Đẩy mạnh liên kết sản xuất để thúc đẩy tăng trưởng ngành trồng trọt

Đóng góp vào 50% tổng xuất khẩu của ngành nông nghiệp

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy khẳng định, chỉ khi tăng cường hợp tác, liên kết sản xuất, ngành trồng trọt mới có thể tạo ra những đột phá, phát triển bền vững và đáp ứng được yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế.

Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật đã có những bước tiến quan trọng trong những năm qua, góp phần bảo đảm an ninh lương thực, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu. Với nhiều sản phẩm nông sản chủ lực như lúa, rau quả, cây công nghiệp, ngành trồng trọt đã mở rộng được thị trường xuất khẩu, đóng góp khoảng 50% tổng giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Cùng với đó, việc áp dụng công nghệ cao và phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ đã làm gia tăng chất lượng và giá trị của sản phẩm.

Cả nước đã hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật. Tuy nhiên, dù ngành đã có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức như chi phí đầu vào cao, biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến năng suất, cạnh tranh quốc tế gay gắt, cùng những vấn đề về ô nhiễm môi trường và lạm dụng hóa chất bảo vệ thực vật. Những thách thức này đã làm giảm khả năng cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% vào năm 2025, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhận định rằng ngành nông nghiệp, trong đó có lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật, sẽ phải nỗ lực rất lớn để duy trì mức tăng trưởng gần 4% – một chỉ tiêu đầy thách thức trong bối cảnh nền kinh tế và sản xuất nông nghiệp hiện nay. Bộ trưởng nhấn mạnh, để đạt được mục tiêu này, cần phải rà soát lại các chiến lược, kế hoạch phát triển trong từng lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật.

Bộ trưởng lấy ví dụ ngành chăn nuôi đã đặt mục tiêu tăng trưởng 4,9%, nhưng nếu khai thác hết tiềm năng, có thể đạt được mức tăng trưởng cao hơn. Điều này cho thấy, ngành trồng trọt cũng có tiềm năng phát triển rất lớn nếu có những giải pháp hiệu quả và hợp lý.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy khẳng định, việc tạo ra động lực cho tăng trưởng ngành trồng trọt là vô cùng quan trọng, không chỉ để đảm bảo an ninh lương thực mà còn để gia tăng giá trị nông sản xuất khẩu.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đã báo cáo về tình hình và các vấn đề của ngành trồng trọt.

Thứ trưởng cho biết, bên cạnh việc đóng góp quan trọng vào nền kinh tế, với gần 50% tổng xuất khẩu của ngành nông nghiệp; các sản phẩm chính như lúa, rau quả, cây công nghiệp đã mở cửa được nhiều thị trường quốc tế; nhiều quy trình kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng, và hệ thống pháp lý hỗ trợ cho ngành trồng trọt…

Tuy nhiên, công tác tổ chức sản xuất vẫn còn thiếu đồng bộ. Các tỉnh thành trong cả nước đang gặp khó khăn trong việc xây dựng và triển khai các chuỗi liên kết sản xuất bền vững giữa nông dân và doanh nghiệp. Sự thiếu liên kết này đã dẫn đến việc sản phẩm nông sản không đồng nhất về chất lượng, chưa tạo được thương hiệu vững chắc trên thị trường quốc tế.

Vấn đề về giống cây trồng cũng là một yếu tố quan trọng cần giải quyết. Dù đã có một số giống cây trồng chất lượng cao, nhưng việc cải tiến giống vẫn còn chậm, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng phức tạp. Giống cây trồng chưa thể thích ứng hoàn toàn với điều kiện khí hậu mới, khiến năng suất và chất lượng sản phẩm chưa đạt như kỳ vọng.

Bên cạnh đó, mặc dù các chính sách cải tiến để giảm chi phí vật tư nông nghiệp đã được triển khai, nhưng thực tế chi phí đầu vào vẫn còn cao, đặc biệt ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Các chi cục bảo vệ thực vật, trạm bảo vệ thực vật cũng đang gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động, thiếu nhân lực và nguồn lực tài chính để thực hiện công tác kiểm tra và giám sát.

Trước thực trạng này, Thứ trưởng Hoàng Trung đã đưa ra một số giải pháp quan trọng để phát triển ngành trồng trọt trong thời gian tới. Thứ trưởng cho rằng, ngành cần duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là tăng cường xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và các thị trường tiềm năng khác. Việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị của nông sản Việt Nam.

Tăng cường chế biến nông sản cũng là một giải pháp quan trọng để thúc đẩy giá trị gia tăng cho ngành trồng trọt, tránh tình trạng xuất khẩu nguyên liệu thô. Thứ trưởng Hoàng Trung đề nghị cần đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển giống cây trồng chất lượng cao, đồng thời cải thiện công tác tổ chức sản xuất, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu.

