Năm nay, trên toàn lưu vực sông Mekong lũ thấp do mưa ít và các thủy điện tăng cường tích nước. Theo MDM (Dự án giám sát hoạt động của các đập thủy điện Mekong), mực nước sông trên hầu hết lưu vực sông Mekong hiện đang gần với mức bình thường vào thời điểm này trong năm. Tuy nhiên, một đợt tích trữ nước lớn gần đây ở Trung Quốc đang khiến mực nước sông ở Chiang Saen (Thái Lan) sắp đạt mức thấp kỷ lục vào thời điểm này trong năm. Nhìn chung, mực nước sông đang có xu hướng giảm và sẽ giảm tiếp khi các đập thủy điện ở thượng nguồn tiếp tục tích trữ nước.
Các đập thủy điện thượng nguồn tăng cường tích nước
Tuần qua, các con đập đã tích tổng lượng nước 1,322 tỉ m3. Các đập thủy điện tích trữ hơn 100 triệu m3 nước gồm: đập Hoàng Đăng (Trung Quốc), đập Tiểu Loan (Trung Quốc), đập Nam Khan 2 (Lào), đập Nam Ngum 1 (Lào)… Riêng đập Nọa Trát Độ (Trung Quốc) xả hơn 100 triệu m3 nước cho sản xuất thủy điện. Việc Nọa Trát Độ xả nước vào thời điểm này trong năm là điều bất thường.
“Những hoạt động tích trữ nước trong mùa mưa sẽ gây bất lợi cho các cộng đồng Mekong vì chúng hạ thấp mực nước sông Mekong và làm giảm các nguồn lợi của dòng lũ Mekong mang lại”, theo các chuyên gia của MDM.
Cũng theo MDM, việc đập Xayaburi xả nước cũng làm mực nước sông ở phía hạ nguồn dâng cao đột ngột, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân và cá nuôi ven sông ở tỉnh Loei (Thái Lan) bị chết, một số hoạt động văn hóa ở thủ đô Viêng Chăn (Lào) cũng bị ảnh hưởng.
Miền Tây lũ thấp, hạn mặn sớm
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết: Hiện tượng El Nino tiếp tục duy trì tới đầu năm 2024 với xác suất khoảng 85 – 95%. Tính đến 14.8, mực nước cao nhất trên sông Tiền tại Tân Châu 1,99m, thấp hơn trung bình nhiều năm (TBNN) 0,45m, trên sông Hậu tại Châu Đốc 1,88m, thấp hơn TBNN 0,24m.
ĐBSCL không có mùa nước nổi, hạn mặn đến sớm và hay gắt
Từ nay đến tháng 11.2023, tổng lượng dòng chảy trên sông Mekong về ĐBSCL có xu thế tăng dần và ở mức thấp hơn TBNN từ 5 – 15%. Mực nước đầu nguồn sông Cửu Long có xu thế lên dần và có khả năng đạt đỉnh vào cuối tháng 9, đầu tháng 10.2023 ở mức báo động (BĐ) 1 và dưới BĐ1. Tuy nhiên, mực nước tại các trạm hạ nguồn đạt mức cao nhất vào tháng 10, tháng 11 ở mức BĐ3 và trên BĐ3, do ảnh hưởng của triều cường cao.
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhận định: Trong các tháng mùa khô 2023 – 2024, mực nước đầu nguồn sông Cửu Long chịu ảnh hưởng mạnh của thủy triều. Xâm nhập mặn vùng ĐBSCL khả năng đến sớm hơn, gay gắt hơn so với TBNN. Các địa phương ở vùng đồng bằng Nam bộ cần sớm có các biện pháp chủ động phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn.
