Cách thành phố Việt Trì 65km về phía Tây Bắc, Đầm Ao Châu thuộc huyện Hạ Hòa tỉnh Phú Thọ được coi như Hạ Long thu nhỏ nằm giữa vùng núi đồi thấp trung du Tây Bắc bộ, trải rộng trên diện tích chừng 1.500ha với thảm thực vật phong phú, Đầm Ao Châu là món quà vô giá từ thiên nhiên dành cho vùng đất Tổ nơi còn mang đậm nét nguyên sơ, với cảnh quan thiên nhiên sơn thủy hữu tình được ví như một tiểu Hạ Long của tỉnh Phú Thọ, một ao ngọc giữa vùng đất Tổ linh thiêng…
Truyền thuyết kể lại rằng: “Vua Hùng Vương thứ sáu một lần đi tìm đất đóng đô đứng trên núi ngắm nhìn hình sông thế núi uốn lượn lại có Đầm Ao Châu đẹp như một viên ngọc. Vua muốn chọn nơi này để định đô, nhà Vua đã được thần rùa nổi lên mời đứng trên lưng để đi thăm phong cảnh Đầm Ao Châu đủ 99 ngách.
Đầm Ao Châu – Cách thành phố Việt Trì 60 km (Ảnh: Internet)
Sau đó, voi đưa nhà vua lên đỉnh núi để ngắm nhưng chân voi dẫm sạt góc núi báo hiệu thế đất không bền vững nên vua không chọn nữa mà tìm về Nghĩa Lĩnh, Phong Châu để định đô”. Khi Vua Hùng và quần thần nước Văn Lang đã đặt chân đến vùng đất có 99 ngọn đồi cùng 99 ngách nước. Trong khi đang chiêm ngắm cảnh đẹp nơi đây, họ tình cờ được mục kích cảnh hai con trâu vàng đang giao đấu quyết liệt, rồi bỗng dưng cả hai cùng lặn xuống nước biến mất. Từ đó đầm được gọi là hồ Kim Ngưu (Trâu Vàng).
Có lẽ xuất phát từ huyền thoại “Trâu Vàng” và thực tế bên trong là đầm nhưng bên ngoài cũng còn những ngách nhỏ tạo thành ao rải rác, kết hợp thành quần thể mang hình dáng một đầu trâu với hai sừng choãi ra hai phía sông Thao và sông Lô mà người đời sau đã gọi hồ Trâu Vàng bằng cái tên khá chi tiết: “Đầm Ao Châu” (trong cách phát âm của cư dân địa phương, “trâu” bị đọc trại thành “châu”).
Đầm Ao Châu có diện tích mặt nước khoảng 2km² với khoảng 100 hòn đảo lớn nhỏ được bao phủ một thảm thực vật phong phú cùng với 99 ngách nước đan cài vào các khe núi tạo nên một bức tranh phong thủy hữu tình. Đáng chú ý là mực nước trong hồ luôn có độ sâu khoảng 3m, có nơi sâu tới 35m và quanh năm không bị cạn. Làn nước Ao Châu trong xanh màu ngọc bích. Thú vị nhất là được ngắm nước Ao Châu ở những thời điểm khác nhau trong ngày. Buổi sáng sớm, nước bàng bạc màu sương sớm. Buổi chiều nước trong xanh màu ngọc bích, trong đến mức có thể chiêm ngưỡng được hình bóng cảnh vật soi bóng dưới đáy đầm. Hoàng hôn buông xuống, Ao Châu lững lờ màu tím.
Đầm Ao Châu được mệnh danh là “Vịnh Hạ Long” trên đất tổ. Ảnh: baomoi.com
Nước Ao Châu trong xanh, không bị ô nhiễm là môi trường sinh sống cho nhiều loài thủy sinh: giải, rùa vàng, ba ba… nhiều nhất vẫn là cá. Ở đây, hằng ngày, người dân đánh cá vẫn giăng lưới bắt được những loại cá như trắm đen, chép, cá mè nặng tới hơn 10 kg. Ai có đam mê câu cá, muốn trải nghiệm cảm giác câu được những chú cá trắm đen nặng tới 10-15kg thì Ao Châu là một địa điểm câu lí tưởng. Những món ăn chế biến từ các loài bắt được tại đầm như cá nướng, ốc nhồi hấp xả… cũng rất dễ làm vừa lòng du khách, hay các món từ những vật nuôi địa phương như vịt quay, gà tía, lợn lửng và các loại rau măng rừng là những món ăn đậm đà dư vị mà cư dân bản địa thết đãi du khách khi về tham quan, nghỉ dưỡng ở đây.
