Trang chủNewsVăn hóa - Xã hộiCửa Tùng, điệp trùng ký ức

Cửa Tùng, điệp trùng ký ức


Những ghi chép của các học giả VN thời cận đại cho thấy Cửa Tùng có vị trí quan trọng về quân sự ngay từ nhiều thế kỷ trước. Dương Văn An (1514 – 1591) trong cuốn Ô Châu cận lục cho biết: “Cửa biển của châu Minh linh (Vĩnh Linh)… có đồn canh phòng, thật là nơi xung yếu”. Hai thế kỷ sau, khi viết Phủ biên tạp lục, nhà bác học Lê Quý Đôn (1726 – 1784) mô tả: “Châu Minh Linh có cửa biển Minh Linh (Cửa Tùng), phía đông có hòn Cỏ, phía tây có núi Cổ Trai, có cử quan đóng giữ, là chốt xung yếu”.

Trong quá khứ, Cửa Tùng bao gồm một vùng đất khá rộng nằm về phía đông H.Minh Linh, nay là Vĩnh Linh và Gio Linh. Những phát hiện của các nhà khảo cổ học cho thấy tại đây đã có con người sinh sống và cùng theo đó là một nền văn hóa thuộc thời kỳ đá mới. Từ cuối thế kỷ 11 đến cuối thế kỷ 19, khi người Việt từ phía bắc vào đây định cư, lập nghiệp, Cửa Tùng dần trở thành một cảng thị sầm uất, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và giao lưu văn hóa ở phía nam quốc gia Đại Việt, tiếp theo là xứ Đàng Trong, kéo dài sang thời nhà Nguyễn.

Những cửa biển huyền thọai miền Trung và ký ức lịch sử - Ảnh 1.

Bãi tắm Cửa Tùng

Khoảng đầu thế kỷ 20, khu vực Cửa Tùng được giới hạn giáp biển phía đông; giáp sông Bến Hải phía nam, giáp làng Liêm Công phía tây, giáp làng Thủy Cần và làng Thạch Bàn phía bắc. Cửa Tùng nguyên thuộc một phường của làng Tùng Luật, người địa phương quen gọi là làng Tùng nên cửa biển gọi là Cửa Tùng. Vào khoảng năm 1915 – 1920, phường Tùng trở thành làng, mang tên Vĩnh An, dân cư không quá đông nhưng lại sống chen chúc trên một đoạn bờ bắc sông Bến Hải, cạnh cửa biển.

Léopold Cadière (1869 – 1955) chủ bút tập san Bulletin des Amis du Vieux Hué (Đô thành hiếu cổ, 1914 – 1944), trong cuốn Mission de Huế đã viết về vùng trồng dâu nuôi tằm ở Cửa Tùng, như sau: “Họ trồng bông kéo chỉ, dệt vải to, đó là thứ vải riêng của tỉnh Quảng Trị. Họ còn trồng dâu nuôi tằm kéo tơ để dệt thao lụa hàng tốt, tiêu thụ rộng khắp ở trong nước lẫn nước ngoài. Sở tiểu công nghệ của các chị đã thu hút nhiều khách du lịch tới Cửa Tùng kể cả hai ông bà cựu Hoàng đế Bảo Đại…”.

Do những đặc thù về khí hậu, vùng bờ biển Bắc Trung bộ thường xảy ra những trận cuồng phong thất thường gần bờ, nhưng Cửa Tùng lại là nơi khá kín gió, tàu thuyền đánh cá neo đậu khá an toàn. Sở dĩ như vậy là nhờ hai mũi đá ăn sâu ra biển từ hai phía là Mũi Si và Mũi Lai tạo nên một vịnh kín, không bị tác động của các dòng hải lưu.

Những cửa biển huyền thọai miền Trung và ký ức lịch sử - Ảnh 2.

Khu vực Thương cảng Tùng Luật xưa

Thời Pháp thuộc, nhận thấy khí hậu ở đây mát mẻ, dịu hòa, người Pháp đã chọn Cửa Tùng làm nơi nghỉ ngơi, tắm biển. Năm 1896, khâm sứ Trung Kỳ là Brière khi đi hành hạt ở đây, rất thích phong cảnh thiên nhiên Cửa Tùng. Vì vậy, ông đã cho xây dựng một nhà nghỉ mát của tòa khâm.

