Đề xuất bị “vùi dập” từ ý tưởng, Đức đã sẵn sàng thoát khí đốt Nga?

Đề xuất ‘tái sinh’ Dòng chảy phương Bắc 2 bị ‘vùi dập’ từ khi còn là ý tưởng? (Nguồn: Getty)

Chính trị gia Thomas Bareiß – một thành viên của Quốc hội Đức (Bundestag) thuộc Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) mới đây làm bùng nổ cuộc tranh cãi trong chính trường, sau khi ông lên tiếng ủng hộ, kêu gọi việc sửa chữa và tái khởi động đường ống dẫn khí Nord Stream 2, hiện đang nằm sâu dưới đáy biển Baltic.

Từng giữ vị trí Thứ trưởng Bộ Kinh tế và năng lượng liên bang (từ 2018 đến 2021) trong nội các của cựu Thủ tướng Angela Merkel, những phát biểu của ông đã gây ra phản ứng dữ dội từ nhiều đảng phái, không chỉ từ các đảng đối lập, mà còn từ chính những đồng nghiệp trong CDU.

Miễn có hòa bình Nga-Ukraine?

Ngày 17/3, ông Bareiß đã đăng trên Linkedln, bày tỏ niềm tin rằng đường ống dẫn khí đốt từ Nga sang châu Âu, vẫn chưa được hoạt động kể từ khi hoàn thành do căng thẳng địa chính trị ở châu Âu, có thể được đưa trở lại, miễn là có hòa bình giữa Nga-Ukraine.

“Tất nhiên, khí đốt có thể chảy trở lại, có lẽ lần này thông qua một đường ống do Mỹ kiểm soát”, ông tiếp tục ám chỉ rằng, việc khôi phục này có thể là một phần của cái mà ông gọi là ‘thỏa thuận với ông Trump’ và Nga”…

Không phải như vậy, những bình luận trên của chính trị gia CDU đã bất ngờ vấp phải sự chỉ trích gay gắt trên chính trường Đức. Ông Michael Kellner, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng của đảng Xanh đã sớm lên tiếng bác bỏ đề xuất của ông Bareiß. Nhắc nhở rằng, “Ông Bareiß là thành viên của Bundestag Đức, không phải của Duma Nga hay Quốc hội Mỹ. Có vẻ như ông ấy đã không để ý đến điều đó”.

Bộ trưởng Michael Kellner nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Đức độc lập khỏi các nguồn năng lượng Nga.

Đồng tình với quan điểm này, trong các bình luận với tờ Tagesspiegel, chính trị gia Ruprecht Polenz, đã chỉ trích phát biểu về khả năng hồi sinh dự án Nord Stream 2 của đồng nghiệp Bareiß tại CDU là “hoàn toàn sai”.

Gay gắt hơn, ông Michael Roth từ đảng Dân chủ xã hội (SPD) mô tả các tuyên bố của ông Bareiß là gửi “tín hiệu hoàn toàn sai vào thời điểm hoàn toàn sai. Rõ ràng là chúng ta cần “giải phóng” khỏi sự phụ thuộc vào năng lượng Nga, vốn đang và vẫn là một rủi ro an ninh đáng kể đối với chúng ta”.

Quan điểm này cũng nhận được ủng hộ từ ông Anton Hofreiter từ đảng Xanh – người đã chỉ ra sự vô lý khi lại thưởng thêm cho ông Putin bằng cách tái hợp nguồn cung cấp khí đốt Nga, sau chiến dịch quân sự mà Moscow đã phát động tại Ukraine.

Theo phân tích của thành viên đảng Xanh, ông Thomas Bareiß từ lâu đã phản đối việc khiến Đức giảm phụ thuộc hơn vào nhiên liệu hóa thạch và các cường quốc năng lượng nước ngoài. Ông Bareiß cũng là một trong những người phản đối mạnh mẽ nhất các sáng kiến ​​về năng lượng tái tạo. Do vậy, các đề xuất của ông Bareiß trái ngược với động lực thúc đẩy năng lượng bền vững và độc lập rộng rãi hơn ở Đức.

Không chỉ vậy, việc chính trị gia Bareiß ủng hộ “tái sinh” đường ống Nord Stream 2 cũng gây xôn xao trong chính Lên minh CDU của ông. Cựu lãnh đạo Đảng Xanh Ricarda Lang nói: “Tôi có thể nói về ông Thomas Bareiß với các bạn không? Ông ấy đã phá hoại quá trình chuyển đổi năng lượng…”.

Bà Ricarda Lang thậm chí đã đặt câu hỏi đầy nghi vấn, khi giả thiết có một người ủng hộ thúc đẩy khí đốt của Nga tham gia vào các cuộc đàm phán trong liên minh CDU.