Đầm Ao Châu nói riêng sở hữu khí hậu miền núi Tây Bắc bộ, mát mẻ với lượng mưa trung bình khoảng 1.850mm/năm, nhiệt độ trung bình hằng năm khoảng 23°C. Địa hình đồi núi đã tạo nên hàng trăm ngách nước luồn lách giữa các khu vực, nhiều con suối đẹp đổ nước xuống đầm. Ngoài ra, cảnh quan đầm Ao Châu còn được tô điểm bởi nhiều loại cây ăn quả được trồng trên những ngọn đồi giữa đầm như: mít, bưởi, nhãn, vải, khế… và càng trở nên hấp dẫn hơn khi vào mùa quả chín.
Theo khảo sát của các nhà chuyên môn thì khu vực Ao Châu có hệ sinh thái động thực vật đa dạng, phong phú với 702 loài thực vật trong đó có 86 loài gỗ như: chò chỉ, chò nâu, lim xanh, sến, táu, lát hoa…; có 332 loài làm thuốc chữa bệnh; 47 loài sử dụng làm rau ăn; về động vật có 22 loài thú, 71 loài chim. Ao Châu có 29 loài cá, nhiều nhất là cá chép, cá trắm, cá măng, cá mè, cá trạch, cá ngạnh… Đặc biệt trong hồ còn có các loài rùa, ba ba…
Muốn bao quát toàn cảnh Ao Châu phải leo lên ngọn núi cao nhất có tên là núi Buộm với độ cao gần 700m so với mực nước biển. Từ trên núi Buộm dõi xuống, toàn cảnh hồ nước 99 ngách len lỏi giữa trập trùng những quả đồi cao, thấp. Đầm nước bao quanh khiến cho mỗi ngọn đồi ở đây trở thành những hòn đảo nhỏ. Hình thù, dáng vẻ, độ cao thấp của mỗi đảo đồi mỗi khác, cũng vì vậy mà vẻ đẹp “sơn thủy hữu tình” càng trở nên độc nhất vô nhị.
Đến với đầm Ao Châu bạn không chỉ được ngắm cảnh đẹp non nước hữu tình, cùng thả hồn mình thư giãn với cảnh sắc thiên nhiên nơi đây mà còn được thưởng thức ẩm thực ăn uống ở Ao Châu Phú Thọ. Những đồ ăn đặc trưng của đất Tổ, mùi vị đậm đà mà khách du lịch tới đây có thể thưởng thức như: cá nướng, ốc nhồi hấp sả, gà tía, trám om cá, cọ ỏm, rêu đá, thịt chua Thanh Sơn….Cùng các hoạt động chill nhất ở đây là ngồi thuyền dạo quanh hồ ngắm cảnh sông nước tĩnh lặng, mây trời hùng vĩ. Đặc biệt rải nghiệm câu cá và thưởng thức trái cây ngay tại vườn khi đến đầm Ao Châu
Ao Châu có điều kiện rất thuận lợi để phát triển thành khu du lịch sinh thái với các loại hình du lịch như: nghỉ dưỡng, bơi thuyền, câu cá, leo núi. Đây là một tiềm năng du lịch hấp dẫn và đầy triển vọng của huyện Hạ Hòa. Muốn đến Ao Châu, từ Hà Nội đi theo tuyến đường tàu hay đường cao tốc đi Lào Cai, đường bộ ngược theo hướng đi Yên Bái đều rất thuận tiện. Tại đây, sau khi vãn cảnh đầm, du khách có thể thăm các di tích lịch sử như đền Mẫu Âu Cơ (cách 10km), đền Chu Hưng, thăm các làng nghề, khám phá Ao Giời – Suối Tiên cách đó khoảng 15km. Đầm Ao Châu là khu du lịch sinh thái lí tưởng hiện vẫn đang chào đón các nhà đầu tư để nơi đây sẽ là điểm đến của du khách trong hành trình du lịch: Về cội nguồn./.
Vương Thanh Tú
