Những ngày này, về các phường Xoan gốc ở thành phố Việt Trì (tỉnh Phú Thọ), nhiều ông trùm, bà trùm và nghệ nhân hát Xoan đang miệt mài tập luyện những làn điệu Xoan hay nhất để phục vụ du khách thập phương trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội đền Hùng 2025. Với họ, hát Xoan không chỉ là lời ca tiếng hát mà còn là niềm tự hào, trách nhiệm giữ gìn di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại trên quê hương đất Tổ vua Hùng.
Hát Xoan Phú Thọ gắn liền với truyền thuyết về các vua Hùng nên có sức cuốn hút đặc biệt với khách du lịch. Lời hát, ca từ, điệu múa, dụng cụ biểu diễn vô cùng mộc mạc, đơn sơ nhưng nhịp phách, âm điệu rõ ràng, chắc khỏe, đặc biệt là tiếng trống nơi cửa đình như giục giã, thôi thúc, chạm vào tâm thức thành kính nhất của mỗi con người trong không gian và chương trình biểu diễn của “Hát Xoan làng cổ” nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội đền Hùng hằng năm.
Có mặt tại phường Xoan Phù Đức, xã Kim Đức, dưới mái đình cổ kính, tiếng trống, tiếng phách hòa nhịp với giọng hát ngọt ngào, cùng động tác múa uyển chuyển khiến ai nấy đều mê say, thích thú. Từng nhịp trống, nhịp phách, từng câu hát được trao truyền bằng tất cả niềm đam mê, tình yêu và trách nhiệm với di sản quý báu của quê hương.
Trùm phường Xoan Phù Đức, xã Kim Đức Nguyễn Xuân Hội cho biết, nhiều ngày nay, làng xoan Phù Đức đã tổ chức cho các thành viên ôn luyện tất cả làn điệu hát Xoan làng cổ để biểu diễn dịp Giỗ Tổ 10/3. Tại Lễ hội đền Hùng năm nay, phường Xoan Phù Đức bắt đầu phục vụ đông đảo du khách thập phương về trẩy hội từ ngày mùng 6 âm lịch tại miếu Lãi Lèn – nơi phát tích của hát Xoan từ thời Hùng Vương dựng nước.
Cùng với phường Xoan Phù Đức, phường Xoan An Thái, xã Phượng Lâu đang hòa nhịp phách, nỗ lực tập luyện những bài Xoan cổ phục vụ dịp Giỗ Tổ năm nay. Bà Nguyễn Thị Lịch, Trùm phường xoan An Thái, xã Phượng Lâu chia sẻ, phường Xoan An Thái đang tích cực luyện tập từ chi tiết nhỏ nhất phục vụ du khách về lễ hội tại đình cổ Hùng Lô, xã Hùng Lô.
Theo bà Lịch, một màn biểu diễn Xoan gồm có ba chặng đó là hát nghi lễ, hát quả cách và hát giao duyên (hát hội). Nội dung các bài hát mang ý nghĩa cầu chúc, khấn nguyện, ca ngợi vẻ đẹp của quê hương đất nước, tình yêu lao động, tình yêu nam nữ gắn với truyền thống văn hóa dân tộc. Hát Xoan có giai điệu mộc mạc, giản dị, dễ thể hiện, khi biểu diễn động tác tay và chân phải kết hợp nhịp nhàng với lời hát (miệng hát, tay uốn, chân nhón), tay uốn vào để thành nụ hoa, khi mở ra trở thành những cánh hoa tươi thắm, làm say đắm bao lòng người.
Theo ông Nguyễn Đắc Thủy – Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, hát Xoan khi xưa vốn chỉ vang vọng nơi sân đình trong dịp lễ hội, nay đã có ở khắp miền đất Tổ, lan tỏa đến cả vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong tỉnh.
Việc tổ chức chương trình hát Xoan dịp Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội đền Hùng hằng năm nhằm gìn giữ, bảo tồn, phát huy cũng như giới thiệu, quảng bá di sản Hát Xoan và Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ. Bởi vậy, các phường Xoan ở Phú Thọ luôn cố gắng làm hết sức mình, mang đến những làn điệu Xoan hay và ý nghĩa nhất phục vụ du khách gần xa hành hương về đất Tổ.
Nguồn: https://daidoanket.vn/de-cho-cau-xoan-vang-vong-10302279.html
