Theo quy định của Luật Thủy sản thì các tàu đánh bắt xa bờ (dài trên 15m) phải được lắp thiết bị giám sát hành trình (GSHT) và đăng ký sử dụng tần số vô tuyến điện (TSVTĐ) khi ra khơi. Việc sử dụng TSVTĐ hợp pháp, đúng quy định không những giúp các ngư dân kết nối thông tin liên lạc với đất liền; được cung cấp thông tin cứu nạn và cứu hộ, đảm bảo an toàn cho người, phương tiện khi gặp thời tiết bất thường mà còn là một trong những yêu cầu bắt buộc của Liên minh châu Âu nhằm gỡ “thẻ vàng” cho thủy sản Việt Nam về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp. Với mục tiêu hoàn thành cấp phép sử dụng TSVTĐ cho 100% tàu cá trước tháng 10-2023, Sở Thông tin và Truyền thông (TT và TT) đang phối hợp với các ngành chức năng, chính quyền địa phương 3 huyện ven biển hướng dẫn, vận động các chủ tàu cá thực hiện thủ tục về cấp giấy phép sử dụng tần số và thiết bị vô tuyến điện cho thiết bị GSHT qua vệ tinh.
 |
| Hướng dẫn ngư dân làm thủ tục cấp phép sử dụng tần số vô tuyến điện cho các thiết bị trên tàu cá. |
Toàn tỉnh có 484 tàu đánh bắt cá xa bờ thuộc diện phải sử dụng, đăng ký và cấp phép sử dụng thiết bị GSHT qua vệ tinh. Để hỗ trợ ngư dân hiểu rõ về quy định đối với việc sử dụng thiết bị GSHT qua vệ tinh, Sở TT và TT đã phối hợp UBND các huyện ven biển đẩy mạnh tuyên truyền trên các hệ thống truyền thanh cơ sở về Luật Thủy sản; việc khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU); lắp đặt và duy trì sử dụng thiết bị GSHT đối với tàu cá; thực hiện quy định của pháp luật về sử dụng TSVTĐ đối với thiết bị GSHT và thiết bị thông tin liên lạc trên tàu cá. Tổ chức hội nghị tuyên truyền trực tiếp về quy định về cấp phép và sử dụng TSVTĐ trên các phương tiện nghề cá cho chủ tàu tại 3 huyện ven biển. Thành lập các tổ công tác lưu động hướng dẫn và cấp phép trực tiếp cho chủ tàu tại các xã ven biển. Từ tháng 10-2022 đến nay, Sở TT và TT đã 2 lần chủ trì, mời Trung tâm TSVTĐ khu vực V (Bộ TT và TT), một số nhà cung cấp dịch vụ vệ tinh cho thiết bị GSHT về trực tiếp tại 3 huyện Giao Thủy, Nghĩa Hưng, Hải Hậu để tổ chức tuyên truyền quy định liên quan đến việc sử dụng các thiết bị thông tin vô tuyến điện đặt trên phương tiện nghề cá và đặc biệt là hướng dẫn, hỗ trợ thủ tục cấp giấy phép sử dụng TSVTĐ cho thiết bị GSHT tàu cá trực tiếp cho bà con ngư dân thay vì ngư dân phải ra đăng ký trực tiếp tại Trung tâm TSVTĐ khu vực V đóng tại Hải Phòng để làm như trước đây. Đồng thời Sở TT và TT đã liên hệ với các nhà mạng đến trực tiếp địa điểm cấp phép để ký hợp đồng dịch vụ với chủ tàu để đủ các điều kiện cấp phép TSVTĐ. Đến hết tháng 6-2023, toàn tỉnh có 392/484 tàu đã được cấp giấy phép và hoặc đã làm xong thủ tục xin cấp phép (đạt 81%). Như vậy cả 3 huyện ven biển còn 92 tàu cá chưa được cấp phép TSVTĐ cho thiết bị GSHT; trong đó, huyện Nghĩa Hưng còn 58/158 tàu; huyện Giao Thủy có 8/165 tàu và huyện Hải Hậu còn 26/161 tàu. Ngoài ra, còn tình trạng sử dụng thiết bị chưa đúng quy định, dẫn đến mất tín hiệu vô tuyến điện, ảnh hưởng đến việc cơ quan chức năng xác định vị trí của thiết bị GSHT trên các tàu cá vẫn diễn ra. Theo tìm hiểu của chúng tôi về nguyên nhân tình trạng này, ngoài lý do đặc thù công việc thường xuyên vắng nhà nên chủ thiết bị không kịp đi làm thủ tục thì còn có nguyên nhân do các chủ phương tiện thiếu giấy tờ, thủ tục nên Trung tâm TSVTĐ khu vực V không thể cấp phép. Trong đó, các chủ tàu cá thường thiếu hợp đồng cung cấp dịch vụ vệ tinh của thiết bị GSHT tàu cá còn hiệu lực, có thể do chủ tàu làm mất, chưa ký lại, chậm nộp hoặc không nộp tiền cho doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vệ tinh của thiết bị GSHT nên bị cắt dịch vụ. Đáng nói là ngư dân không nhận thấy lợi ích từ thiết bị định vị và những quy định liên quan đến gỡ “thẻ vàng” mà chỉ quan tâm đến việc trước mắt phải bỏ kinh phí để duy trì hoạt động thiết bị vô tuyến điện. Một phần nguyên nhân khác là do thiết bị GSHT bị hỏng, lỗi kỹ thuật. Có tình trạng chủ tàu tự làm mất tín hiệu của thiết bị giám sát để thực hiện hành vi khai thác bất hợp pháp hoặc dấu lộ trình khai thác tiềm năng rồi đổ cho lỗi khách quan. Thực tế kiểm tra ngẫu nhiên tại huyện Nghĩa Hưng của cơ quan chức năng cho thấy lúc cao điểm có tới 121 tàu cá mất tín hiệu vị trí hành trình nhưng chỉ có 2 tàu thiết bị GSHT bị hỏng(?!).
Việc các cơ quan chức năng nỗ lực thực hiện các giải pháp cấp phép sử dụng TSVTĐ cho các thiết bị trên tàu cá nhằm đảm bảo an toàn cho ngư dân vươn khơi; kịp thời phát tín hiệu cảnh báo mỗi khi tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, ngăn chặn và chấm dứt lỗi khai thác bất hợp pháp, tránh những sự cố đáng tiếc trên biển cho tàu cá. Ngư dân cần ý thức rõ việc đăng ký TSVTĐ vừa phục vụ lợi ích cá nhân của người dân vừa góp phần bảo vệ tài nguyên, đảm bảo an ninh, chủ quyền quốc gia trên biển. Do đó cần tiếp tục hoàn thiện hồ sơ gửi đến Trung tâm TSVTĐ khu vực V hoặc Sở TT và TT để được hướng dẫn cụ thể, giúp bà con chuyển ra Trung tâm TSVTĐ khu vực V để làm thủ tục cấp phép. Các cơ quan chức năng cần thực hiện nghiêm trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát thủ tục hành chính, kiên quyết không cho tàu không đủ điều kiện ra khơi khai thác hải sản./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
