Đề xuất không tổ chức HĐND quận, phường trên cả nước

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo luật quy định mô hình tổ chức chính quyền địa phương theo hướng mở rộng việc áp dụng mô hình chính quyền đô thị tại quận của TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng để áp dụng cho tất cả các quận của thành phố trực thuộc Trung ương.

Đồng thời mở rộng việc áp dụng mô hình chính quyền đô thị tại phường của thành phố Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng để áp dụng cho tất cả các đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương. Riêng tổ chức chính quyền đô thị của thành phố Hà Nội thực hiện theo quy định của Luật Thủ đô.

Với đơn vị hành chính đô thị, bà Phạm Thị Thanh Trà nêu rõ, tại thành phố trực thuộc Trung ương, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thị trấn sẽ tổ chức cấp chính quyền địa phương đầy đủ gồm HĐND và UBND.

“Tại quận, phường, xã thuộc đô thị (gồm thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương) không tổ chức HĐND mà chỉ tổ chức UBND là cơ quan hành chính tại địa phương”, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nêu.

Với đơn vị hành chính nông thôn, Chính phủ đề xuất tại tỉnh, huyện, xã (trừ xã thuộc đô thị) tổ chức cấp chính quyền địa phương đầy đủ gồm HĐND và UBND.

Với đơn vị hành chính ở hải đảo, Bộ trưởng Nội vụ cho hay sẽ tổ chức phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Còn với đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt sẽ tổ chức chính quyền địa phương do Quốc hội quy định khi thành lập đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt đó.

Liên quan đến cơ cấu tổ chức và hoạt động của HĐND, Bộ trưởng Nội vụ cho rằng sẽ quy định nguyên tắc xác định số lượng đại biểu HĐND trên cơ sở quy mô dân số, đặc điểm vùng miền và điều kiện kinh tế – xã hội của từng địa bàn.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) sẽ giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định số lượng đại biểu HĐND, khung số lượng đại biểu chuyên trách của HĐND, khung số lượng các Ban của HĐND các cấp.

Đồng thời giao thẩm quyền cho HĐND quyết định thành lập các Ban và quyết định số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND bảo đảm phù hợp với thực tiễn của địa phương.

Với UBND, dự thảo luật quy định chung về cơ cấu tổ chức của UBND và giao Chính phủ quy định khung số lượng cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện, số lượng Phó Chủ tịch, số lượng, cơ cấu UBND.

Cũng theo Bộ trưởng, dự thảo luật quy định cơ chế hoạt động của UBND nơi tổ chức cấp chính quyền địa phương (có HĐND) và nơi không tổ chức cấp chính quyền địa phương (không có HĐND).

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc điều chỉnh tổ chức mô hình chính quyền địa phương, cấp chính quyền địa phương ở từng loại đơn vị hành chính phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, miền núi, hải đảo.

Về việc mở rộng phạm vi không tổ chức HĐND ở các xã thuộc thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng quy định như dự thảo luật là phù hợp.

Theo ông Hoàng Thanh Tùng, có ý kiến đề nghị cần lý giải cặn kẽ, có tính thuyết phục hơn việc mở rộng này bởi đây là vấn đề có tác động, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các thiết chế về dân chủ ở địa phương.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, mô hình tổ chức chính quyền địa phương như đề xuất tại dự thảo luật chưa có sự thống nhất với mô hình tổ chức chính quyền tại TP Hà Nội theo quy định của Luật Thủ đô.

“Do đó, đề nghị Chính phủ thể hiện rõ quan điểm về việc tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hà Nội sắp tới nên được tiếp tục thực hiện theo Luật Thủ đô hay sẽ thực hiện thống nhất như các thành phố khác theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nói.