Phát triển chuỗi liên kết sản xuất tạo đột phá

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng, một trong những yếu tố quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng ngành trồng trọt là phát triển các chuỗi liên kết sản xuất. Trước đây, ngành nông nghiệp chủ yếu sản xuất theo hình thức tự cung tự cấp, tự làm và bán cho người tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, để tạo ra giá trị gia tăng cao, các chuỗi liên kết sản xuất giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp chế biến – xuất khẩu cần phải được hình thành mạnh mẽ hơn.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy dẫn chứng về thành công của một số doanh nghiệp ở Sóc Trăng, nơi chỉ 2 doanh nghiệp có sự liên kết chặt chẽ trong chuỗi sản xuất đã có thể xuất khẩu 2 triệu tấn gạo, góp phần vào mục tiêu xuất khẩu 8 triệu tấn của cả nước. Sự liên kết này không chỉ giúp tăng trưởng về sản lượng mà còn bảo đảm ổn định cho người dân và doanh nghiệp.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy kỳ vọng, với những chuỗi liên kết sản xuất mạnh mẽ, ứng dụng khoa học và chuyển đổi số, các sản phẩm nông sản Việt Nam sẽ có giá trị gia tăng cao hơn, bảo đảm chất lượng và uy tín trên thị trường quốc tế.

Do đó, Bộ trưởng kỳ vọng với sản phẩm đầu ra của các sản phẩm nông sản là các loại rau, quả sẽ có được những chuỗi liên kết sản xuất chặt chẽ, ứng dụng thêm khoa học và chuyển đổi số không những giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn đảm bảo chất lượng và uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của nông nghiệp công nghệ cao và nông sản hữu cơ đã chứng minh rằng, người nông dân Việt Nam ngày càng trở nên thông thái, sáng tạo và sẵn sàng áp dụng những tiến bộ khoa học vào sản xuất. Bộ trưởng cho rằng, điều này là cơ sở vững chắc để chúng ta tiếp tục đẩy mạnh phát triển ngành trồng trọt trong tương lai.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cũng gợi ý việc phát triển nền kinh tế tuần hoàn trong ngành trồng trọt. Theo tư lệnh ngành nông nghiệp và môi trường, đây là một lĩnh vực mà chúng ta đang còn rất yếu, đặc biệt trong việc quản lý và sử dụng chất thải nông nghiệp. Chất thải nông nghiệp thực tế là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, nhưng hiện nay, chúng ta vẫn chưa khai thác hiệu quả được chúng.

“Vấn đề này không chỉ dừng lại ở việc áp dụng công nghệ, mà còn là vấn đề tạo ra một hệ thống tổ chức và một khung pháp lý phù hợp để khai thác và sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả. Đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chúng ta cần phải nhanh chóng hoàn thiện các quy định, chiến lược và cơ chế để hỗ trợ sự phát triển của nền kinh tế tuần hoàn trong ngành trồng trọt”, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết.

Do vậy, Bộ trưởng đề nghị tiếp tục rà soát hoàn thiện thể chế nhằm tháo gỡ kịp thời các khó khăn, điểm nghẽn phát sinh trong quá trình triển khai các văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo phù hợp với thực tiễn và tạo động lực tăng trưởng; Sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn phục vụ công tác quản lý Nhà nước của ngành đảm bảo thông suốt, hiệu lực, hiệu quả.

Bên cạnh đó, bám sát tình hình thời tiết khí hậu, diễn biến thị trường và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn ở địa phương để điều hành cơ cấu thời vụ, chỉ đạo sản xuất kịp thời, linh hoạt để bảo vệ thành công các vụ sản xuất trong năm, từ đó tạo ra các sản phẩm có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Ngoài ra, triển khai đồng bộ các giải pháp để cải thiện và nâng cao sức khỏe đất gắn với dinh dưỡng cây trồng góp phần xây dựng nền nông nghiệp bền vững; Rà soát thủ tục hành chính, chủ động đề xuất cắt giảm về thời gian giải quyết hồ sơ và số lượng các thủ tục hành chính.

Bộ trưởng cũng đề nghị cần nghiên cứu cải tổ và tối ưu hóa hệ thống các chi cục và trạm bảo vệ thực vật để có thể thực hiện công tác kiểm soát, dự báo và phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả hơn.

“Mỗi đồng chí ở đây, với vai trò và trách nhiệm của mình, hãy cùng đóng góp ý tưởng, cùng nhau sáng tạo để tìm ra những giải pháp tối ưu nhất, từ đó đưa ngành nông nghiệp phát triển bền vững, có giá trị gia tăng cao và bảo vệ môi trường, vì sự phát triển của đất nước và nâng cao đời sống cho người nông dân”, người đứng đầu ngành nông nghiệp và môi trường bày tỏ.