Cú huých cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo

Điểm tựa để doanh nghiệp mạnh dạn thực hiện ý tưởng

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57). Nghị quyết xác định tăng trưởng dựa vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, sẽ tạo ra không gian mới cho phát triển, trong đó doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực, động lực chính.

Với nhiều điểm mới đột phá về cơ chế sử dụng nhân tài, đột phá về tư duy trong quản lý đầu tư ngân sách Nhà nước cho hoạt động R&D, cơ chế chấp nhận rủi ro… Nghị quyết 57 được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao, là điểm tựa cho doanh nghiệp trong quá trình đầu tư khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Nghị quyết 57 đã xác định rõ và chấp nhận việc đầu tư cho cộng nghệ là chấp nhận có rủi ro. Đây vốn là rào cản lớn đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp Nhà nước hoặc là các đơn vị sử dụng vốn đầu tư công. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp công nghệ khẳng định những ưu đãi về thuế, hạ tầng thời gian qua đã thu hút các doanh nghiệp công nghệ trong và ngoài nước. Với Nghị quyết 57, doanh nghiệp sẽ có thêm các chính sách đột phá giúp họ giảm chi phí, có thêm nguồn lực dồi dào, đặc biệt là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là ở những lĩnh vực mới, như: bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

Tổng Giám đốc kiêm nhà sáng lập Công ty An ninh mạng thông minh SCS-SafeGate Ngô Tuấn Anh nhìn nhận, Nghị quyết 57 không chỉ tháo gỡ được điểm nghẽn, mà quan trọng hơn là đã tạo được niềm tin, động lực cho hàng trăm nghìn doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam tự tin phát triển và vươn mình.

Ông Ngô Anh Tuấn chỉ ra, doanh nghiệp startup, đặc biệt là doanh nghiệp đổi mới sáng tạo cần nhất là thị trường để các sản phẩm, dịch vụ của mình được triển khai. Tuy nhiên, để tham gia thị trường đối với các doanh nghiệp startup, đổi mới sáng tạo là điều không dễ dàng, vì nhiều điều kiện, rào cản phải vượt qua, nhất là các quy định về năng lực triển khai, tài chính…

Những nút thắt này đã được tháo gỡ khi Nghị quyết 57 ra đời. Trong nghị quyết có nêu cơ chế thí điểm (sandbox), điều này cởi trói cho các doanh nghiệp startup đổi mới sáng tạo. Cơ chế thí điểm để doanh nghiệp thử nghiệm công nghệ mới có sự giám sát của Nhà nước cần đưa ra các tiêu chí, điều kiện cụ thể để có thể đảm bảo bất kỳ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo nào cũng có thể tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển này.

Còn theo ông Nguyễn Tuấn Huy – Trưởng ban Chuyển đổi số Tổng Công ty Viễn thông MobiFone, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Nghị quyết số 57 được ví như “một luồng gió mới” tạo cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ số. Điểm đáng chú ý nhất là từ chỗ phải sử dụng các giải pháp của nước ngoài, vẫn chưa có nhiều các sản phẩm, giải pháp công nghệ Make in Việt Nam, Nghị quyết 57 giúp thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quá trình nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số khi dành kinh phí 2% GDP.

Các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam sẽ có thêm nhiều cơ hội để phát triển các giải pháp thông minh hơn phục vụ cho tất cả các ngành, các lĩnh vực, ứng dụng vào quá trình sản xuất của các doanh nghiệp cũng như cuộc sống của người dân.

Chìa khóa để doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng

Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo các đơn vị khẩn trương phối hợp, tháo gỡ những rào cản cho doanh nghiệp đầu tư khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Từ trước đến nay, cơ chế hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ cho doanh nghiệp chủ yếu thực hiện qua việc thành lập một quỹ phát triển khoa học công nghệ doanh nghiệp. Tuy nhiên, quỹ này chỉ phù hợp với các doanh nghiệp lớn, có doanh thu lớn, doanh số lớn mới trích đủ phần trăm để thành lập. Tuy nhiên, việc chi tiêu vẫn còn bị hạn chế, ràng buộc và sắp tới sẽ được tháo gỡ trong dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Nhưng ngay trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57, Chính phủ đã trình ra Quốc hội để ban hành Nghị quyết 193 ngày 19/2/2025 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là một chính sách sẽ lan tỏa và hỗ trợ phù hợp với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ngoài ra, các chương trình khoa học công nghệ quốc gia, Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển và công nghệ quốc gia cũng sẽ phối hợp với doanh nghiệp và hiệp hội để xác định đúng đối tượng nào được nhận ưu đãi trong các việc liên quan đến phát triển công nghệ.

Thứ trưởng Lê Xuân Định cũng đề cập đến 3 ưu tiên trọng tâm để phát triển khoa học công nghệ trong doanh nghiệp. Trước hết, doanh nghiệp cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sản xuất kinh doanh và tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, tiếp cận công nghệ tiên tiến như: trí tuệ nhân tạo, công nghệ xanh… nhằm nâng cao năng suất, tính khả thi và tính cạnh tranh. Đây chính là chìa khóa để doanh nghiệp nâng cao năng suất và phát triển theo thị trường.

Tiếp đến cần thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và xây dựng mạng lưới các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo. Cuối cùng, cần đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong doanh nghiệp nhỏ và vừa, hỗ trợ ứng dụng các nền tảng công nghệ số cho sản xuất kinh doanh và thương mại điện tử.

“Trong thời gian sắp tới, tinh thần của Nghị quyết 57 sẽ được lan tỏa, cụ thể hóa, thể chế hóa qua các Luật, đặc biệt là trong Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục nhận được ý kiến góp ý từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa để hoàn thiện cơ chế này” – Thứ trưởng Lê Xuân Định nhấn mạnh.