Trang chủNewsThời sựĐạo đức vấn đề sống còn của báo chí trong kỷ nguyên...

Đạo đức vấn đề sống còn của báo chí trong kỷ nguyên AI


Đạo đức, giá trị mà báo chí không thể mất

Vào những năm 1990, hầu hết mọi tòa báo trên thế giới có cùng một quang cảnh làm việc giống nhau và đã được duy trì trong nhiều thập kỷ. Đó là những chiếc máy tính để bàn màu vàng be mà mỗi phóng viên chúng ta làm việc hàng giờ với nó. Ngoài ra nằm trên chiếc bàn ở trung tâm tòa soạn thường sẽ là một chiếc bàn lớn với một chiếc điện thoại để bàn hoặc một chiếc máy tính được kết nối với internet – mà vốn cũng không mấy ai sử dụng.

Hình ảnh xưa cũ đó hẳn vẫn còn đọng lại trong tâm trí của những người làm báo trong thời đại mà báo chí phát triển rực rỡ trước đây. Và những hình ảnh đó nhắc lại cho chúng ta về những giá trị nguyên bản của báo chí, rằng báo chí không phải là công nghệ. Tài năng, khát vọng, tinh thần học hỏi và đạo đức nghề nghiệp nói chung mới làm nên giá trị đích thực của báo chí, mới là những điều khiến xã hội tôn vinh báo chí, trên thế giới cũng như ở Việt Nam.

dao duc  van de song con cua bao chi trong ky nguyen ai hinh 1

Yếu tố đạo đức, yếu tố con người sẽ đóng vai trò quyết định để giúp báo chí tồn tại trong kỷ nguyên AI. Ảnh: GI

Nhưng chỉ gần 1 thập kỷ sau, vào những năm 2000, khoảng thời gian chỉ đủ để một sinh viên báo chí bước vào mái trường đại học và bắt đầu viết những bài báo thực sự đầu tiên, thì đời sống báo chí đã thay đổi hoàn toàn. Lúc đó, công cụ tìm kiếm “Google” đã đi vào từ vựng chung của xã hội như một động từ, trước khi chính thức đi vào Từ điển Oxford vào tháng 6 năm 2006.

Rất nhanh sau đó, hàng trăm nghìn phóng viên trên toàn thế giới, cũng như các biên tập viên phát thanh và truyền hình lặng lẽ và rất nhanh chóng – gần như vô thức xem Google và internet nói chung như một điều hiển nhiên trong công việc, thậm chí việc tra Google hay tìm kiếm thông tin trên mạng còn được xem như “quy trình làm việc”.

Tiếp đến, cũng chỉ khoảng một thập kỷ sau, khi thời đại báo chí kỹ thuật số và kỷ nguyên MXH bùng nổ, báo chí đã nhanh chóng thay đổi một lần nữa. Sau khi những tờ báo in dần biến mất cùng với các sạp báo bên lề đường, rất nhiều các tòa báo, các trang tin điện tử đã đổ xô đến MXH hay tập trung vào các chiến dịch học SEO của Google để phát hành tin tức. Kết quả ban đầu thật khả quan, nhiều tờ báo, thậm chí mới thành lập, đã thành công vang dội thông qua những cú nhấp chuột.

Về cơ bản mô hình báo chí đã thay đổi căn bản, từ việc trực tiếp bán sản phẩm trở thành phát miễn phí, càng nhiều càng tốt để đổi lấy tiền quảng cáo. Đó là xu thế khá vô thức – và vẫn còn tồn tại – bởi mọi thứ diễn ra quá nhanh và gần như không người làm báo nào đủ thời gian để dừng lại ngẫm nghĩ. Tất cả buộc phải lao vào cuộc đua này, và cố gắng chạy càng nhanh càng tốt.

Đó dường như là “sai lầm” lớn nhất trong lịch sử báo chí, khi tất cả phó mặc nghề nghiệp, niềm tự hào và cả tương lai của chúng ta cho những gã khổng lồ công nghệ mà có thể chẳng ai trong số họ từng có một ngày làm báo hay có một khái niệm báo chí nào! Họ chỉ cần có thật nhiều cú nhấp chuột, qua đó thu thật nhiều quảng cáo!

Trong một thời gian, nhiều trang web, tờ báo điện tử đã thành công trong hành trình đó. Họ đưa miễn phí tin tức trên các MXH và làm theo cách mà các công cụ tìm kiếm hướng dẫn để được độc giả nhấp chuột. Nhưng kỷ nguyên được gọi là “truyền thông số miễn phí” đó đang lụi tàn, nhanh chóng như lúc nó bắt đầu.

