Đảng cực hữu có thể tạo bất ngờ?

Sự trỗi dậy của AfD khiến các đối thủ lo lắng

Tuy nhiên, Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo trung hữu (CDU/CSU) nói chung vẫn được đánh giá sẽ một lần nữa trở thành đảng lớn nhất tại Quốc hội Đức (Bundestag) với 220 ghế, cho phép họ bổ nhiệm thủ tướng đầu tiên kể từ khi bà Angela Merkel từ chức vào năm 2021.

Theo cuộc thăm dò cuối cùng của YouGov trước cuộc bầu cử, Đảng cực hữu AfD sẽ giành được tới 145 ghế, vượt qua con số 115 ghế dự kiến của Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) cầm quyền, sau khi mức độ ủng hộ của đảng này sụt giảm mạnh chỉ sau vài năm dưới thời Thủ tướng Olaf Scholz.

Đảng Xanh, đảng hợp tác với SPD trong liên minh cầm quyền, cũng được dự đoán sẽ giảm từ mức kỷ lục 15% số phiếu bầu vào năm 2021 xuống còn 13% trong cuộc bầu cử này.

Như đã biết, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier đã kêu gọi bầu cử sớm sau khi liên minh cầm quyền tan rã và ông Scholz mất phiếu tín nhiệm tại Quốc hội Đức vào ngày 15/1.

Dù kết quả thăm dò cho thấy liên minh CDU/CSU vẫn dẫn đầu, song khả năng đảng cực hữu AfD gây bất ngờ vẫn có thể xảy ra. Ngoài việc đang rất được lòng cử tri với chính sách siết chặt nhập cư, cải tổ kinh tế và ngừng viện trợ Ukraine – 3 vấn đề chính của cuộc bầu cử, sức hút của AfD còn đang được tăng lên bởi chiến thắng của Tổng thống Donald Trump ở Mỹ.

Theo nghiên cứu từ Viện Internet và Xã hội Humboldt và Synosys, các dòng tweet của Elon Musk, cố vấn đặc biệt của ông Trump, đã trực tiếp góp phần đưa nhà lãnh đạo AfD Alice Weidel trở thành chính trị gia Đức nổi tiếng nhất trên X và mở rộng phạm vi tiếp cận các bài đăng của bà.

Sami Nenno và Philipp Lorenz-Spreen, tác giả của nghiên cứu, phát hiện ra rằng các bài đăng lại hoặc đề cập đến AfD và/hoặc Weidel thường có phạm vi tiếp cận cao hơn nhiều so với mức trung bình; từ khoảng 200.000 lượt xem lên đến hơn 1 triệu lượt xem.

Ngoài ra, giai đoạn tương tác mạnh mẽ nhất của ông Musk với AfD và các nội dung liên quan diễn ra từ cuối tháng 12 đến giữa tháng 1; trong thời gian đó, lượng người theo dõi Weidel gần như tăng gấp đôi, từ hơn 500.000 lên 985.000.

Các bên tích cực vận động trước ngày bầu cử

Đảng cực hữu AfD cũng đã rất tích cực tổ chức các cuộc vận động tranh cử cuối cùng tại Berlin trước ngày bầu cử. Các ứng cử viên hàng đầu đã có những bài phát biểu mạnh mẽ phản đối tội phạm đâm dao, nhập cư và sự ủng hộ của Đức đối với Ukraine.

Trước việc một số nhóm nhỏ người biểu tình phản đối AfD ở Berlin, thành viên cấp cao Beatrix von Storch của đảng này cho biết những người biểu tình chống AfD đang thể hiện lòng căm thù. “Hãy nhìn vào khuôn mặt chúng tôi, đây là tình yêu”, bà nói bằng tiếng Anh, “còn nhìn sang kia, đó là sự căm ghét”.

Một diễn giả khác hoan nghênh giọng điệu của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với Ukraine trong những ngày gần đây. “Hoa Kỳ đã đến nơi mà AfD đã luôn ở đó. Đó là lý do tại sao AfD hiện cần nắm quyền trong chính phủ Đức”.

Trong khi đó, trước viễn cảnh một đảng cực hữu có thể nắm quyền nước Đức lần đầu sau 9 thập kỷ, các đảng phái “chính thống” nước này đang nỗ lực ngăn cảnh viễn cảnh đó xảy ra.

Thủ tướng Scholz khẳng định rằng ông vẫn hy vọng vào một chiến thắng dù rất mong manh của mình. Tại một sự kiện ở Potsdam, ông Scholz một lần nữa tìm cách gây nghi ngờ về độ tin cậy của ứng cử viên hàng đầu Friedrich Merz từ CDU/CSU và mô tả đảng của ông mới là thành trì vững chắc nhất ngăn cản AfD phát huy bất kỳ vai trò nào.

Ông Scholz cho biết ông “tin chắc rằng lần này, nhiều người sẽ chỉ đưa ra quyết định của mình tại điểm bỏ phiếu. Tôi không tin vào phép màu, mà tin vào chiến thắng trong cuộc bầu cử”.

Tuy nhiên, đảng SDP cầm quyền của ông hiện được dự đoán sẽ đứng thứ ba sau liên minh CDU/CSU của ông Friedrich và đảng cực hữu AfD.

Ông Merz cũng tổ chức một cuộc mít tinh cuối cùng trước cuộc bầu cử Chủ nhật, tại đó ông hứa sẽ là “tiếng nói mạnh mẽ trong Liên minh châu Âu”. Ông phát biểu tại cuộc mít tinh của CDU/CSU: “Châu Âu phải trở nên mạnh mẽ hơn nữa và Đức phải tham gia nhiều hơn vào Liên minh châu Âu”.

Quốc hội mới của Đức sẽ “đông đúc” và “phức tạp” hơn?

Với bối cảnh các đảng phái cạnh tranh cao và hệ thống bầu cử phức tạp, Quốc hội Đức tới đây có thể bao gồm từ 4 đến 8 đảng. Điều đó có nghĩa là viên hàng đầu Friedrich Merz cần một hoặc nhiều đối tác mạnh mới có thể thành lập được chính phủ liên minh mới. Đó có thể là đảng SPD đối lập chính của ông Scholz hoặc Đảng Xanh hoặc có thể phải là cả hai.

Đảng cực hữu AfD, hiện đang đứng thứ hai trong hầu hết các cuộc thăm dò với khoảng 20%, được dự báo khó có thể tham gia vào bất kỳ chính phủ liên minh nào vì tất cả các đảng khác đều đã loại trừ khả năng hợp tác với một đảng mà họ coi là phi dân chủ. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng rất khó dự báo trước.

Hoàng Hải (theo YouGov, Indefendent, DW)