Trang chủVăn hóa - Xã hộiGiáo dụcDanh nhân Việt từng đốt lá đọc sách, đứng đầu 3 kỳ...

Danh nhân Việt từng đốt lá đọc sách, đứng đầu 3 kỳ thi?

Nhà nghèo, không có tiền mua dầu thắp sáng, ông vun lá khô thành đống đốt lên học bài, vượt qua nghịch cảnh để đỗ đầu cả 3 kỳ thi.

Người được nhắc đến chính là Nguyễn Khuyến (1835-1909) tên thật Nguyễn Thắng, hiệu là Quế Sơn, tự Miễn Chi. Ông sinh tại quê mẹ ở xã Hoàng Xá, huyện Ý Yên, nay thuộc tỉnh Nam Định, nhưng lớn lên và sống chủ yếu ở quê cha, xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.

Từ nhỏ, Nguyễn Thắng vốn thông minh và hiếu học. “Tập đọc, một ngày Thắng có thể thuộc đến hai chục trang. Chỉ cần ba ngày là cậu học xong cuốn Tam tự kinh”, sách Kể chuyện danh nhân Việt Nam viết.

Những đêm trăng tỏ, Thắng học dưới ánh trăng. Những buổi trăng lu, lại mang sách ra bờ ao, nghiêng theo ánh phản chiếu mà học. Những tối không trăng, cậu thu lá vàng rụng ở ngôi miếu đầu thôn, mồi lửa đốt lá để lấy ánh sáng đọc sách.

Năm Quý Sửu (1853), biến cố bất ngờ ập xuống gia đình Nguyễn Thắng khi cha bị bệnh qua đời. Cảnh nhà vốn khó khăn, nay lại thêm tiêu điều, xơ xác. Nguyễn Thắng bấy giờ đã trưởng thành, phiêu bạt nay đây mai đó. Ông vừa đèn sách tự học, vừa đi dạy để đỡ đần gia đình.

Nhà thơ Nguyễn Khuyến.

Nhà thơ Nguyễn Khuyến.

Theo sách Tấm gương hiếu học, sau khi thi hội lần đầu không đỗ, Nguyễn Thắng ngồi nghĩ về cảnh buồn phiền của cuộc đời mình. Do cảnh nhà túng quẫn, ông phải chạy vạy, lo toan cuộc sống qua ngày nên không có thời gian học tập.

Nghĩ vậy, Nguyễn Thắng viết đi viết lại tên mình và nhận ra chữ Thắng tên mình có chữ “lực”. Chữ “lực nhỏ” gọi là “tiểu lực”. Nỗ lực không cao thì làm sao đỗ đạt? Nguyễn Thắng soát lại trong đầu xem chữ nào có lực lớn và cuối cùng dừng lại ở chữ “Khuyến” và thầm nghĩ đổi tên thành Nguyễn Khuyến, với tinh thần quyết tâm phải nỗ lực học tập cho đến khi đỗ đạt cao mới thôi.

Với sự nỗ lực không mệt mỏi, năm 1864 Nguyễn Khuyến đỗ đầu thi Hương (Giải nguyên) ở trường Nam Định. Năm 1871, ông thi Hội đỗ Hội nguyên và thi Đình đỗ Đình nguyên. Từ đó, người ta gọi ông là Tam nguyên Yên Đổ (người làng Yên Đổ đỗ đầu ba kỳ thi).

Sau khi đỗ đạt, năm 1873 Nguyễn Khuyến được triều đình nhà Nguyễn bổ làm Đốc học, rồi thăng Án sát tại tỉnh Thanh Hoá. Năm 1877, thăng ông làm Bố chính tỉnh Quảng Ngãi. Sang năm sau, Nguyễn Khuyến bị giáng chức và điều về Huế giữ một chức quan nhỏ với nhiệm vụ toản tu Quốc sử quán.

Nguyễn Khuyến là người có phẩm chất tốt đẹp và xem trọng sự trong sạch, cuộc đời làm quan dù ngắn ngủi nhưng nổi tiếng là thanh liêm, chính trực, một lòng gắn bó với nhân dân.