Rất nhiều các trang báo điện tử từng là biểu tượng của kỷ nguyên số miễn phí, như Buzzfeed News hay Vice gần đây, đã đóng cửa hoặc bị bán lại. Lý do rất đơn giản, họ cũng như nhiều tờ báo khác đã bị “đồng hóa” cùng các MXH, sản xuất tin bài theo “đơn đặt hàng” của công nghệ, và bởi vậy cũng rất dễ dàng bị “hất cẳng” khi không còn giá trị, không còn sự khác biệt.

Hãy tránh những cạm bẫy trong kỷ nguyên AI

Nhắc lại hành trình dài, những bài học cũ đó là để thấy rằng mối nguy chính của báo chí lại nằm ở vấn đề đạo đức báo chí, không phải công nghệ hay kẻ thứ ba nào. Mối nguy đó được đánh giá cũng sẽ theo chiều hướng như vậy, nhưng sẽ đáng sợ hơn nhiều trong kỷ nguyên AI tới đây.

dao duc  van de song con cua bao chi trong ky nguyen ai hinh 2

Hình chụp ảnh giả về cựu Tổng thống Donald Trump bị bắt do AI tạo ra. Ảnh: Reuters

Như đã biết, với AI mà tiêu biểu là ChatGPT, ngay cả một cá nhân cũng có thể tạo ra hàng trăm bài viết chỉ trong vài phút, dẫu rằng nó chỉ là những sản phẩm lai tạo từ những thông tin có sẵn. Nếu báo chí bị AI đồng hóa theo cách này, tức quá phụ thuộc vào nó để xuất bản những tin bài mà quên đi những giá trị cốt lõi, đạo đức của mình thì trong một ngày không xa báo chí sẽ đánh mất nốt những giá trị còn lại.

Cần biết, AI thông qua mô hình ngôn ngữ lớn, các thuật toán ngày càng tinh vi không chỉ có thể tạo một bài viết chỉ trong vài giây mà còn có thể làm gần như mọi phần việc khác trong báo chí, từ việc tạo ra các hình ảnh, tạo ra các video, tự động phát hành, thậm chí tự động điều phối và tự động tương tác với độc giả.

Nếu báo chí không chỉ coi AI như công cụ phục vụ cho công việc của mình mà phụ thuộc vào nó để sản xuất tin bài và phát hành sản phẩm một cách tràn lan, thiếu sáng tạo và kém chất lượng thì một ngày không xa người đọc sẽ không còn thấy sự khác biệt nào nữa giữa báo chí và những văn bản do trí tuệ nhân tạo tạo ra, vốn không chỉ chất lượng kém mà còn đầy rẫy thông tin sai lệch.

Trong thời gian ngắn vừa qua, đã có quá nhiều ví dụ cho thấy các sản phẩm AI dù vô tình hay cố ý song đã gây ra một làn sóng thông tin sai lệch nghiêm trọng. Vô vàn thông tin giả hay ảnh giả đã lan truyền trên MXH, từ việc ảnh giả Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố về Chiến thanh thế giới thứ ba, Tổng thống Vladimir Putin và cựu Tổng thống Donald Trump bị bắt, cho đến những công nghệ video giả dạng khuôn mặt các MC truyền hình nổi tiếng để đưa thông tin vì mục đích xấu.

Nếu báo chí không giữ được mình và tiếp tục hòa vào dòng chảy của AI chỉ để được hưởng chút lợi ích từ các gã khổng lồ công nghệ, tương lai báo chí sẽ chấm hết.

Nhưng rất may, đó đang chỉ là một cơn ác mộng trong mơ. Thực tại cho thấy, báo chí đã tìm ra những con đường phát triển mới. Phần lớn tờ báo, hãng tin thành công hàng đầu thế giới đã thoát ra khỏi thời đại kỷ nguyên số miễn phí, thời đại MXH vốn chỉ để đổi “view” lấy số tiền ít ỏi quảng cáo mà những gã khổng lồ công nghệ bỏ lại. Nhiều tờ báo lớn đã tự đứng trở lại trên đôi chân của mình bằng các dịch vụ thu phí hoặc quyền góp từ độc giả – những người sẵn sàng trả phí để đọc những bài báo chất lượng.

Có thể tin rằng báo chí nói chung sẽ tránh được những cạm bẫy mà kỷ nguyên AI đang giăng sẵn ở phía trước, dù rằng cũng vẫn phải lưu ý rằng những cạm bẫy đó rất nguy hiểm, cần sự sự tỉnh táo và đặc biệt sự đoàn kết để có thể vượt qua!