Năm 1907, vua Duy Tân lên ngôi ở Huế. Lúc bấy giờ, nhà vua mới 8 tuổi, nên mọi việc trong triều đều giao cho Phụ chánh đại thần Trương Như Cương trù liệu. Tính tình phóng túng, nên vua Duy Tân rất khó chịu vì hằng ngày phải giam mình trong cung cấm. Biết được điều này, người Pháp muốn biến ngài thành một quân vương ham chơi bời, lơ là việc nước để dễ bề lung lạc. Vì vậy, khâm sứ Brière nhường nhà nghỉ mát của tòa khâm cho vua ngự, từ đó nhà nghỉ mát có tên là nhà Thừa Lương Cửa Tùng. Người Pháp cũng đã cho thiết lập ở đây Sở dây thép (Bưu điện) và Sở thương chánh.

Các nhà sưu tầm hiện còn lưu giữ những tấm bưu thiếp của người Pháp cả trăm năm trước, có in hình bãi biển Cửa Tùng cùng với dòng chữ “Cua Tung Plage. Province Quang Tri – La reine des Plages” (Bãi Cửa Tùng, tỉnh Quảng Trị – Nữ hoàng của các bãi biển).

Những cửa biển huyền thọai miền Trung và ký ức lịch sử - Ảnh 3.

Cửa Tùng khoảng năm 1930

ẢNH: CỦA ASSOCIATION DES AMIS DU VIEUX HUÉ – (AAVH)

Giai thoại kể rằng, mùa hè năm ấy, tại nhà Thừa Lương, vua Duy Tân ra nghỉ. Có lần vì ham thực hành kỹ thuật cơ khí, đôi tay nhà vua dính đầy dầu mỡ nên ngài nhờ quan Thị vệ mang chậu nước để rửa. Đang rửa tay, bất ngờ vua ngẩng đầu lên, nhìn quan Thị vệ, hỏi: “Tay nhớp thì lấy nước rửa, nước nhớp thì lấy chi rửa?”. Trong khi quan Thị vệ còn lúng túng, chưa trả lời, nhà vua nói: “Nước nhớp thì lấy máu mà rửa. Nhà ngươi biết chưa?”.

Trước năm 1954, tại Cửa Tùng đã có một đèn biển ở vị trí ngay trạm đèn biển hiện nay. Năm 1957, nhạc sĩ Hoàng Hiệp từ Hà Nội đi thâm nhập thực tế ở vĩ tuyến 17. Trong một lần leo lên đèn biển Cửa Tùng, bất chợt nhạc sĩ nhìn thấy nét mặt thẫn thờ của người đàn ông gác đèn tên là Phan Văn Đồng, vì nhớ vợ con bên kia bờ vĩ tuyến. Từ câu chuyện của người gác đèn mà nhạc phẩm nổi tiếng Bên ven bờ Hiền Lương ra đời, với ca từ và giai điệu xúc động lòng người.

Mùa hè năm 1962, nhà văn Nguyễn Tuân về thăm Cửa Tùng. Tùy bút Giữa chiến tranh và hòa bình là một bãi biển Cửa Tùng được cây bút tài hoa bậc nhất trong văn chương Việt hiện đại viết trong dịp này, có đoạn: “Cửa Tùng nhất nước ta đấy. Biển Cửa Tùng càng nhạt nắng càng khoe tươi. Đủ cấp bậc xanh và lam và hồng, và chuyển nhanh có lúc như chớp giật. Trời và sóng lộng lên sinh sắc của thiên nhiên… Ngày xưa, thực dân xoàng mới nghỉ ở Sầm Sơn, hạng to hạng bự thì phải ở Cửa Tùng”.

Những cửa biển huyền thọai miền Trung và ký ức lịch sử - Ảnh 4.

Một bưu thiếp của người Pháp về Cửa Tùng gần một thế kỷ trước

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Cửa Tùng là một trong những trọng điểm đánh phá ác liệt của địch. Bom đạn kẻ thù dội xuống ngày đêm đã san phẳng mọi công trình đã từng nổi tiếng một thời.