Ông còn được người đời nhớ đến với vai trò nhà thơ, khi sở hữu hơn 800 tác phẩm thơ, văn và câu đối, góp phần làm rạng rỡ truyền thống thơ văn của dân tộc. Nhiều bài thơ tuyệt tác của ông trở thành bất hủ, được đưa vào chương trình giáo dục, được các nhà sưu tầm nghiên cứu quan tâm, tiêu biểu nhất là ba bài thơ tả mùa thu: “Vịnh mùa thu”, “Câu cá mùa thu”, “Uống rượu mùa thu”.

Thiên Bình



Nguồn: https://vtcnews.vn/danh-nhan-viet-tung-dot-la-doc-sach-dung-dau-3-ky-thi-ar920625.html

Cùng chủ đề

Phát huy vai trò xung kích trong giữ gìn và phát huy giá trị di tích lịch sử – văn hóa

VHO - Phát huy tinh thần xung kích của tuổi trẻ, đoàn viên, thanh niên (ĐVTN) tỉnh Thanh Hóa đã triển khai nhiều hoạt động, phong trào ý nghĩa, chung tay cùng các cấp, ngành, địa phương gìn giữ và phát huy giá trị các di tích lịch sử – văn hóa, các “địa chỉ đỏ” trên địa bàn. Một trong những dấu ấn nổi bật và mang lại hiệu quả rõ rệt là việc đẩy mạnh chuyển đổi...

Mặt trời trong bóng tối”

(NADS) - Tối 26/3, tại Trung tâm chiếu phim Quốc gia, Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương dự buổi chiếu bộ phim “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối”, tác phẩm điện ảnh về đề tài chiến tranh, cách mạng do đạo diễn Bùi Thạc Chuyên thực hiện. ...

Chặng đường 70 năm Hội Luật gia Việt Nam đồng hành cùng đất nước

Trải qua 70 năm hình thành và phát triển, có thể khẳng định lịch sử của giới luật gia Việt Nam luôn gắn liền với lịch sử của đất nước và dân tộc. Hội Luật gia Việt Nam được thành...

Ai là nữ giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam?

Bà là phụ nữ đầu tiên ở Việt Nam bảo vệ thành công luận án tiến sÄ© quốc gia về Toán học ở Paris (Pháp). Người được nhắc đến chính là giáo sư, tiến sĩ khoa học, nhà giáo nhân dân Hoàng Xuân Sính.Nữ giáo sư Hoàng Xuân Sính sinh ngày 5/9/1933, quê làng Cót, Từ Liêm (nay là phường Yên Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội). Sinh ra ở thời kì đất nước còn chiến tranh và nhiều khó khăn,...

Cần sớm làm đường vào mộ bác sĩ A.Yersin

Đường vào mộ bác sĩ Yersin lâu nay là đường đất, thấp trũng, cần sớm làm đường vào góp phần để nơi an nghỉ của nhà bác học thêm khang trang. ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Số trung tâm dạy thêm tăng vọt sau quy định cấm học thêm trong trường

Sau khi Thông tư 29/2024 có hiệu lá»±c, số lượng trung tâm dạy thêm, học thêm ở Hà Nội, TP.HCM tăng mạnh và mức phí học thêm cÅ©ng cao hÆ¡n trước. Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội đánh giá, sau khoảng 1,5 tháng thực hiện Thông tư 29/2024 về quản lý dạy thêm, học thêm, Hà Nội thành lập hơn 100 đoàn triển khai giám sát việc thực hiện thông tư.Các trường học chủ động điều...

5 môn thi chung một phòng, liệu có loạn?

Theo dá»± liệu cá»§a Bộ GD&ĐT, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 sẽ xảy ra tình huống 5 môn thi khác nhau trong cùng một phòng thi. Tại hội nghị triển khai công tác tuyển sinh đầu cấp, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và đánh giá việc thực hiện Thông tư 29/2024, ông Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) cho hay, nhiều địa phương băn khoăn, lo lắng về quá trình sắp...

