Đánh thức tiềm năng du lịch qua điện ảnh cần vai trò đầu tàu của các nhà làm phim trong nước

Điện ảnh và du lịch: Mối liên kết cần được khơi dậy mạnh mẽ

Trong những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến một sự tăng trưởng đáng kể lượng khách du lịch quốc tế đến tham quan và trải nghiệm. Sự xuất hiện của các bộ phim Hollywood như Người Mỹ Trầm Lặng (2002), A Tourist’s Guide to Love (2023)… và nhất là Kong: Skull Island (2017), được quay tại Quảng Bình, Ninh Bình, góp phần không nhỏ trong việc tạo ra một làn sóng du khách quốc tế đến Việt Nam.

Chính các cảnh quay tuyệt đẹp của vịnh Hạ Long, Quảng Bình và Ninh Bình trong bộ phim đã đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới, tạo dựng sự tò mò và thu hút du khách đến những địa phương này. Thành công của các bộ phim quốc tế cho thấy nhiều nhà sản xuất phim Việt Nam chưa thực sự chủ động tận dụng điện ảnh để quảng bá du lịch trong nước.

Điều này một lần nữa được nhấn mạnh trong buổi tọa đàm “Việt Nam – Điểm đến mới của điện ảnh thế giới” tổ chức tại Hà Nội vào tháng 9/2024. Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Hồ An Phong chia sẻ: “Điện ảnh là một công cụ truyền thông mạnh mẽ có thể giúp quảng bá du lịch, nhưng để khai thác hết tiềm năng này, chúng ta không thể chỉ dựa vào phim của những hãng phim quốc tế. Các nhà làm phim trong nước cần chủ động tham gia vào việc sản xuất những bộ phim mang đậm dấu ấn Việt Nam, từ đó thúc đẩy du lịch qua các tác phẩm điện ảnh”.

Nhìn sang khu vực và quốc tế, chúng ta thấy thực tế rằng Việt Nam sở hữu nhiều cảnh đẹp nổi bật mà chưa được khai thác hiệu quả trong các sản phẩm điện ảnh trong nước. Các địa phương như Sapa, Phú Quốc, Ninh Bình, Hội An, hay Quảng Bình… là điểm đến không chỉ nổi bật với vẻ đẹp tự nhiên mà còn mang trong mình giá trị lịch sử và văn hóa đặc sắc, tuy nhiên lại chưa được các nhà làm phim trong nước chú trọng đưa vào phim ảnh. Ngành điện ảnh cũng chưa tạo được sự kết nối mạnh mẽ với ngành du lịch, để mỗi bộ phim không chỉ là một sản phẩm giải trí mà còn là một kênh quảng bá du lịch hữu hiệu.

“Nếu chúng ta nhìn sang Thái Lan, một năm họ thu hút trên dưới 100 đoàn làm phim lớn nhỏ, còn ở Việt Nam, tính đi tính lại tôi thấy vẫn chưa hết 2 bàn tay… Như vậy, chúng ta đã bỏ lỡ mất nhiều khách hàng. Đó là những điều chúng ta cần xem xét và suy ngẫm”, bà Ngô Phương Lan – Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA), đánh giá.

Vai trò quan trọng của các nhà làm phim trong nước

Trong các hội thảo, tọa đàm về điện ảnh và du lịch, các chuyên gia luôn nhấn mạnh vai trò chủ động của nhà làm phim trong việc xây dựng sản phẩm điện ảnh có tính quảng bá cao. Bộ trưởng VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng, chia sẻ tại tọa đàm “Quảng bá du lịch qua điện ảnh” vào tháng 9/2024 rằng: “Khi nói về quảng bá, thu hút khách du lịch thông qua việc xây dựng các tác phẩm điện ảnh, chúng ta nhận thấy rõ sức mạnh của điện ảnh không chỉ là một lĩnh vực nghệ thuật, mà còn là một lĩnh vực của văn hóa. Nếu biết gắn kết sức mạnh này sẽ tạo ra sức lan tỏa rất cao trong quảng bá, giới thiệu về du lịch”.

Để công tác quảng bá du lịch qua điện ảnh không thể phụ thuộc hoàn toàn vào các hãng phim quốc tế, các nhà làm phim Việt Nam cần có những tác phẩm điện ảnh mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, giới thiệu các địa phương, di sản và các lễ hội truyền thống độc đáo của đất nước. Bà Ngô Phương Lan cho rằng: “Điện ảnh là một trong những phương tiện mạnh mẽ giúp giới thiệu văn hóa Việt Nam ra thế giới. Nhưng để việc quảng bá này thực sự hiệu quả, chúng ta cần có những bộ phim mang đậm dấu ấn dân tộc và những tác phẩm này cần phải được xây dựng bằng một chiến lược hợp tác rõ ràng với ngành du lịch”.