Bùi Huy





Nguồn

Cùng chủ đề

Trong kỷ nguyên AI, mỗi cá nhân cần có một “trợ lý AI”

Ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch FPT Education nhấn mạnh, trong kỷ nguyên AI (trí tuệ nhân tạo), mỗi cá nhân cần có một “trợ lý AI” để hỗ trợ học tập và phát triển. Đại hội Sales và Marketing toàn quốc (VSMCamp) và Hội nghị cấp cao các Giám đốc Sales và Marketing (CSMOSummit) năm 2024 vừa diễn ra tại Hà Nội trong 2 ngày 22 – 23/11, với gần 50 bài tham luận, thu hút gần 1.000...

Tự chủ, chủ động trong kỷ nguyên AI

AI không còn là công nghệ của tương lai mà đã và đang định hình lại cục diện địa chính trị, thay đổi cán cân quyền lực toàn cầu...

Hai điều nhà mạng cần thực hiện để tiến đến kỷ nguyên AI di động

Kỷ nguyên AI di động đã mở ra, mang lại cơ hội to lớn cho ngành công nghiệp di động. Tuy nhiên, nhà mạng cần thực hiện hai điều để thực sự tiến đến thời khắc này. Đây là quan điểm được ông Li Peng - Phó Chủ tịch Cấp cao, kiêm Chủ tịch Kinh doanh & Dịch vụ ICT của Huawei – chia sẻ tại Diễn đàn Toàn cầu về Băng thông rộng Di động 2024. Với chủ đề “5.5G...

Truyền thông phải chống lại việc lạm dụng của AI

(CLO) Chủ tịch Steve Hasker của hãng tin Thomson Reuters cho biết, các nhà sản xuất tin tức có thể phá sản nếu họ cho phép các gã khổng lồ công nghệ (Big Tech) sử dụng AI để truy cập miễn phí vào nội dung của họ, giống như việc họ...

Đạo đức của người làm truyền thông khi sử dụng công nghệ AI

Chúng ta đang sống trong thời kỳ cách mạng công nghệ 4.0, nơi mà trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Truyền thông, với vai trò là cầu nối thông tin giữa công chúng và sự kiện, không thể nằm ngoài xu thế đó.

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Hợp nhất Báo Hải Phòng và Đài PT&TH Hải Phòng thành Trung tâm Truyền thông báo chí TP Hải Phòng

(CLO) Chiều 21/2, Thành ủy Hải Phòng đã công bố quyết định về sắp xếp bộ máy; công tác cán bộ của hệ thống chính trị thành phố và biểu dương cán bộ nghỉ hưu trước tuổi khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy vì sự nghiệp...

Hội Nhà báo tỉnh Lâm Đồng trao Giấy chứng nhận cho 20 tác phẩm báo chí chất lượng cao

(CLO) Chiều 21/2, Hội Nhà báo tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức Hội nghị đánh giá hoạt động năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 và các hoạt động Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam. Đồng thời, trao Giấy chứng nhận cho các tác giả...

3 trải nghiệm độc nhất vô nhị chỉ có ở núi Bà Đen dịp đầu xuân

Nhiều trải nghiệm văn hoá tâm linh “độc nhất vô nhị” đưa núi Bà Đen, Tây Ninh thành điểm đến du xuân hấp dẫn bậc nhất Nam Bộ trong năm nay. ...

Sắp diễn ra triển lãm trực tuyến về y dược triều Nguyễn

(CLO) Triển lãm trực tuyến về y dược triều Nguyễn mang đến công chúng hơn 300 tài liệu, hình ảnh, sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về lịch sử nền y học Việt Nam. ...

Báo chí tiếp tục đồng hành cùng sự phát triển của tỉnh Hưng Yên

(CLO) Ngày 21/2, đoàn công tác của Hội Nhà báo Việt Nam do đồng chí Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam làm trưởng đoàn, đã đến thăm, làm việc với Tỉnh ủy Hưng Yên. ...

Bài đọc nhiều

Khắc phục ngay sự cố hư hỏng nặng trên tuyến đường Mỹ Xuân

Do xe lớn ra vào công trình nhiều khiến một đoạn trên tuyến đường Mỹ Xuân - Ngãi Giao hư hỏng nặng gây mất ATGT. ...

Bộ Chính trị thông báo tình hình sức khỏe của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

Trước mắt, Bộ Chính trị phân công đồng chí Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước chủ trì công việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư theo trách nhiệm, quyền hạn được Bộ Chính trị quy định. Văn phòng Trung ương Đảng hôm nay 18.7 đã phát thông báo của Bộ Chính trị về tình hình sức khỏe của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.  Thông báo nêu rõ, thời gian...

