Trong một bài phân tích gần đây trên Foreign Affairs, ông Celeste Wallander, cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc (Mỹ) đã đánh giá về khả năng phòng thủ của Ukraine trong trường hợp có, hay không có sự hỗ trợ từ Mỹ. TG&VN lược dịch bài phân tích.
 |
| Các thành viên của lực lượng vũ trang Ukraine tại Kharkiv, Ukraine, tháng 3 năm 2025. (Nguồn: Reuters) |
Không nhất thiết phải xao động
Việc Mỹ đột ngột, dù chỉ là tạm thời, đình chỉ toàn bộ viện trợ an ninh cho Ukraine vào đầu tháng Ba đã làm dấy lên lo ngại về khả năng tự vệ của nước này.
Giả sử, viện trợ bị ngừng vĩnh viễn, chắc chắn cục diện xung đột sẽ thay đổi.
Tuy nhiên, ngay cả khi Mỹ cắt giảm hoàn toàn hỗ trợ, điều đó cũng không thể đảo ngược những tiến bộ mà Ukraine đã đạt được trong ba năm qua. Với kho dự trữ hiện có và năng lực sản xuất vũ khí nội địa, Ukraine vẫn có thể duy trì phòng thủ trong nhiều tháng.
Mặc dù viện trợ của Mỹ đã được nối lại vào thời điểm hiện tại, nhưng Ukraine không nhất thiết phải xao động nếu Washington tiếp tục trì hoãn hoặc tạm ngừng hỗ trợ.
Điều có thể rút ra ở đây là, việc tạm ngừng viện trợ của Mỹ là hồi chuông cảnh tỉnh quan trọng: Yếu tố quyết định Ukraine có thể phòng thủ lâu dài và hiệu quả đến đâu trong những tháng tới sẽ phụ thuộc vào việc các cường quốc châu Âu sẵn sàng thay thế Mỹ ở mức độ nào.
Không một quốc gia châu Âu nào có thể đơn lẻ thay thế Mỹ về tài chính và công nghiệp quốc phòng, nhưng cùng nhau, họ có thể cung cấp sự hỗ trợ đáng kể cho Ukraine.
Dù có hay không có Washington, các quốc gia châu Âu cần đẩy mạnh tài trợ quân sự cấp thiết nhất cho Ukraine, bao gồm đạn dược và hệ thống đánh chặn phòng không. Đan Mạch, Đức, Na Uy, Vương quốc Anh và nhiều nước khác đã bắt đầu thực hiện điều này.
Suốt ba năm qua, châu Âu đã cung cấp cho Ukraine nhiều khí tài mà Mỹ không hỗ trợ, chẳng hạn như vũ khí chống hạm, xe tăng chiến đấu hiện đại, hệ thống phòng không tầm ngắn và tầm trung, hệ thống an ninh mạng và các linh kiện công nghiệp.
Đồng thời, Ukraine đã mở rộng sản xuất nội địa đối với UAV và đạn dược, hiện đáp ứng ít nhất 40% nhu cầu hàng ngày.
Thời gian qua, Ukraine cũng chứng minh được khả năng tác chiến phi đối xứng, khai thác điểm yếu của Nga, sử dụng UAV để tìm kiếm và tiêu diệt thiết bị quân sự của Nga.
Khi chiến thuật của Nga thay đổi, Ukraine nhanh chóng thích nghi bằng cách chế tạo các UAV sát thương hơn trong vòng vài tuần hoặc thậm chí vài ngày, khiến các biện pháp đối phó của Nga trở nên lỗi thời.
Ngay cả khi viện trợ của Mỹ bị hạn chế, Ukraine vẫn có thể tạo ra những lợi thế đáng kể với sự hỗ trợ từ châu Âu, giúp Kiev củng cố vị thế và làm suy yếu kế hoạch của Điện Kremlin nhằm kéo dài xung đột và buộc Ukraine phải chấp nhận các điều kiện của Tổng thống Putin.
 |
| Với kho dự trữ hiện có,Ukraine có thể duy trì phòng thủ đến giữa năm 2025. (Nguồn: Reuters) |
Đủ sức phòng thủ đến giữa 2025
Viện trợ an ninh của Mỹ dành cho Ukraine trong ba năm qua không chỉ đáp ứng nhu cầu thực địa hằng tuần mà còn giúp Kiev củng cố quân đội về lâu dài. Viện trợ được phân bổ thông qua ba chương trình khác nhau, tất cả đều được Quốc hội Mỹ phê duyệt và cấp ngân sách.