Nằm chếch về phía nam của bãi tắm Cửa Tùng hiện nay là “Bến đò A lịch sử”, nối liền Cửu Tùng (miền Bắc) và xã Trung Giang (miền Nam). Từ năm 1965 – 1972, nơi đây là điểm giao thông quan trọng trên sông Bến Hải trực tiếp chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam và đảo Cồn Cỏ. Với 82.000 lượt đò đã vận chuyển 2 triệu lượt người, hàng vạn tấn lương thực, vũ khí, hàng hóa; chiến đấu 392 trận, bắn rơi 4 máy bay, cùng Đoàn 1A hải quân bắn chìm 6 tàu chiến địch. Hàng chục cán bộ đã anh dũng hy sinh trong lúc làm nhiệm vụ.

Đến Cửa Tùng hôm nay, du khách mê say với bãi tắm tuyệt đẹp, có những con sóng hiền hòa, màu nước màu trời chuyển động theo từng thời khắc trong ngày. Đến Cửa Tùng còn là đến với những địa danh lịch sử điệp trùng ký ức, gắn với cuộc kháng chiến hào hùng vì độc lập, tự do: vĩ tuyến 17, cầu Hiền Lương, sông Bến Hải, Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, địa đạo Vịnh Mốc, đảo Cồn Cỏ anh hùng. (còn tiếp)




Nguồn: https://thanhnien.vn/nhung-cua-bien-mien-trung-huyen-thoai-cua-tung-diep-trung-ky-uc-185250315192246832.htm

Cùng chủ đề

Lan can sắt ‘giăng bẫy’ ở biển Sầm Sơn

Hệ thống lan can bằng sắt dọc bãi biển Sầm Sơn (Thanh Hóa) đang bị hư hỏng nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn cho người dân và khách du lịch. XEM CLIP: Theo ghi nhận của PV VietNamNet, trên tuyến đường đi bộ dọc bờ biển thuộc khu vực làng Chài, phường Quảng Cư, TP Sầm Sơn, hệ thống lan can bằng sắt (dài khoảng 1km) đang bị gỉ sét, xuống cấp nghiêm trọng. Đặc biệt, nhiều đoạn lan...

Hàng loạt rào chắn kè biển Sầm Sơn bị gãy vụn, mất an toàn

Những tấm rào chắn bằng sắt ở khu du lịch biển Sầm Sơn (Thanh Hóa) bị hoen gỉ, gãy vụn gây mất an toàn và thẩm mỹ. ...

Cộng đồng mạng phẫn nộ việc cô gái ném vật thủy tinh trúng đầu cháu bé

(NLĐO) - Cô gái đã dùng vật thủy tinh ném về phía một phụ nữ, nhưng lại trúng vào đầu một cháu bé ,khiến cháu bị thương, chảy nhiều máu. ...

Đề nghị dừng bổ nhiệm giám đốc vì trụ sở vắng hoe trong giờ hành chính

(NLĐO) - Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị đề nghị dừng bổ nhiệm Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số vì trụ sở vắng hoe trong giờ hành chính. ...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Hé lộ chi tiết chiến dịch quân sự rầm rộ của chính quyền Trump ở Trung Đông

Không quân và Hải quân Mỹ đã phối hợp triển khai đợt tấn công nhằm vào hàng chục mục tiêu của Houthi ở Yemen, chính thức mở màn chiến dịch quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông kể từ khi Tổng...

Ông Trump thừa nhận ‘nói đùa’ khi tuyên bố chấm dứt xung đột Ukraine trong 24 giờ

Tổng thống Mỹ Donald Trump khi tranh cử từng nhiều lần khẳng định sẽ chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine trước cả khi ông nhậm chức. ...

Bài đọc nhiều

Tương lai rất dễ thành công

Khi trẻ sở hữu điều này, cha mẹ không cần phải liên tục thúc giục, trẻ vẫn sẽ làm tốt và đạt được mục tiêu của mình. ...

Khoảnh khắc kinh hoàng khi voi suýt nghiền nát ô tô cùng người ngồi bên trong

Bức hình một con voi đực khổng lồ đè lên mui xe và kính chắn gió dường như sắp nghiền nát chiếc xe ô tô, thu hút nhiều sự chú ý của cư dân mạng. ...