Một ví dụ đáng chú ý là bộ phim “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” do đạo diễn Victor Vũ thực hiện và công chiếu năm 2015. Các cảnh quay tuyệt đẹp tại Phú Yên, nơi có những bãi biển xanh ngắt, không chỉ gây tiếng vang trong nước mà còn được chú ý trên trường quốc tế, góp phần quảng bá vẻ đẹp thiên nhiên Việt Nam. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc kết hợp điện ảnh và du lịch trong bộ phim này vẫn còn ở mức tiềm năng, chưa được khai thác tối đa trong chiến dịch quảng bá du lịch. Nếu bộ phim này được kết hợp chặt chẽ với chiến lược quảng bá du lịch tại các điểm đến như Phú Yên, có thể đã thu hút được lượng khách du lịch lớn hơn.

Dẫu vậy, việc phát triển điện ảnh gắn kết với du lịch không phải là điều dễ dàng. Một trong những trở ngại chính là các thủ tục hành chính phức tạp, yêu cầu giấy phép quay phim từ nhiều cơ quan khác nhau và việc thiếu chính sách đồng bộ giữa các địa phương và các cơ quan nhà nước. Chính những yếu tố này có thể tạo ra sự chậm trễ và tăng chi phí cho các đoàn làm phim, khiến việc quay tại các địa phương du lịch trở nên kém hấp dẫn.

Ngoài ra, các nhà làm phim trong nước cũng chưa đầu tư đúng mức vào chất lượng hình ảnh trong những bộ phim của mình. Mặc dù một số bộ phim có nội dung sâu sắc và ý nghĩa, nhưng việc khai thác cảnh sắc thiên nhiên trong phim vẫn chưa được chú trọng đúng mức. Chính vì thế, những bộ phim như “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”, “Chuyện của Pao” hay “Tết ở làng địa ngục”, “Đất rừng phương Nam”… chưa thực sự trở thành sản phẩm truyền cảm hứng du lịch mạnh mẽ.

Cần chiến lược rõ ràng

Để quảng bá du lịch qua điện ảnh hiệu quả, cần phải có một chiến lược rõ ràng và sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành điện ảnh và ngành du lịch. Các nhà làm phim cần chủ động xây dựng những bộ phim mang đậm bản sắc văn hóa và du lịch Việt Nam. Cùng với đó, các cơ quan du lịch cần tạo ra các chính sách và hỗ trợ về mặt thủ tục hành chính để việc quay phim tại các địa phương được thuận lợi hơn.

Trước tiên, các chiến lược phải bao gồm mục tiêu cụ thể về việc phát triển những bộ phim quảng bá du lịch, cũng như chính sách hỗ trợ các đoàn làm phim quốc tế và trong nước khi quay tại Việt Nam. Cần thiết phải có chương trình hợp tác giữa ngành du lịch và điện ảnh, như việc tạo các gói ưu đãi cho những đoàn làm phim, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến quay phim tại địa điểm du lịch.

Trong tọa đàm “Quảng bá du lịch qua điện ảnh” tổ chức tại Bộ VHTT&DL, ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch, cho rằng, cần phải có một chiến lược quốc gia kết hợp giữa du lịch và điện ảnh, với sự tham gia của các cơ quan nhà nước, nhà làm phim và doanh nghiệp du lịch. Đây là con đường dài nhưng rất hứa hẹn để phát triển ngành du lịch bền vững. Sự phối hợp đồng bộ này sẽ giúp tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc quảng bá hình ảnh du lịch qua các bộ phim, đồng thời thúc đẩy các nhà làm phim trong nước sáng tạo, khai thác những câu chuyện đặc sắc gắn liền với văn hóa, con người và cảnh sắc Việt Nam.

Bên cạnh đó, cần tạo môi trường thuận lợi cho những nhà làm phim trong nước. Mặc dù các nhà làm phim quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam, nhưng các nhà làm phim trong nước mới là lực lượng tiên phong cần phải chủ động khai thác tiềm năng này. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường hợp tác giữa nhà làm phim và địa phương để tạo ra những bộ phim mang tính quảng bá cao. Các địa phương cần chủ động hợp tác, không chỉ cung cấp cảnh quay mà còn hỗ trợ các đoàn làm phim về mặt hậu cần, thủ tục pháp lý và nhiều chính sách ưu đãi. Đồng thời, các nhà làm phim cần phải chú trọng vào việc xây dựng kịch bản phim có thể phản ánh được vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa và những câu chuyện lịch sử, truyền thống độc đáo của mỗi vùng miền Việt Nam.