Chương trình quan trọng nhất là Quyền rút vũ khí của Tổng thống (PDA), cho phép Bộ Quốc phòng Mỹ trích xuất các hệ thống vũ khí từ kho quân sự và nhanh chóng chuyển giao cho đối tác trong vòng vài tuần hoặc vài tháng. Ukraine là nước nhận viện trợ PDA lớn nhất, với tổng số 33,3 tỷ USD từ năm 2022 đến 2024.
Nhờ chương trình này, Ukraine đã nhận được nhiều loại vũ khí như tên lửa Javelin, Stinger, xe bọc thép, radar, UAV, pháo, hệ thống phòng không và đạn dược.
Những khoản viện trợ này, cùng với đóng góp từ châu Âu, không chỉ giúp Ukraine phòng thủ mà còn giúp nước này xây dựng một quân đội hiện đại theo tiêu chuẩn NATO.
Ngoài ra, Quốc hội Mỹ cũng thành lập Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine (USAI) với ngân sách 33,3 tỷ USD từ 2022 đến 2024 để đối phó với các mối đe dọa lâu dài từ Nga.
Khác với PDA, USAI không rút từ kho quân sự Mỹ mà tài trợ cho việc mua sắm các khí tài quân sự mà Mỹ không có sẵn để viện trợ với số lượng lớn.
Chương trình này đã giúp Ukraine có được hàng trăm nghìn viên đạn, hệ thống phòng không, UAV, và các linh kiện công nghiệp quan trọng.
Châu Âu cũng tham gia vào các nỗ lực này, hỗ trợ Ukraine thông qua các hợp đồng mua sắm quốc phòng riêng lẻ và thông qua Liên minh châu Âu.
Cuối cùng, chương trình Tài trợ quân sự nước ngoài (FMF) đã tăng cường an ninh trung và dài hạn cho Ukraine được Quốc hội Mỹ phê duyệt từ 2022 với 6,7 tỷ USD.
Số tiền này được sử dụng để ký hợp đồng với các công ty quốc phòng Mỹ, mua sắm hệ thống phòng không, xe bọc thép, hệ thống chống tăng và radar.
Những chương trình này đã giúp Ukraine củng cố năng lực phòng thủ đến mức ngay cả khi viện trợ Mỹ tạm thời bị gián đoạn, quân đội Ukraine vẫn có thể duy trì chiến đấu.
Các quan chức Mỹ ước tính với kho dự trữ hiện có, các gói viện trợ cuối năm 2024, các khoản đóng góp từ châu Âu và đặc biệt là sản xuất nội địa, Ukraine có thể duy trì phòng thủ đến giữa năm 2025.
Kiev không đơn độc
Viện trợ từ Mỹ vẫn rất quan trọng với năng lực tổng thể của Ukraine, nhưng Kiev và các đối tác châu Âu không nên đánh giá thấp năng lực tự vệ của họ.
Châu Âu có đủ quyết tâm để đáp ứng nhu cầu phòng thủ của Ukraine và hoàn toàn có thể đảm nhận nhiệm vụ này.
Dự kiến trong năm 2025, Ukraine sẽ cần hàng tỷ Euro để duy trì quốc phòng, một con số nằm trong khả năng của châu Âu.
Liên minh châu Âu đã công bố kế hoạch cho các cơ chế tài trợ quốc phòng mới, với khoản ngân sách tiềm năng lên tới 840 tỷ USD. Nhiều quốc gia như Na Uy và Anh đã cam kết các gói viện trợ mới và các nước khác cũng đang chuẩn bị công bố thêm hỗ trợ.
Ukraine và Mỹ sẽ có vị thế đàm phán thuận lợi hơn khi Washington vẫn cam kết hỗ trợ ngoại giao và tài chính cho Kiev.
Nhưng nếu điều đó có chuyển biến ra sao, Ukraine vẫn không rơi vào tình thế tuyệt vọng.
Với nỗ lực xây dựng một quân đội hiện đại và duy trì phòng thủ trong ba năm qua, Ukraine chắc chắn sẽ không dễ dàng bỏ cuộc. Và với sự hỗ trợ ngày càng lớn từ châu Âu, Kiev không đơn độc.
Nguồn: https://baoquocte.vn/cuu-quan-chuc-lau-nam-goc-phan-tich-chi-tiet-phao-sinh-ton-cua-ukraine-307959.html