Trải nghiệm Internet của Starlink tại Việt Nam

Internet vệ tinh Starlink của SpaceX, công ty do Elon Musk sáng lập, cho tốc độ tải về 200 Mbps, nhưng chưa thể sử dụng chính thức tại Việt Nam. Hồi tháng 9, trong cuộc gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính, đại diện SpaceX cho biết muốn mở rộng đầu tư và cung cấp dịch vụ Starlink tại Việt Nam, giúp triển khai dịch vụ Internet băng thông rộng tại những "vùng lõm" về sóng trong nước. Một số bộ thiết bị cũng...

Cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín của Việt Nam sau 40 năm đổi mới

Sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội được định hình sáng rõ, được thực tiễn kiểm nghiệm là đúng đắn.   Ảnh minh họa: Cảng Tân Thuận, TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: THÀNH ĐẠT) Những kết quả đạt được...

Năm 2025 rất quan trọng, TP HCM phải đột phá

(NLĐO)- Thời điểm hiện nay có ý nghĩa đặc biệt, hết sức quan trọng, kinh tế - xã hội TP HCM phải tăng tốc, bứt phá về đích vì đây là năm cuối của nhiệm kỳ ...

Cùng chuyên mục

Bế mạc sự kiện môi trường tầm quốc gia tại Quảng Nam

(NLĐO) - Năm Phục hồi đa dạng sinh học Quốc gia lần đầu được tổ chức với nhiều hoạt động ý nghĩa, lan tỏa thông điệp chung sống hài hòa với thiên nhiên. ...

Báo động lọt, lộ thông tin khách hàng

(NLĐO) - Gỡ vưỡng cho nhiều dự án bất động sản và Cảnh báo tác hại do lạm dụng nhuộm tóc là 2 bài đáng chú ý khác. ...

Sắp khởi công cầu Xương Giang, gỡ nút thắt trên cao tốc Hà Nội – Bắc Giang

Hiện chủ đầu tư và các đơn vị thi công đang chuẩn bị mặt bằng, tập kết máy móc chuẩn bị khởi công cầu Xương Giang, trên cao tốc Hà Nội - Bắc Giang vào ngày 24/2 tới. ...

Tiếp tục gìn giữ, vun đắp mối quan hệ Việt Nam

Ngày 21/2, tại Thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra Cuộc gặp cấp cao giữa Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam và Ban Thường vụ Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) do Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm và Chủ tịch CPP, Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen đồng chủ trì. Nguồn: https://baotainguyenmoitruong.vn/tiep-tuc-gin-giu-vun-dap-moi-quan-he-viet-nam-campuchia-ngay-cang-phat-trien-ben-chat-386919.html

Bạc Liêu bổ nhiệm ông Lưu Hoàng Ly làm Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường

Chiều 21/2, UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị công bố nghị quyết của HĐND tỉnh và các quyết định của UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh về sắp xếp tổ chức bộ máy và công tác cán bộ theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Ông Lưu Hoàng Ly - Giám đốc sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cũ) được bổ nhiệm làm Giám đốc Sở Nông...

Mới nhất

Petrovietnam đạt doanh thu khủng ngay tháng 1/2025

Bất chấp những biến động của giá dầu và thách thức từ thị trường, Petrovietnam vẫn duy trì hoạt động an toàn, ổn định, hoàn thành vượt mức nhiều chỉ tiêu sản xuất kinh doanh trong tháng 1/2025. Bất chấp những biến động của giá dầu và thách thức từ thị trường, Petrovietnam vẫn duy trì hoạt động an...

Đột biến giao dịch ở cổ phiếu đầu tiên trên sàn chứng khoán

Đã rất lâu rồi, nhà đầu tư mới thấy sắc tím hiện diện ở cổ phiếu REE của CTCP Cơ điện lạnh - một trong 2 doanh nghiệp đầu tiên niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Đột biến giao dịch ở cổ phiếu đầu tiên trên sàn chứng khoánĐã rất lâu rồi, nhà đầu tư mới thấy...

Học viện Cảnh sát nhân dân tuyển 530 sinh viên đại học chính quy

Năm nay, Học viện Cảnh sát nhân dân được Bộ Công an giao tuyển 530 sinh viên đại học chính quy và 150 sinh viên đào tạo học văn bằng 2 nghiệp vụ công an, từ nguồn các thí sinh đã có bằng tốt nghiệp trình độ...

Khai thác hiệu quả nguồn lực văn học tại địa phương

Những năm qua, hoạt động văn học nghệ thuật tại các địa phương đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển văn hóa xã hội, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần cho cộng đồng. ...

Mới nhất