Ngày 31.5 tới, TAND TP.Hà Nội sẽ mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án liên quan đến đường dây sản xuất sách giáo khoa (SGK) giả có quy mô cực lớn.
36 bị cáo hầu tòa, trong đó ông Trần Hùng bị truy tố tội nhận hối lộ; Cao Thị Minh Thuận, Giám đốc Công ty Phú Hưng Phát, và Nguyễn Mạnh Hà, Phó giám đốc Công ty cổ phần In Hà Nội, bị truy tố tội sản xuất, buôn bán hàng giả; Nguyễn Duy Hải (lao động tự do) bị truy tố tội môi giới hối lộ.
Ông Trần Hùng, cựu Tổ trưởng Tổ 304 (Tổng cục Quản lý thị trường)
Cáo trạng xác định, từ đầu năm đến tháng 6.2021, bị cáo Cao Thị Minh Thuận cùng đồng phạm tổ chức sản xuất gần 9,5 triệu quyển SGK giả các loại với tổng giá trị theo bìa hơn 260 tỉ đồng. Các bị cáo đã tiêu thụ hơn 6,3 triệu quyển, tổng giá trị theo bìa hơn 164 tỉ đồng, giá bán thực tế hơn 73 tỉ đồng, đã được thanh toán hơn 30 tỉ đồng.
Quá trình thực hiện hành vi phạm tội, bị cáo Thuận cùng bị cáo Hà nhiều lần đưa tiền cho ông Trần Hùng và một số cán bộ quản lý thị trường (QLTT) để nhờ giúp đỡ khi bị xử lý vi phạm.
Hướng dẫn thay đổi lời khai để thoát xử lý hình sự?
Theo Viện KSND tối cao, đầu tháng 7.2020, sau khi nhận được nguồn tin, với tư cách Tổ trưởng Tổ 304, ông Trần Hùng chỉ đạo cục nghiệp vụ thuộc Tổng cục QLTT phối hợp với Cục QLTT Hà Nội và Đội QLTT số 17 kiểm tra một kho sách ở Q.Hoàng Mai (Hà Nội), vì nghi ngờ có nhiều SGK giả.
Kết quả, Đội QLTT số 17 phát hiện, thu giữ hơn 27.000 đầu sách không có hóa đơn, chứng minh nguồn gốc do Công ty Phú Hưng Phát đang lưu trữ. Ông Trần Hùng sau đó có văn bản chỉ đạo cấp dưới tại Tổ 304 giám sát việc làm rõ thủ đoạn mua bán SGK giả của Công ty Phú Hưng Phát, nhấn mạnh trước khi kết luận phải họp với Tổ 304.
Biết ông Hùng là người trực tiếp chỉ đạo, bà Cao Thị Minh Thuận nhắn tin, gọi điện với mục đích nhờ giúp đỡ, chỉ đạo xử lý nhẹ vụ việc của mình. Ông Hùng nói “đồng ý tha” nhưng với điều kiện bà Thuận phải chỉ ra một số cơ sở in sách lậu.
Tiếp đó, bà Thuận bàn bạc với Nguyễn Mạnh Hà rằng sẽ gặp Nguyễn Duy Hải (là người thường xuyên cung cấp nguồn tin cho ông Trần Hùng) để nhờ Hải tác động tới ông Trần Hùng. Ba người thống nhất sẽ chi 400 triệu đồng cho ông Hùng.
Một kho tập kết sách giả của Công ty Phú Hưng Phát
Ngày 14.7.2020, Hải gặp ông Trần Hùng và 2 tổ viên Tổ 304, đặt vấn đề bà Thuận xin bỏ qua vụ việc, sẽ gửi ông Hùng và Tổ 304 số tiền 400 triệu đồng. Ông Hùng hướng dẫn Hải bảo với bà Thuận phải thay đổi lời khai về nguồn gốc số SGK là do người khác ký gửi chứ không phải bà Thuận mua. Ông Hùng còn điện thoại chỉ đạo ông Lê Việt Phương, Phó đội trưởng Đội QLTT số 17, tạo điều kiện giúp đỡ bà Thuận theo hướng chỉ xử lý hành chính.
Từ sự hướng dẫn của ông Hùng, bà Thuận thay đổi lời khai về nguồn gốc số SGK, ông Phương chỉ đạo kiểm soát viên Đội QLTT số 17 ghi vào biên bản làm việc với nội dung “số sách này do người khác ký gửi, bà Thuận không biết là thật hay giả”.