Xác định đội đầu tiên vào bán kết Cúp Quốc gia nữ 2025

Trong cuộc đọ sức ở bảng B, Phong Phú Hà Nam nhanh chóng chiếm ưu thế. Phút thứ 4, Cao Thị Linh di chuyển thông minh và nhận đường chuyền của đồng đội. Cô tung cú dứt điểm rất đẹp mắt mở tỉ số trận đấu cho Phong Phú Hà Nam. Nỗ lực sau đó của Hà Nội không được đền đáp, họ còn phải nhận thêm bàn thua.Phút 42, Ngân Thị Thanh Hiếu sút xa đẳng cấp...

Bộ GD&ĐT điểm danh 19 tỉnh ‘phớt lờ’ báo cáo về cấm dạy thêm, học thêm

Dù Bộ GD&ĐT đã yêu cầu nhưng đến nay 19 tỉnh thành vẫn chưa gá»­i báo cáo về tình hình triển khai thá»±c hiện Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm. Tại Hội nghị triển khai công tác tuyển sinh đầu cấp, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và đánh giá việc thực hiện Thông tư 29/2024 về quản lý dạy thêm, học thêm, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông cho hay, dù Bộ...

HLV Thái Lan kể lại khoảnh khắc động đất kinh hoàng, chạy vội từ tầng 15

Huấn luyện viên trưởng của đội tuyển Thái Lan Masatada Ishii xác nhận an toàn sau vụ động đất chiều 28/3. Thời điểm vụ việc xảy ra, nhà cầm quân người Nhật Bản ở trong căn hộ nằm trên tầng 15 của tòa nhà."Khi trận động đất xảy ra, tôi nghĩ nó sẽ sớm qua đi nhưng mọi thứ vẫn rung lắc. Vì vậy, tôi dọn đồ và chạy xuống từ tầng 15. Tôi đã an toàn. Cảm...

Bài đọc nhiều

Điểm chuẩn Học viện Ngoại giao: Ngành Trung Quốc học cao nhất với 29,2 điểm tổ hợp C00

Nguồn: https://tuoitre.vn/diem-chuan-hoc-vien-ngoai-giao-nganh-trung-quoc-hoc-cao-nhat-voi-29-2-diem-to-hop-c00-20240817213057135.htm

Thời gian nghỉ thai sản của giáo viên như thế nào?

Thời gian nghỉ thai sản của giáo viên nữ và thời gian nghỉ của giáo viên nam khi vợ sinh con được quy định tại Thông tư số 05/2025/TT-BGDDT quy định về chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự...

Điểm sàn tuyển sinh của loạt trường đại học, Bách khoa TPHCM chỉ 18 điểm

Điểm sàn Trường Đại học Công nghiệp TPHCM theo phương thức xét điểm tốt nghiệp THPT từ 17 đến 19 điểm tùy cơ sở, chương trình với 50% tổng chỉ tiêu tuyển sinh.Cụ thể, tại trụ sở TPHCM, chương trình đại trà, điểm sàn chung cho tất cả các ngành (trừ ngành dược học) là 19 điểm; chương trình tăng cường tiếng Anh 18 điểm.Trước đó, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) đã công bố ngưỡng...

AI và khả năng kết nối các ngành khoa học

PGS. Kaiming He tại Cao đẳng Máy tính MIT Schwarzman bàn về vai trò của AI trong việc phá bỏ rào cản giữa các lĩnh vực khoa học và thúc đẩy hợp tác liên ngành. Rất nhiều điều đã thay đổi trong 15 năm kể từ khi PGS. Kaiming He còn là một nghiên cứu sinh tiến sĩ. “Khi bạn đang ở giai đoạn làm tiến sĩ, có một bức tường rất cao ngăn cách giữa các lĩnh vực và chuyên...

Cùng chuyên mục

Tuyển giáo viên trước sáp nhập đơn vị hành chính: Nơi tự tạm dừng, nơi tiếp tục tuyển

Tại tỉnh Ninh Thuận có huyện tiếp tục tuyển giáo viên để đảm bảo việc dạy học, nhưng có nơi lại tạm dừng vì lý do sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính. Ngược lại, UBND huyện Ninh Phước cũng đã có thông...

