Đề nghị mở rộng đối tượng áp dụng trong dự thảo Luật Nhà giáo

Ngày 25/3 tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7, nhiệm kỳ khóa XV để thảo luận, góp ý kiến về các dự án luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9. Tại phiên làm việc chiều cùng ngày, các đại biểu Quốc hội chuyên trách xem xét, cho ý kiến về dự thảo Luật Nhà giáo.

Theo báo cáo về một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo trình hội nghị này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, có ý kiến đề nghị mở rộng phạm vi áp dụng đối với đối tượng là nhân viên trường học, nhà giáo nghỉ hưu tham gia thỉnh giảng, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục; có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định đối tượng điều chỉnh đối với cán bộ, nghiên cứu viên trong các Viện Hàn lâm, viện do Thủ tướng Chính phủ thành lập được phép đào tạo trình độ tiến sĩ để bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Giáo dục.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết: Khoản 1 Điều 2 dự thảo Luật Nhà giáo quy định, đối tượng nhà giáo là những người được tuyển dụng, trực tiếp làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Theo đó, đối tượng được tuyển dụng và làm việc tại cơ sở giáo dục nhưng không trực tiếp làm nhiệm vụ giảng dạy (như nhân viên kế toán trường học, văn thư…) không chịu sự điều chỉnh của Luật này. Nhà giáo đã nghỉ hưu có thể tham gia với tư cách là nhà giáo thỉnh giảng và hoạt động theo quy định Luật Giáo dục. Trường hợp nhà giáo đã nghỉ hưu tại khu vực công lập, nếu được cơ sở giáo dục ngoài công lập tuyển dụng và tham gia giảng dạy thì thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật này.

Cán bộ quản lý cơ sở giáo dục là nhà giáo được bổ nhiệm thì thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật này.

Về quyền của nhà giáo (Điều 8), có ý kiến đề nghị bổ sung quyền của nhà giáo được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp công nghệ của cơ sở giáo dục đại học. Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng, việc nhà giáo không được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp của cơ sở giáo dục đại học do chưa được pháp luật quy định là một trong những vấn đề bất cập của giáo dục đại học cần được tháo gỡ.

Hiện nay, Luật Giáo dục đại học quy định cơ sở giáo dục đại học được phép thành lập doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Viên chức, Luật Doanh nghiệp, Luật Phòng, chống tham nhũng, viên chức không được phép tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật bổ sung quyền của nhà giáo trong các cơ sở giáo dục đại học công lập được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp thuộc cơ sở giáo dục đại học hoạt động trong lĩnh vực phát triển khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ (điểm b khoản 2 Điều 8).

Quy định này cũng phù hợp với nội dung Nghị quyết số 193/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Về nghĩa vụ của nhà giáo (Điều 9) và những việc không được làm (Điều 11), có ý kiến cho rằng, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập được coi là viên chức đặc biệt, do vậy, cần rà soát quy định về nghĩa vụ để quy định cho phù hợp với đặc thù nghề nghiệp.

Ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết, qua rà soát cho thấy, các quy định về nghĩa vụ của viên chức theo Luật Viên chức về cơ bản đều phù hợp với tính chất hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo; đồng thời nhà giáo còn phải có trách nhiệm nêu gương. Vì vậy, dự thảo Luật bổ sung thêm một số nghĩa vụ liên quan chủ yếu đến trách nhiệm nêu gương, tôn trọng và bảo đảm tính công bằng trong đối xử với người học… phù hợp với tính chất đặc thù của nghề nghiệp của nhà giáo.

Bên cạnh đó, có ý kiến nhà giáo trong các cơ sở giáo dục ngoài công lập cũng cần tuân thủ, thực hiện một số nghĩa vụ của viên chức như nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập trong việc chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách pháp luật, có nếp sống lành mạnh, trung thực…

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng nhà giáo là viên chức ngoài việc tuân thủ quy định của pháp luật về viên chức còn phải tuân thủ quy định của pháp luật có liên quan. Tương tự, nhà giáo trong cơ sở giáo dục ngoài công lập phải tuân thủ, thực hiện các nghĩa vụ theo quy định pháp luật về lao động và pháp luật có liên quan để bảo đảm chặt chẽ.