Bài toán nan giải của kinh tế Đức

Dự án Dòng chảy phương Bắc 2 được xây dựng nhằm “khơi thông” việc cung cấp trực tiếp nguồn năng lượng Nga dồi dào tới các thị trường Tây Âu, loại bỏ Ukraine khỏi vị trí là quốc gia trung chuyển khí đốt chính và bỏ qua hầu hết các nước Trung và Đông Âu.

Tuy nhiên, Dòng chảy phương Bắc 2 đã bị chặn đứng ngay từ khi hoàn thành – kể từ khi chiến dịch quân sự của Moscow bắt đầu tại Ukraine (2/2022), một phần là do EU muốn phản đối hành động của Nga, một phần là nhằm mở rộng lệnh trừng phạt đối với xứ sở Bạch Dương.

Ngay sau đó, một trong những nhánh của dự án Nord Stream đã bị phá hủy trong các cuộc tấn công có chủ đích, làm phức tạp thêm bất kỳ hoạt động tiềm năng tái khởi động nào trong tương lai.

Những người tham gia các cuộc đàm phán liên minh giữa CDU và SPD đã phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng kể từ khi ông Bareiß công khai ủng hộ tái sinh Nord Stream 2. Ban lãnh đạo CDU ban đầu im lặng về vấn đề này, nhưng các bản cập nhật ý kiến ngày càng rõ ràng, khi những bất đồng nội bộ gia tăng, đặc biệt về đề xuất gây tranh cãi của ông Bareiß.

Việc khởi động lại Nord Stream 2 không chỉ gây ra những lo ngại về mặt chiến lược và kinh tế, mà còn phản ánh những căng thẳng địa chính trị đáng kể gắn liền với sự phụ thuộc vào năng lượng và lòng trung thành chính trị. Những người chỉ trích cho rằng, ý tưởng của chính trị gia CDU Bareiß làm suy yếu vị thế của Đức, cản trở những nỗ lực thiết lập chủ quyền năng lượng trong biên giới của chính “nền kinh tế đầu đàn” châu Âu.

Thành viên SPD Michael Roth nhắc lại rằng: “Việc tiếp tục phụ thuộc vào khí đốt của Nga không chỉ sai mà còn nguy hiểm, vì ông Putin có thể lợi dụng vấn đề lòng tin này bất cứ lúc nào”, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về các giải pháp thay thế hiệu quả cho năng lượng Nga, cũng như tầm quan trọng của việc theo đuổi các chính sách năng lượng thực tế và có hiệu quả đối với nền kinh tế Đức.

Trong khi đó, phát biểu tại Brussels (Bỉ) ngày 17/3, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế và năng lượng Đức Robert Habeck nhấn mạnh quan điểm, việc thảo luận về khả năng sửa chữa hay tái khởi động đường ống Dòng chảy phương Bắc là một hướng đi sai lầm.

Rõ ràng, cuộc tranh luận xung quanh đường ống Nord Stream 2 vẫn chưa kết thúc và sẽ còn tiếp tục định hình dư luận xung quanh các chính sách năng lượng và quan hệ đối ngoại của Đức trong tương lai gần.

Những bình luận quá trực diện của chính trị gia Bareiß, được nhiều người coi là “mạo hiểm”, phải đối mặt với sự phản đối đáng kể từ những người ủng hộ các giải pháp năng lượng bền vững và độc lập hơn.

Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng hiện tại làm nổi bật các vấn đề rộng hơn về an ninh năng lượng, trách nhiệm môi trường và hệ tư tưởng chính trị.

Giới quan sát bình luận, đây đúng là lúc, thế giới sẽ theo dõi chặt chẽ, các cuộc đối thoại, thậm chí là đối đầu xung quanh sự phụ thuộc vào năng lượng và việc tái thiết các liên minh quốc tế ở Đức nói riêng và châu Âu nói chung.

Việc ủng hộ sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch với những thách thức môi trường hiện tại trái ngược với động lực cấp bách cho các giải pháp năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, Đức hiện không có nhiều sự lựa chọn khi thực tế sản lượng nhiên liệu hóa thạch trong nước ít ỏi và vẫn phải phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu. Sản lượng điện tái tạo đã tăng lên, nhưng chưa thể tạo ra được sự đột phá lớn, bởi trong nhiều lĩnh vực, các công nghệ mà Đức đang sử dụng vẫn phụ thuộc vào việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Giá năng lượng đắt đỏ dự kiến sẽ tiếp tục là một bài toán nan giải, đè nặng lên các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng, gây sức ép lên nền kinh tế Đức trong năm 2025. Cơ quan Thống kê Liên bang Đức cho biết, Đức hiện là nước có giá điện cao bậc nhất tại châu Âu, cao gấp 4 lần một số quốc gia khác – là vấn đề cấp bách mà giới chức nước này cần giải quyết để sớm vực dậy nền kinh tế.