Đừng tự nuốt ‘chén đắng’ do gian dối thi cử

Nhiều quảng cáo về chuyện thi hộ các chứng chỉ tiếng Anh, trong đó có nhiều chứng chỉ quốc tế uy tín đang công khai trên mạng. "Thi hộ chứng chỉ ngoại ngữ. Thanh toán khi biết điểm. PTE-IELTS-TOEIC. Cam kết đạt mục tiêu,...

TP Hồ Chí Minh thông báo kế hoạch tuyển sinh lớp 10 công lập năm học 2025-2026

Học sinh tốt nghiệp THCS năm học 2024 - 2025, tại TP Hồ Chí Minh trong độ tuổi quy định đều được tham gia dự thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập theo 2 phương thức  xét tuyển và thi tuyển. Phương thức xét tuyển chỉ dành riêng cho học sinh đã tốt nghiệp Trường THCS - THPT Thạnh...

TPHCM mở rộng đối tượng thi tuyển lớp 10 chuyên

Trường Trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong và Trung học phổ thông chuyên Trần Đại Nghĩa được phép tiếp nhận thí sinh đã tốt nghiệp trung học cơ sở ở các tỉnh, thành phố khác. ...

Danh sách học sinh các tỉnh lọt đội tuyển dự thi Olympic quốc tế năm 2025

Bộ GD-ĐT vừa công bố kết quả kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025. Theo đó, có 37 học sinh lọt vào danh sách này. Từ ngày 25 - 27/3, Bộ GD-ĐT tổ chức kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025. Kỳ thi năm nay có sự tham gia của 187 thí sinh đến từ các tỉnh, thành phố trên...

Mới nhất

ĐHĐCĐ thường niên TCT Viglacera 2025 qua lăng kính báo chí – Tổng công ty Viglacera

Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên 2025 của Tổng công ty Viglacera - CTCP (Mã: VGC) nhận được sự quan tâm rất lớn của cổ đông và xã hội. “Bức tranh tổng thể” về hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển của Viglacera trong năm 2024 và những định hướng chiến lược...

Thủ tướng kỳ vọng làn sóng đầu tư mới từ Thụy Điển vào Việt Nam – Tổng công ty Hàng hải Việt Nam-VIMC

Trong chương trình thăm chính thức Vương quốc Thụy Điển, chiều 12/6 (giờ địa phương), tại Stockholm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Bộ trưởng Hợp tác phát triển quốc tế và Ngoại thương Thụy Điển Benjamin Dousa cùng chủ trì Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam – Thụy Điển có chủ đề “Chuyển đổi xanh,...

Tin tức doanh nghiệp-Chủ tịch VNG Lê Hồng Minh chia sẻ tầm nhìn Go Global và AI cùng đoàn lãnh đạo YPO

Ngày 6/6/2025, Chủ tịch VNG, ông Lê Hồng Minh, đã có buổi gặp gỡ cùng đoàn lãnh đạo doanh nghiệp đến từ YPO Pan Greater Bay Area Chapter tại VNG Campus. Hoạt động này là một phần của chương trình giao lưu quốc tế của YPO, nhằm khám phá môi trường kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp và chiến...

Petrolimex điều chỉnh giá xăng dầu từ 15 giờ 00 phút ngày 12.6.2025

Hà Nội, ngày 12.6.2025, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex/Tập đoàn - mã chứng khoán: PLX) chính thức điều chỉnh giá xăng dầu, theo đó mức giá mới như sau:Mức giá mới có hiệu lực từ thời điểm 15 giờ 00 phút ngày 12 tháng 6 năm 2025 cho đến kỳ điều hành giá xăng dầu tiếp...

Ước tồn Quỹ BOG tại Petrolimex ngày 12.6.2025

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex/ PLX/ Tập đoàn) điều chỉnh giá mặt hàng xăng dầu từ 15 giờ 00 ngày 12.6.2025 - chi tiết xem tại TCBC công bố trên website   www.petrolimex.com.vn.Trong chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu từ ngày 05.6.2025 đến trước thời điểm 15 giờ 00 ngày 12.6.2025, Quỹ bình ổn giá xăng...

Mới nhất