và đào tạo về khai thác khoáng sản bền vững cần được triển khai thường xuyên.

Để tăng hiệu quả công tác cấp phép và quản lý khoáng sản, cần có sự đồng bộ trong việc áp dụng chính sách giữa các địa phương. Các cơ quan chức năng cần tạo ra một hệ thống quản lý khoáng sản thống nhất từ Trung ương đến địa phương để giảm bớt sự chồng chéo và thiếu nhất quán trong các quy định hiện hành.