Đề xuất không tổ chức HĐND quận, phường, xã đô thị

Trong đó, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) quy định mô hình tổ chức chính quyền địa phương theo hướng: Mở rộng việc áp dụng mô hình chính quyền đô thị tại quận của TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng để áp dụng cho tất cả các quận của thành phố trực thuộc Trung ương; mở rộng việc áp dụng mô hình chính quyền đô thị tại phường của TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng để áp dụng cho tất cả các đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương.

Theo đó, đối với đơn vị hành chính đô thị, tại thành phố trực thuộc Trung ương, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Ttrung ương, thị trấn: Tổ chức cấp chính quyền địa phương đầy đủ gồm có HĐND và UBND.

Tại quận, phường, xã thuộc đô thị (gồm thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương) không tổ chức HĐND, mà chỉ tổ chức UBND là cơ quan hành chính tại địa phương.

Đối với đơn vị hành chính nông thôn tại tỉnh, huyện, xã (trừ xã thuộc đô thị): Tổ chức cấp chính quyền địa phương đầy đủ gồm có HĐND và UBND.

Về cơ cấu tổ chức và hoạt động của HĐND, UBND các cấp, đối với HĐND, Dự án Luật quy định nguyên tắc xác định số lượng đại biểu HĐND trên cơ sở quy mô dân số, đặc điểm vùng miền và điều kiện kinh tế – xã hội của từng địa bàn; giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định số lượng đại biểu HĐND, khung số lượng đại biểu chuyên trách của HĐND, khung số lượng các Ban của HĐND các cấp; giao thẩm quyền cho HĐND quyết định thành lập các Ban và quyết định số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND bảo đảm phù hợp với thực tiễn của địa phương; sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn về hoạt động của HĐND.

Đối với UBND, Dự án Luật quy định chung về cơ cấu tổ chức của UBND và giao Chính phủ quy định khung số lượng cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện, số lượng Phó Chủ tịch, số lượng, cơ cấu UBND; quy định cơ chế hoạt động của UBND nơi tổ chức cấp chính quyền địa phương (có HĐND) và nơi không tổ chức cấp chính quyền địa phương (không có HĐND); sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn về hoạt động của UBND.

Thẩm tra sơ bộ nội dung này, Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc điều chỉnh tổ chức mô hình chính quyền địa phương, cấp chính quyền địa phương ở từng loại đơn vị hành chính phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, miền núi, hải đảo.

Về việc mở rộng phạm vi không tổ chức HĐND ở các xã thuộc thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng quy định như Dự án Luật là phù hợp; có ý kiến đề nghị cần lý giải cặn kẽ, có tính thuyết phục hơn việc mở rộng này bởi đây là vấn đề có tác động, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các thiết chế về dân chủ ở địa phương.

Ngoài ra, có ý kiến cho rằng, mô hình tổ chức chính quyền địa phương như đề xuất tại Dự án Luật chưa có sự thống nhất với mô hình tổ chức chính quyền tại TP Hà Nội theo quy định của Luật Thủ đô. Do đó, đề nghị Chính phủ thể hiện rõ quan điểm nên thực hiện theo Luật Thủ đô hay sẽ thực hiện thống nhất như các thành phố khác theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về phạm vi sửa đổi toàn diện, sự cần thiết và nội dung cơ bản, tư tưởng sửa đổi Luật cũng như 3/5 vấn đề lớn.

Riêng đề xuất không tổ chức HĐND ở xã trong đô thị; tổ chức và hoạt động của UBND, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị phân tích rõ các phương án để thấy rõ ưu, nhược điểm trên cơ sở bảo đảm quyền lực nhà nước là thống nhất và quyền làm chủ của Nhân dân ở cơ sở. Đồng thời tổng hợp ý kiến của các địa phương, trong đó có TP Hà Nội để hai Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội và Chính phủ thảo luận, kết luận và báo cáo xin ý kiến cấp thẩm quyền.