Ngày 12.8.2020, Cục QLTT Hà Nội họp hội đồng tư vấn để xác định hướng xử lý, có sự tham gia của lực lượng QLTT, công an và viện kiểm sát. Căn cứ báo cáo của Đội QLTT số 17, cuộc họp thống nhất về việc không làm rõ được nguồn gốc số sách bị thu giữ, chưa đủ căn cứ xác định bà Thuận biết hàng hóa là thật hay giả, toàn bộ số sách chưa lưu thông ra thị trường nên hậu quả chưa xảy ra, chưa đủ cấu thành tội phạm hình sự…
Một tuần sau, Cục QLTT Hà Nội ra quyết định xử phạt hành chính 50 triệu đồng đối với Công ty Phú Hưng Phát. Trước, trong và sau quá trình xử lý vi phạm, bà Thuận nhiều lần đưa tiền cho ông Phương và Đội QLTT số 17 với tổng cộng 330 triệu đồng. Ông Phương chia cho 2 cấp dưới, một người 5 triệu đồng, một người 6 triệu đồng.
Ông Trần Hùng phủ nhận việc nhận hối lộ
Vẫn theo cáo trạng, sáng 15.7.2020, Nguyễn Duy Hải cầm 300 triệu đồng (tiền do Cao Thị Minh Thuận đưa cho Nguyễn Mạnh Hà, Hà đưa cho Hải đựng trong túi ni lông màu đen, đến phòng làm việc của ông Trần Hùng. Tại đây, Hải gặp ông Hùng và 2 tổ viên Tổ 304, nói bà Thuận đưa trước 300 triệu đồng và đưa túi tiền cho ông Hùng. Tuy nhiên, ông Trần Hùng nói cất đi.
Thấy vậy, Hải gọi điện cho bà Thuận rồi chuyển máy cho ông Hùng. Ông Hùng tiếp tục hướng dẫn bà Thuận thay đổi lời khai về nguồn gốc số sách bị thu giữ. Sau đó, ông Hùng nói có việc bận, kêu 2 thành viên Tổ 304 đưa Hải đi ăn trưa. Khi đi ăn, Hải cầm theo túi tiền.
Chiều cùng ngày, sau khi ăn xong, Hải cầm túi tiền đi theo 2 tổ viên Tổ 304 quay trở lại Tổng cục QLTT. Hải lên phòng làm việc của ông Trần Hùng qua lối cửa sau, đưa cho ông Hùng 300 triệu đồng.
Nhóm bị cáo là cựu cán bộ thuộc Đội QLTT số 17
Quá trình điều tra, ông Trần Hùng không thừa nhận hành vi phạm tội. Tuy nhiên, Viện KSND tối cao khẳng định có đủ căn cứ để truy tố bị cáo về tội nhận hối lộ.
Theo đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an thu giữ điện tín của các bị cáo, trích xuất dữ liệu điện tử thu giữ trên điện thoại của ông Trần Hùng, xác định các bị cáo và người liên quan đến vụ án có sự liên lạc, trao đổi nội dung trong quá trình giải quyết vụ việc Công ty Phú Hưng Phát.
Cơ quan điều tra cũng trưng cầu giám định để xác định nội dung, giọng nói của ông Hùng, Nguyễn Duy Hải, Cao Thị Minh Thuận, Lê Việt Phương trong các file ghi âm từ điện thoại, ổ cứng thu giữ của ông Hùng. Kết luận giám định xác định có giọng nói của nhóm này trong các file yêu cầu giám định.
Chưa hết, dù ông Trần Hùng phủ nhận nhưng bị cáo Hải lại khai nhận, lời khai của Hải phù hợp với kết quả thực nghiệm điều tra và diễn tả lại quá trình Hải đi bộ từ cửa Tổng cục QLTT đến phòng làm việc của ông Hùng đưa 300 triệu đồng.
Ngoài ra, việc buộc tội còn dựa trên lời khai của các bị cáo Thuận, Phương, các thành viên Tổ 304; biên bản đối chất giữa ông Hùng với nhóm Hải, Thuận, Phương; sơ đồ do Hải vẽ xác định địa điểm Hải đưa tiền cho ông Hùng…
“Thực tế, vụ việc đã không được chuyển cho cơ quan điều tra xử lý theo thẩm quyền mà được xử lý hành chính, do vậy, lời khai của Trần Hùng không có cơ sở chấp nhận”, cáo trạng nêu.
Cơ quan tố tụng xác định, hành vi của bị cáo Cao Thị Minh Thuận có dấu hiệu tội đưa hối lộ, Nguyễn Mạnh Hà có dấu hiệu tội môi giới hối lộ, nhưng do đã tích cực hợp tác, chủ động khai báo trước khi bị phát giác nên được miễn trách nhiệm hình sự. 2 bị cáo chỉ bị truy tố tội sản xuất, buôn hàng hàng giả.
Về phía bị cáo Lê Việt Phương cùng một số cán bộ Đội QLTT số 17, mặc dù vụ việc của Công ty Phú Hưng Phát đủ dấu hiệu chuyển cơ quan điều tra nhưng nhóm này lại xây dựng hồ sơ, báo cáo đề xuất theo hướng xử lý hành chính, qua đó nhận 310 triệu đồng cảm ơn từ Cao Thị Minh Thuận. Các bị cáo bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