Theo ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình: “Ninh Bình đã có sự kết hợp tuyệt vời giữa điện ảnh và du lịch thông qua bộ phim Kong: Skull Island. Tuy nhiên, các nhà làm phim Việt Nam cũng cần phải làm điều này, để tạo ra những tác phẩm không chỉ là nghệ thuật mà còn có giá trị quảng bá du lịch thực sự”.

Một yếu tố khác cần lưu ý chính là phát triển cơ chế tài chính và hỗ trợ đầu tư cho các bộ phim quảng bá du lịch. Để các nhà làm phim trong nước có thể tạo ra những tác phẩm điện ảnh mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, Chính phủ và cơ quan chức năng cần có các chính sách tài chính hỗ trợ. Việc đầu tư vào phim quảng bá du lịch cần được coi là một chiến lược dài hạn, không chỉ đem lại giá trị nghệ thuật mà còn mang lại lợi ích kinh tế thông qua du lịch. Các quỹ điện ảnh cần được mở rộng, nhằm khuyến khích những nhà làm phim trẻ, nhà sản xuất phim độc lập tham gia vào việc xây dựng các tác phẩm mang tính quảng bá du lịch.

Ngoài việc hỗ trợ tài chính, việc tạo ra các cuộc thi phim và giải thưởng nhằm tôn vinh những bộ phim quảng bá du lịch cũng là một giải pháp hữu hiệu. Các bộ phim có khả năng thu hút sự chú ý và quan tâm của công chúng, sẽ tạo ra làn sóng khách du lịch đến các địa phương được giới thiệu trong phim.

Đồng thời, việc tuyên truyền và quảng bá phim điện ảnh trong ngành du lịch phải được làm tốt hơn. Các chiến lược quảng bá được đồng bộ từ các phương tiện truyền thông đại chúng đến các kênh truyền hình, mạng xã hội và các website du lịch có thể lan tỏa, tạo cú hích, góp phần nâng tầm các điểm đến.

Các cơ quan du lịch địa phương cũng cần hợp tác chặt chẽ với các nhà sản xuất phim để tổ chức các sự kiện ra mắt phim tại các điểm đến du lịch, từ đó thu hút sự chú ý của du khách quốc tế. Bà Phạm Thu Hằng, Giám đốc Công ty TNHH ĐTTM Dịch vụ Tràng An, chia sẻ trong một buổi hội thảo: “Chúng tôi từng tổ chức nhiều sự kiện liên kết giữa điện ảnh và du lịch tại Ninh Bình và nhận thấy sự thay đổi rõ rệt về lượng khách du lịch đến đây sau khi bộ phim Kong: Skull Island được phát hành. Đây là một mô hình có thể được nhân rộng nếu có sự hợp tác giữa các địa phương, doanh nghiệp du lịch và các nhà làm phim”.

Cuối cùng, phải tăng cường hợp tác quốc tế để mở rộng cơ hội quảng bá du lịch qua điện ảnh. Mặc dù những bộ phim quốc tế như Kong: Skull Island đã có tác động tích cực, nhưng để quảng bá du lịch Việt Nam ra thế giới hiệu quả hơn, cần có sự hợp tác mạnh mẽ hơn giữa các nhà làm phim Việt Nam và các đoàn làm phim quốc tế. Việc Bộ VHTT&DL tổ chức xúc tiến, quảng bá du lịch tại Hoa Kỳ với sự góp mặt của hơn 500 khách mời là các nhà sản xuất, giám đốc các hãng phim, đạo diễn, giám đốc bối cảnh phim, diễn viên Hollywood… là tín hiệu tích cực và hướng đi đúng. Điều này không chỉ giúp giới thiệu đất nước qua các bộ phim lớn mà còn giúp những nhà làm phim trong nước học hỏi được nhiều kinh nghiệm và cải thiện chất lượng sản phẩm điện ảnh.

Quảng bá du lịch qua điện ảnh là một chiến lược tiềm năng nhưng đòi hỏi sự phối hợp hiệu quả giữa các nhà làm phim trong nước, các cơ quan du lịch và tổ chức liên quan. Việt Nam cần phải chủ động phát triển các sản phẩm điện ảnh mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc, gắn liền với những địa phương du lịch nổi bật, để hình ảnh Việt Nam được giới thiệu đến du khách quốc tế. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ tài chính, tuyên truyền quảng bá cần được thực hiện một cách đồng bộ để tạo nên một chiến lược bền vững. Chỉ khi các nhà làm phim trong nước nhận thức rõ tầm quan trọng của việc kết hợp điện ảnh và du lịch, chúng ta mới có thể phát huy tối đa tiềm năng du lịch của đất nước qua những bộ phim điện ảnh ấn tượng và giàu giá trị văn hóa.

Trọng Nhân