Đề xuất chấm dứt tổ chức chính quyền đô thị tại nhiều địa phương

Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến đối với dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) để dự kiến trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 sắp tới.

Trong dự thảo này, cơ quan soạn thảo đề xuất quy định chấm dứt việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị đang thực hiện tại TP Hà Nội, TP.HCM, TP Đà Nẵng, TP Hải Phòng…

Việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị ở Hà Nội được thực hiện theo Luật Thủ đô 2024, tại TP.HCM được thực hiện Nghị quyết 131/2020 và Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội.

Còn tại Đà Nẵng thực hiện theo nghị quyết 136/2024 của Quốc hội, Hải Phòng thực hiện theo nghị quyết 169/2024 của Quốc hội…

Theo đề xuất từ ngày 1/5/2026, Nghị quyết 131/2020 của Quốc hội về tổ chức mô hình chính quyền đô thị ở TP.HCM sẽ hết hiệu lực. Từ 1/5/2026 sẽ bãi bỏ khoản 2, 3 điều 9, điều 10 của Nghị quyết 98…

Theo dự thảo Luật, đơn vị hành chính Việt Nam gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (cấp tỉnh) và cấp cơ sở gồm xã, phường, đặc khu tại hải đảo. Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định thành lập. Đặc khu tại hải đảo do Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập.

Trên cơ sở mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Nội vụ đề xuất cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô. Các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất cũng do cấp tỉnh đảm nhiệm. Các nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện hiện hành (trước khi giải thể) nếu vượt quá khả năng thực hiện của cấp cơ sở (sau sắp xếp) sẽ đưa lên cấp tỉnh.

Cấp cơ sở sẽ thực hiện chính sách từ trung ương và cấp tỉnh, trong đó tập trung vào nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở.

Theo đó, đa số nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện hiện nay sẽ chuyển giao về cấp cơ sở. Đa số nhiệm vụ của chính quyền quận, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thị xã, sẽ chuyển về phường.

Theo Bộ Nội vụ, đề xuất này nhằm giải quyết các công việc hành chính, cung cấp dịch vụ công thiết yếu cho người dân với nguyên tắc ưu tiên cấp cơ sở. Nếu cấp cơ sở thực hiện tốt thì phân quyền, trừ các công việc vượt quá khả năng mới chuyển giao cho cấp tỉnh.

Để thực hiện nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Bộ Nội vụ đề xuất cấp tỉnh sẽ đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho cấp cơ sở nhằm nâng cao năng lực quản trị, tăng hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Qua rà soát dự kiến có 85% nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện hiện nay sẽ chuyển giao cho cấp cơ sở thực hiện.