Cứu các loài có nguy cơ tuyệt chủng từ phân động vật

Các nhà nghiên cứu đang xem xét liệu họ có thể thu thập và khai thác sự đa dạng di truyền của động vật thông qua phân hay không. Phân không chỉ chứa thức ăn chưa tiêu hóa, vi khuẩn và mật, mà còn có các tế bào từ niêm mạc ruột của sinh vật đã thải ra nó. Điều đáng chú ý là một số tế bào này vẫn còn sống nếu phân còn mới.

Giáo sư Suzannah Williams từ Đại học Oxford, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết họ đã phân lập thành công tế bào sống từ phân chuột và phân voi. Dự án này, được gọi là “vườn thú phân” (poo zoo), có thể mở ra phương pháp mới để bảo tồn đa dạng di truyền mà không cần lấy mẫu trực tiếp từ động vật.

Một trong những hướng đi tiềm năng là nhân bản vô tính, trong đó nhân tế bào sẽ được cấy vào trứng của một cá thể hiến tặng, sau đó tạo phôi và phát triển thành một cá thể mới. Ngoài ra, các tế bào này có thể được lập trình lại để trở thành tinh trùng và trứng, cho phép sinh sản trong phòng thí nghiệm mà không cần thu thập trực tiếp từ động vật sống.

Tiến sĩ Ashlee Hutchinson, người đề xuất ý tưởng này và đang làm việc tại tổ chức bảo tồn Revive & Restore, nhấn mạnh rằng phương pháp này giúp duy trì quá trình sinh sản hữu tính, từ đó tăng khả năng thích nghi của các loài trước biến đổi môi trường.

Việc lưu trữ tế bào di truyền trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196 độ C cũng giúp bảo tồn DNA vô thời hạn, mở ra cơ hội nghiên cứu và ứng dụng trong tương lai. Một số tổ chức như Nature’s Safe ở Anh hay Frozen Zoo ở Mỹ đã triển khai phương pháp lưu trữ sinh học này từ lâu, nhưng việc thu thập tế bào từ phân là một bước tiến lớn vì không xâm lấn, giúp tiếp cận nhiều loài động vật hơn.

Dù vậy, các nhà khoa học vẫn đối mặt với thách thức trong việc tách lọc tế bào động vật khỏi vi khuẩn trong phân. Hiện nhóm nghiên cứu đang thử nghiệm phương pháp pha loãng và nuôi cấy tế bào trong môi trường kháng sinh. Vẫn còn nhiều rào cản trước khi có thể áp dụng rộng rãi công nghệ này, đặc biệt là do hiểu biết hạn chế về sinh lý sinh sản của nhiều loài.

Ngọc Ánh (theo Guardian, Independent)