Vụ tìm ân nhân cho vay 8 chỉ vàng 20 năm trước: Chính quyền có thông tin mới

Lãnh đạo thị trấn Chờ, Yên Phong, Bắc Ninh cho biết công an đã có thông tin ban đầu về nhân thân người phụ nữ đang được tìm vì đã cho vay 8 chỉ vàng, giúp người khác chữa bệnh cho con hơn 20 năm trước. ...

Chuyên gia Harvard thường xuyên nói với con 3 câu để tăng EQ cho con

GĐXH - Dưới đây là 3 cụm từ mà nhà giáo dục, nhà nghiên cứu EQ được đào tạo tại Đại học Harvard, Mỹ, thường xuyên sử dụng để giúp con mình có EQ cao. ...

Cùng chuyên mục

Sao má nhẹ hều? – Tuổi Trẻ Online

Khi ẵm má lên băng ca, thằng Út mới thảng thốt giật mình: "Sao má… nhẹ hều vậy ha?". Bữa đó má té, chân trái đụng tới là đau, không thể cử động được nữa. Út đô con nhất nhà mà loay hoay xoay...

6 kiểu con cái là nỗi ‘ám ảnh’ của cha mẹ khi về già

GĐXH - Nỗi buồn lớn nhất của các bậc cha mẹ chính là đã nuôi dạy nên 6 kiểu con cái dưới đây, để chúng trở thành gánh nặng khi về già. ...

Những người đẹp sinh viên tự tin với 3 nội và 3 ngoại

Những câu hỏi về cống hiến, chân dung sinh viên hiện đại, liệu có quá lạm dụng công nghệ… được đặt ra trong phần thi ứng xử cuộc thi Miss và Mister Huflit. ...

Khai mạc Triển lãm ảnh “Sắc màu hoa gạo” tại Nghệ An

(NADS) - Nằm trong chuỗi các hoạt động tại “Lễ hội Hoa Gạo” xã Tam Đỉnh (huyện Anh Sơn, Nghệ An) năm 2025 được tổ chức từ ngày 12-15/3/2025 với nhiều hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao như: Giải đua thuyền truyền thống, Giải bóng chuyền nam, bóng chuyền nữ, Giải kéo co, Chương trình nghệ thuật “Tam Đỉnh - Miền thương nhớ”. ...

Ấn tượng màn diễu hành đường phố Sắc màu Điện Biên

(CLO) Chương trình diễu hành đường phố “Sắc màu Điện Biên” với sự tham gia của hơn 2.800 người đem đến cho nhân dân và du khách nhiều nội dung đặc sắc, ấn tượng. ...

Mới nhất

Hé lộ chi tiết chiến dịch quân sự rầm rộ của chính quyền Trump ở Trung Đông

Không quân và Hải quân Mỹ đã phối hợp triển khai đợt tấn công nhằm vào hàng chục mục tiêu của Houthi ở...

Brazil dự kiến rót 125 tỷ USD vào quỹ bảo vệ rừng

Brazil dự kiến ra mắt một quỹ trị giá 125 tỷ USD để bảo vệ rừng nhiệt đới. Đây là một phần trong chiến lược toàn diện của Brazil. Một phần trong chiến lược toàn diện của Brazil Brazil dự kiến ra mắt một quỹ trị giá 125 tỷ USD để bảo vệ rừng nhiệt đới khi...

Nhấp nhô theo sóng thị trường

Giá lúa gạo hôm nay ngày 16/3 tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long biến động. Trong tuần qua, mặt hàng gạo không quá ổn định, lúa tươi tăng giảm trái chiều. Giá lúa gạo hôm nay ngày 16/3/2025 tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biến động nhưng không mạnh. Cụ thể,...

Cửa sáng cho phân khúc BĐS cao cấp

(CLO) Kinh tế tăng trưởng bứt phá đã thúc đẩy số lượng người giàu tại Việt Nam tăng mạnh. Đây là tệp khách hàng tiềm năng của ngành BĐS, đặc biệt...

Sàn HoSE chờ loạt hàng mới

Những thông tin ban đầu từ các kế hoạch đại hội đồng cổ đông năm nay cho thấy, việc niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) vẫn là ưu tiên của nhiều doanh nghiệp. Những thông tin ban đầu từ các kế hoạch đại hội đồng cổ đông năm nay cho thấy, việc niêm yết...

Mới nhất