Đất hoang hóa ở một xã của Hà Tĩnh, dân bèn trồng hành tăm ra ra củ bé tin hin, ai ngờ lại trúng

Hiệu quả chuyển đổi ruộng đất

Trước đây đa số diện tích đất ruộng ở thôn Đồng Huề, Làng Lau của xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh bị bỏ hoang đầy cỏ dại. Nguyên nhân do khu vực đất cao, không chủ động nước tưới, cuối vụ thường xảy ra những trận giông lốc nên khi trồng lúa chỉ “được chăng hay chớ”, lâu dần một số hộ dân không mặn mà sản xuất rồi bỏ hoang.

Năm 2021, được Dự án SIPA Hà Tĩnh (hỗ trợ Việt Nam thực hiện thỏa thuận Paris tại Hà Tĩnh) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh lựa chọn thực hiện mô hình sản xuất hành tăm thích ứng với biến đổi khí hậu nhằm chuyển đổi từ diện tích sản xuất kém hiệu quả sang luân canh hành tăm, cây họ đậu, bà con đã rất hứng khởi và bắt tay vào thực hiện.

Trước hiệu quả mang lại, ngoài diện tích trồng hành tăm ngoài đồng bà con còn sản xuất hành tăm trong vườn hộ. Đến nay, Vượng Lộc là một trong những địa phương có diện tích trồng hành tăm lớn trên địa bàn huyện Can Lộc, ước khoảng trên 50ha.

Bà Nguyễn Thị Bình, trú tại thôn Đông Huề cho biết: “Vùng cát pha ở đây rất phù hợp để trồng hành tăm. Để cây phát triển tốt, người dân phải bỏ nhiều công sức làm đất, bón phân, đặc biệt là quá trình thu hoạch đòi hỏi sự kỳ công, cần cù, chịu khó. Sau khi bới củ, người dân tiến hành sàng đất, vệ sinh hành tăm ngay tại chân ruộng.

Trồng đúng yêu cầu kỹ thuật, sản xuất theo hướng hữu cơ nên hành cho nhiều củ, củ to, sáng, năng suất ước tính đạt khoảng từ 3- 4 tạ/sào (1 sào Trung Bộ = 500m²)”.

Giá bán giao động 30.000 – 45.000 đồng/kg (tùy thời điểm), người trồng thu về khoảng 6 – 8 triệu đồng/sào. Ngoài trồng cây hành tăm, người dân còn trồng luân canh cây họ đậu nên không chỉ tăng thêm thu nhập mà con cải tạo được đất trồng. Đây thực sự là hướng chuyển đổi hiệu quả cho vùng đất này.

Hiệu quả kinh tế gấp 2-3 lần cây trồng khác

Hành tăm đã được khẳng định là cây trồng chủ lực đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với nhiều loại cây trồng khác nhưng đầu ra chưa ổn định, khiến người dân có phần lo lắng.

Ông Tôn Sinh (một trong những hộ dân tiên phong chuyển đổi trồng hành tăm ở thôn Làng Lau, xã Vượng Lộc) cho hay: “Trồng hành tăm nhiều năm nay, tôi cũng như bà con không ít lần rơi vào cảnh “được mùa, rớt giá”. Bởi vậy, chúng tôi vẫn chọn hành tăm là cây trồng chủ lực, so với các loại cây khác như: ngô, lạc, đậu… hành tăm vẫn cho giá trị kinh tế cao gấp 2-3 lần”.

“Vụ này, gia đình tôi trồng 3 sào hành, hiện đang cho thu hoạch. Trung bình mỗi ngày, thu hoạch khoảng 25 – 30 kg. Năm nay, hành cho năng suất cao, trung bình mỗi sào thu được hơn 4 tạ, trong khi các năm chỉ thu được khoảng 3 tạ. Trừ các khoản chi phí, gia đình tôi dự kiến thu về khoảng 25 triệu đồng”, ông Tôn Sinh, cho biết thêm.

Theo chia sẻ của nhiều hộ dân, năm nay thời tiết thuận lợi, hành tăm cho năng suất cao, ước đạt từ 4-5 tạ/sào, cao hơn từ 1-1,5 tạ/sào so với năm ngoái. Dù vậy, người trồng hành tăm vẫn “kém vui” bởi giá thu mua tại chân ruộng chỉ ở mức 30.000 – 33.000 đồng/kg, trong khi cùng kỳ năm ngoái dao động từ 45.000 – 60.000 đồng/kg.

Vùng cát pha thuộc xã Vượng Lộc rất phù hợp để trồng hành tăm. Để hành phát triển tốt, người dân phải bỏ nhiều công sức làm đất, bón phân, đặc biệt là quá trình thu hoạch đòi hỏi sự kỳ công, cần cù, chịu khó. Sau khi “bới” củ, người dân tiến hành sàng đất, vệ sinh hành tăm ngay tại chân ruộng.

Bà Nguyễn Thị Thuận, trú tại thôn Đông Huề chia sẻ: “Thông thường, thương lái sẽ gọi điện đặt hàng trước 1-2 ngày, chúng tôi tranh thủ ra đồng thu hoạch, sau đó sàng lọc, vệ sinh sạch sẽ để kịp giao hàng. Dù không được giá so với các năm trước nhưng chúng tôi vẫn bám đồng thu hoạch, không để hành lâu ngoài đồng hành sẽ bị hỏng, chất lượng giảm càng khó bán hơn”.

Hiện nay, hơn 2/3 diện tích trồng hành tăm đã được người dân thu hoạch xong. Những diện tích sau khi thu hoạch được người dân cũng bắt đầu làm đất để tiến hành gieo trỉa đậu, ngô, trồng khoai lang… nhằm luân canh cây trồng, nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích.

Xây dựng thương hiệu, kết nối tiêu thụ cho người dân

Hành tăm là cây trồng phù hợp với đất cát pha bạc màu, điều kiện khí hậu của Vượng Lộc. Việc chuyển đổi sang trồng hành tăm từ những diện tích đất bỏ hoang không chỉ là hướng đi mới, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống mà còn giúp cải thiện chất lượng đất thông qua các biện pháp canh tác bền vững. Đây cũng là hướng phát triển nông nghiệp bền vững, tận dụng tối đa tiềm năng địa phương.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Đào Sỹ Đường – Chủ tịch UBND xã Vượng Lộc, cho biết: “Toàn xã hiện có khoảng 600 hộ trồng hành tăm, tổng diện tích ước đạt khoảng 50ha, tập trung nhiều tại các thôn: Làng Lau, Đông Huề… Năm nay, giá hành tăm thấp hơn do nhu cầu tiêu thụ và biến động giá cả thị trường. Dù vậy, so với các cây trồng khác như lúa, lạc… trồng cây hành tăm vẫn đem lại thu nhập cao gấp vài lần”.